جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سبك زندگی در جامعه ی قرآنی، از نظر اهداف، مبانی جهان بينی و انسان شناختی تفاوت هايی بنيادين با سبك زندگی غربی دارد. تمايز در اهداف و مبانی، در سبك زندگی اقتصادی نيز تأثير مستقيم خود را بر رفتارهای افراد برجای می نهد، به گونه ای كه دو سبك متمايز از يكديگر را در فعاليت های توليدی، تجاری و نيز مصرف شكل می دهد. در سبك زندگی غربی و متأثر از مكتب سرمايه داری، كمال مطلوب انسان در ارضای هرچه بيشتر خواسته‌های مادی بوده هدف از فعاليت های اقتصادی، دست يابی به حداكثر مطلوبيت (در مصرف) و حداكثر سود (در توليد و سرمايه‌گذاری) تلقی می شود. در حالی كه در سبك زندگی قرآنی، مطلوب نهايی انسان، در نزديك شدن هرچه بيشتر به سرچشمه ی كمال هستی، يعنی قرب الهی و هدف متعالی اش، تكامل اختياری است. در اين ديدگاه، برای دست يابی به هدف نهايی ياد شده، اهداف ميانی، و به تعبير بهتر، راه كارهای تحقق هدف نهايی و رسيدن به كمال مطلوب نيز مطرح می گردد، به گونه ای كه انجام فعاليت های اقتصادی به هدف كسب سود و نيز رفاه اقتصادی، اگر در جهت هدف نهايی صورت پذيرد، با آرمان تعريف شده و كمال آدمي منافاتی پيدا نخواهد كرد. در مورد مبانی جهان بينی و انسان شناختی نيز، مكتب سرمايه داری براساس اصولی همچون دئيسم، ناتوراليسم و اومانيسم استوار گشته كه نتيجه ی آنها، اتكا به خرد انسانی به جای وحی، نفی ارتباط خدا با عالم طبيعت پس از خلقت، جدا شدن انسان از آموزه‌های انسان‌ساز اديان الهی، ليبراليسم اقتصادی، رهايی از تمام قيود محدودكننده ی فرد، سكولاريزم و جدايي اقتصاد از اخلاق متعالی و ارزش های والای انسانی بوده است. اما از ديدگاه قرآن رابطه ی خداوند با انسان، رابطه ی خالقيت، ربوبيت و مالكيت است و نتيجه ی آن، حق حاكميت الهی و نقش او در تشريع قانون برای انسان می باشد كه سبك زندگی اجتماعی و اقتصادی مبتنی بر دين و وحی را شكل می دهد. از اين منظر، انسان جانشين خدا در زمين و دارای ويژگی هايی همچون هدفداری، مسؤوليت الهی و هويت فردی و اجتماعی بوده از زندگی جاويد برخوردار است. روشن است كه اين دو نگاه در مبانی و اهداف، دو نوع سبك زندگی متمايز از يكديگر را موجب می گردد. اين نوشتار با تمركز بر آيات قرآن در اين رابطه و بهره گيری از پژوهش های مرتبط، به مقايسه ی دو نوع سبك زندگی قرآنی و غربی با تأكيد بر اهداف و مبانی در عرصه ی اقتصادی پرداخته است.

