جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

روایات مجوز قرائت مردم، علیرغم تأیید اختلاف اجمالی قرائت اهل‌بیت(ع) با قرائت‌های رایج، پرسشگر را به قرائتی همانند مردم مأمور می‌کنند. برخی، وجود قرائت‌های هفت‌گانه را مصداق تجویز این روایات خوانده‌اند اما بعضی با نظر به زمان صدور، آن‌ها را ناظر به قرائت‌های رایج در عصر ائمه(ع) شمرده‌اند. بعضی نیز روایت حفص را تنها مصداق آن می‌دانند. این پژوهش، با توجه به قرائنی که برای شهرت دیگر قرائت‌های هفت‌گانه در ادوار گذشته وجود دارد و نیز کاربرد اصطلاحاتی مانند «قراءة الناس» و «قراءة العامة» در متون قرآنی و تاریخی، بر آن است که اثبات شهرت هر یک از قرائت‌ها بین عموم مردم هر زمان، می‌تواند مصداقی برای تجویز موجود در این روایات باشد. به این ترتیب در عصر حاضر که فقط قرائت عاصم به روایت حفص در مشرق اسلامی شهرت دارد، این قرائت به مقتضای دلالت این روایات، تنها مصداق «قرائت مردم» است.

نقد و بررسی کتاب السراط الوضیء فی قرائت اهل بیت النبی(9) چکیدهقرائت¬هایی از برخی آیات قرآن که مغایر با قرائت¬های مشهور قرآن کریم می¬باشد، به صورت خبر واحد، به ائمه اهل‌بیت(:) منسوب است و تنها مجموعه¬ی کاملی که تمامی روایات قرائات معصومین در آن گردآوری شده است، کتاب السراط الوضی فی قرائت اهل¬بیت النبی می¬باشد. واکاوی متنی- سندی 224 روایات کتاب نشان می¬دهد که تمامی روایات، از جهت سند و متن مخدوش هستند. وجود تناقضات فراوان در متون روایات قرائت¬های رسیده از ائمه، تفسیری بودن بسیاری از این روایات و روایات منتقله از کتب اهل‌سنت به کتب شیعه، پذیرش این روایات را با چالش رو به رو کرده است. بررسی¬های آماری نشان¬گر بیش¬ترین ارجاعات روایات به امام صادقدر بین اهل‌¬بیت(:) است. نگاه به منابع اصلی که محل تجمع این روایات هستند، نشانگر ضعف ریشه¬ای این روایات است. اصلی‌ترین منبع این روایات، کتاب القرائات از احمد بن محمد سیاری است که تمام اهل رجال او را تضعیف کرده¬اند. سیاری شُعوبی، کاتب حکومت طاهریان بوده است و طاهریان صرفاً کارگذاران خلافت عباسی- مدعیان وراثت اعمام از خلافت رسول خدا(9) بودند، بنابراین در این پژوهش با مطالعه اسناد و شواهد تاریخی و به شیوه توصیفی، تحلیلی، به نظر می¬رسد، سیاری در راستای اجرای سیاست پیرو¬منشانه با عباسیان، قرائت خلفای عباسی را که به قرائت استاد خویش، کسائی قرائت می¬کردند، جهت جلب توجه شیعیان که در روی کار آمدن عباسیان، وامدار آن¬ها بودند، به ائمه شیعه و خصوصاً امام صادق منسوب کرده باشد و به نظر می¬رسد انگیزه او از این امر مشروعیت بخشیدن به قرائت خلفای عباسی بوده است. جایگاه بسیار بالای کاتبان در دستگاه حکومت، اهمیت بسیار نقش علم در زمان خلفای عباسی و جعل و نشر روایات به نام اهل¬بیت و ایجاد و تقویت خطِّ غلو توسط شعوبیه¬ها، دلایلی بر این مدّعاست. بنابراین، براساس این روایات نمی¬توان گفت که ائمه قرائت خاصی سوای قرائت رایج میان عامه مسلمانان قائل بوده¬اند.واژگان کلیدی: علم القرائه، اختلاف قرائات، قرائات منسوب به اهل بیت(:)، نقد الحدیث.

مقالة حاضر نقدی است بر مقالة «نقش علم نحو در دستیابی به قرائت صحیح قرآن» که در شمارة هفتم مجلة قرآن شناخت (ص 85ـ104) به چاپ رسیده است.ناقد بعد از مقدمه ای ملاحظات خود را به ترتیب عناوین مقاله بیان و در پایان نتیجة ملاحظاتش را ذکر کرده است. نویسنده بعد از بیان نکاتی کلی در پاسخ ناقد، ملاحظات ناقد را طی شماره هایی بیان کرده و به آنها پاسخ داده است.