هدف اين تحقيق، بررسى نظرات متخصصان و استادان حوزه و دانشگاه در خصوص آگاهى و عملكرد دانشجويان در زمينه مهارت هاى زندگى با رويكرد تربيتى است. اين تحقيق در چارچوب رويكرد كيفى و با استفاده از تحليل محتوا صورت گرفت. جامعه پژوهش را 10 نفر از متخصصان و استادان حوزه، 10 نفر از متخصصان و استادان دانشگاه و 30 نفر از دانشجويان دانشگاه هاى دولتى استان قم در سه مقطع تحصيلى كارشناسى، كارشناسى ارشد و دكترى، در سه رشته تحصيلى علوم انسانى، علوم پايه و فنى و مهندسى تشكيل دادند. براى شناسايى مهم ترين و مرتبط ترين مهارت هاى زندگى دانشجويان، از مصاحبه هاى نيمه ساختاريافته استفاده شد. با استفاده از مصاحبه ها، 4 مهارت خودآگاهى، تصميم گيرى، برقرارى ارتباط مؤثر و تفكر انتقادى به عنوان مهم ترين و مرتبط ترين مهارت هاى زندگى دانشجويان انتخاب شدند. نتايج يافته ها نشان داد كه يكى از نگرانى هاى اصلى حوزه و دانشگاه، عدم آگاهى اغلب دانشجويان در زمينه مهارت هاى زندگى است و در اين زمينه، حوزه و دانشگاه نقش هريك را مهم دانسته و به طور مشترك از صدا و سيما براى اشاعه اين موضوع ياد كردند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی جایگاه دکترین مهدویت در سبک زندگی اسلامی و دلالت های آن در تعلیم وتربیت است .روش انجام پژوهش تحلیلی-اسنادی است که با تحلیل و بررسی اسناد و متون ، یافته هایی از متون مرتبط با موضوع استخراج گردید و با استفاده از فرم گردآوری ، داده ها جمع آوری و مورد استفاده قرار گرفت .در راستای پژوهش سه سوال مطرح گردید: 1)مولفه های اصلی آموزه مهدویت کدامند؟ 2)سبک زندگی مبتنی بر آموزه مهدویت دارای چه ویژگی هایی است؟ 3)چه دلالت های تربیتی بر سبک زندگی مهدوی مترتب است؟ از مهم ترین یافته های پژوهش در پاسخ به سوال اول می توان به مولفه های انسان شناختی و جامعه شناختی آموزه مهدویت اشاره کرد و مهدویت را در قالب این مفاهیم تحلیل و تبیین کرد ، مفاهیمی چون غیبت و انتظار از مولفه های انسان شناختی مهدویت به شمار می روند؛ استراتژی انتظار در بردارنده سه ویژگی مهم می باشد: اصلاح نفس ، امید به آینده ?و عامل سرزندگی، شادابی و کوشش افزون و مولفه های جامعه شناختی مهدویت شامل زمینه سازی ظهور ،مهدوی نگری ، فرهنگ سازی مهدوی و آینده پژوهی مهدوی می باشد؛ مهدویت بعنوان یک دکترین می تواند پاسخگوی مسائل بشر امروزی باشد و برای انسان ها سبک زندگی خاصی را که همان سبک زندگی مهدوی باشد را ارئه کند.در پاسخ سوال دوم ویژگی های سبک زندگی مبتنی بر آموزه مهدویت بیان شده است و در پاسخ به سوال سوم پژوهش ، تربیت مهدوی مشتق از سبک زندگی مبتنی بر آموزه مهدویت تبیین شده است و دلالت های تربیتی مترتب از سبک زندگی مهدوی استخراج شده است که در این پژوهش به بررسی اهداف و اصول تربیتی پرداخته شده است ؛ با مطالعه و بررسی متون مرتبط اهداف تربیتی سبک زندگی مهدوی استخراج گردید که شامل هدف غایی و اهداف واسطه ای می باشد و در پی آن اهداف ، اصول تربیتی سبک زندگی مهدوی نیز تبیین گردید .بعنوان نتیجه گیری کلی باید گفت آموزه مهدویت یک فلسفه جهانی و نجات بخش است که برای تمامی ابعاد زندگی بشر امروز برنامه دارد ، آموزه مهدویت سبک خاصی از زندگی را ارائه می دهد که همراه با امید ، اصلاح و سازندگی است ؛ سبک زندگی مهدوی بر پایه اصول تربیت مهدوی ، اهداف مهم تربیتی را دنبال می کند که در نهایت به سعادت انسان می انجامد.کلیدواژه : مهدویت ، سبک زندگی اسلامی ، دلالت های تربیتی ، سبک زندگی مهدوی، تربیت مهدوی

دین مبین اسلام دارای نظام ارزشی جامعی است که برای تمامی مراحل و بخش های زندگی انسان دارای دستورالعمل های ارزشی است. از جمله آنها، زندگی سازمانی انسان است که اسلام در قالب سبک مدیریت اسلامی به بررسی و تبیین رهنمودهای ارزشی برای آن پرداخته است. در اسلام، لازمه حکومت و مدیریت صحیح، نگاه توحیدمحور است؛ یعنی رعایت سمت وسوی الهی در کارها و در نهایت، طراحی برنامه ها و کارکردهای سازمانی به گونه ای که رضایت خداوند متعال را جلب نماید. از جمله استلزامات جلب رضایت خداوند و نگاه توحیدمحور در مدیریت سازمان، نگرشی انسان گرایانه در جهت تکریم کرامت نیروی انسانی سازمان است؛ یعنی برای همه ارزش و کرامت و حرمت قایل شدن، و حکومت و مدیریت را برای آنان و در خدمت ایشان دیدن. نظر به اهمیت این موضوع، این مقاله با رویکرد تحلیلی نظری، به بررسی سبک مدیریت مبتنی بر کرامت انسانی، و ویژگی های آن با توجه به آیات و روایات اسلامی پرداخته و در نهایت، الگویی برای معرفی و به کارگیری آن در سازمان ها ارائه کرده است.

سبک زندگی از مفاهیم جدید در فضای مدرنیته غربی است که به سرعت مورد اقبال قرار گرفت و خاصیت میان رشته ای یافت. هدف این تحقیق، استخراج الگوی سبک زندگی اسلامی در ابعاد اعتقادی و اخلاقی، با تأکید بر موضوع «نیاز» نسبت به این پدیده است. معادل این واژه در فرهنگ اسلامی، «سیره» می باشد. سبک زندگی برآمده از آموزه های اعتقادی و ارزشی است و بنیاد سبک زندگی اسلامی، علاوه بر اعتقادات که مشتمل بر روح توحید در تمامی شئون زندگی است، شامل امور ارزشی و اخلاقی ثابت است. تعالیم اسلام، دستورالعمل کلی به منظور وصول به سبک زندگی اسلامی را ارائه نموده است. بررسی تعامل دوسویه اجزای مثلث «نیاز، دین، سبک زندگی» نشان می دهد که میان این سه مقوله ترابط و پیوند گسست ناپذیری وجود دارد. روش تحقیق به شیوه توصیفی تحلیلی می باشد.

امروزه، سبک زندگی، مصرف و کالاها از پارامترهای اجتماعی تأثیرگذار بر حوزه جامعه‎شناسی معرفت هستند که معرفت دینی و به دنبال آن، اهتمام دینی یا به عبارتی دینداری، که بر اساس تقسیم‎بندی شلر در حوزه جامعه‎شناسی معرفت قرار می‎گیرد، از این حیث مستثنا نیست. در راستای بررسی این هدف، در مقاله حاضر رابطه بین سبک زندگی و دینداری را از طریق روش پیمایش و ابزار پرسشنامه بررسی ‎کردیم. در این تحقیق، حجم نمونه 400 نفر است که نخست از طریق آزمون تحلیل عاملی اکتشافی به شناخت اشکال و سنخ‎های سبک زندگی و دینداری در جامعه مورد مطالعه پرداختیم و سپس با استفاده از آزمون‎های کی‎ دو، کرامر، تحلیل واریانس، پیرسون و تحلیل مسیر، فرضیه‎های تحقیق را بررسی کردیم. نتایج حاصل نشان‎می‎دهد: 1. بین نوع سبک زندگی و نوع دینداری رابطه وجود دارد. 2. بین نوع سبک زندگی و میزان دینداری رابطه‎ای به‎دست‎نیامد. 3. و نتایج حاصل از تحقیق نشان‎می‎دهد که سبک‎های زندگی متفاوت، موجب تعدد رفتار دینی و شکل‎گیری الگوهای خاص در زمینه دینداری است.

این پژوهش، با هدف بررسی سبک آموزش دینی امام سجاد(ع) انجام شد و در پی تبیین راهبردی «الگوی آموزش دینی آن حضرت بود»؛ به این منظور از روش توصیف و تحلیل نظریِ سخنان آن امام(ع) (صحیفه سجادیه و رساله حقوق) استفاده شد. از دستاوردهای این پژوهش عبارت بود از: 1) در هر شرایط، لازم است که دین‌آموزی به تناسبِ همان شرایط شکل گیرد و تعطیل نشود (جهل، اختناق و یأس مردم، فساد حاکمان، انزوای امام(ع))؛ 2) محتوا، باید طبق نیاز جامعه ارائه شود (امام به اموری؛ مانند عدالت، قیامت، قبر، حقوق افراد نسبت به یکدیگر، حقوق محیط زیست، فقه، خانه و خانواده، مسائل عمیق اخلاقی و عرفانی، امر به معروف و نهی از منکر... پرداختند)؛ 3) به لحاظ روش آموزش، باید از همه روش‌های ممکن سود جست (تربیت نیرو از میان مستضعفان، ارائه مناجات و دعا، آموزش­های رفتاری برنامه‌ریزی شده، آموزش­های گفتاری با زبان توده مردم، زبان عاطفی و فطرت­گرا).

هدف این پژوهش عبارت بود از بررسی روش‌های اهل‌بیت(ع) در نهادینه‌سازی سبک زندگی اسلامی؛ سؤال اصلی پژوهش این بود که: «چه راهکارها و روش‌هایی برای نهادینه‌سازی سبک زندگی اسلامی از سیره و سخن اهل‌بیت(ع) قابل استخراج است؟»؛ برای رسیدن به این هدف، از روش تحلیل عقلی، راجع به محتوای احادیث اهل‌بیت (که با این مسئله مرتبط بودند) استفاده شد. دستاوردهای این پژوهش عبارت بود از هشت راهکار عمده تغییر فرهنگی از نگاه اهل‌بیت(ع): 1) تغییر نگرش؛ 2) توجه به آموزش‌های کاربردی، مصداقی، عینی و جزئی؛ 3) خودشناسی و تقویت شخصیت؛ 4) بازشناسی سبک زندگی پیامبران و اولیای الهی به عنوان الگو؛ 5) اصلاح رفتار مسئولان، متولیان فرهنگی و ذی‌نفوذان اجتماعی؛ 6) ترویج عزت فرهنگی، اقتصادی، اعتقاداتی (مثل تولی و تبری)؛ 7) عنایت ویژه به عدالت و نظم سیستمی و اکتفا نکردن به عدالت و تقوای فردی؛ 8) اجرای قانون در برخورد با مجرمان و نظم‌شکنان و قانون‌گریزان.