جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در فضای کنونی متأثر از گسترش نقش فزاینده رسانه ها و ابزارهای ارتباطی، تصور قالبی به عنوان یک مسئله قدیمی ابعاد جدیدی یافته و چالش های جدیدی را در حوزه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی موجب شده است. در این مقاله تلاش خواهد شد تصور قالبی و نقش رسانه ها در روابط بین گروه های هویتی مورد بررسی و سنجش (رویکردی پیمایشی) قرار گیرد. جامعه آماری این نوشتار شامل کلیه دانشجویان دانشگاه تهران در سال تحصیلی 1390 تا 1391 می باشد. بر اساس یافته ها، شبکه های ماهواره ای، از بیشترین فراوانی در مقایسه با دیگر وسایل ارتباطی در خصوص ترویج ذهنیتی خاص نسبت به اقوام برخوردار است. تلویزیون داخلی، تلفن همراه و اینترنت نیز از سهم زیادی در این زمینه برخوردارند. در این میان، رادیو از فراوانی اندکی برخوردار است. بنابراین، با افزایش استفاده از رسانه های خارجی، میزان تصور قالبی افزایش خواهد یافت.

این مقاله ضمن بررسی مفهوم هویت ملی و اشکال و جنبه های مختلف آن، به بررسی تاثیر فوتبال بر هویت ملی پرداخته است. ادعای مقاله حاضر این است که فوتبال در دنیای امروز به عنوان یکی از عناصر سازنده هویت از جایگاه مهمی برخوردار است؛ بدین معنی که به جز کارویژه های اساسی و خاص خود، موجد و مقوم نوعی هویت در بعد ملی نیز می باشد. موفقیت در مسابقه های فراملی فوتبال، نوعی هویت و غرور ملی ایجاد کرده و جوامع دیگر را به پذیرش جایگاه برتر و قابل احترام کشور متبوع تیم برنده وادار می کند و به همین ترتیب، شکست یک تیم ملی فوتبال نیز باعث نوعی سرخوردگی و جریحه دارشدن غرور یک ملت و کشور می شود. مقاله حاضر ضمن بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی و با محور قرار دادن سوال هایی در مورد چرایی و چگونگی تاثیر فوتبال بر هویت ملی، تلاش می کند تا روابط علی بین این دو متغیر را بررسی و تحلیل کند.

شناخت هویت اجتماعی هر جامعه ای برای تصمیمات بهینه و در نهایت سلامت آن جامعه نقش مهمی دارد و این یکی از عواملی بود که ما را به نگارش این تحقیق برانگیخت. روش پژوهش پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه است. جمعیت آماری، شهروندان گیلک 18 سال به بالاتر رشت به تعداد 443666 نفر است و حجم نمونه 383 نفر برآورد شده است. برای قابل فهم بودن گویه ها از اعتبار صوری و برای سنجش پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است.نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان گرایش پاسخ گویان به هویت محلی، ملی و جهانی در سطح متوسط و بالایی است. هم چنین شهروندان به ترتیب اولویت به هویت محلی، هویت ملی و هویت جهانی گرایش دارند.نتایج دیگر حاکی از این است که هویت جمعی با احساس تبعیض، مشروعیت نظام سیاسی و تعامل اجتماعی رابطه معنادار و مستقیم دارد. مقدار ضریب تعیین تعدیل شده نشان می دهد که 14.6 درصد از تغییرات هویت جمعی توسط متغیرهای مستقل تبیین می شود. متغیر تعامل اجتماعی با ضریب رگرسیون 0.388 و متغیر مشروعیت نظام سیاسی با ضریب رگرسیون 0.148 بر متغیر هویت جمعی تاثیر داشته اند.

توسعه علوم انسانی و به طور اخص توسعه علوم اجتماعی پروژه ای است که اولین قدم آن پرداختن به مفاهیم بنیادی و تعاریف و تعابیر موجود از آن هاست. ما در این مقاله با مطالعه دقیق و مقایسه ای تعاریف و تعابیر مختلف از مفهوم «هویت ملی» میان متفکران و اندیشمندان متاخر ایرانی، به یک دسته بندی جامعه شناختی از این تعاریف می رسیم که می توان از آن در تحقیقات آتی مرتبط با مفهوم «هویت ملی» بهره برد. در این مقاله، کوشیده ایم آثار و آرای هفت تن از متفکران و اندیشمندان متاخر ایران در زمینه هویت ملی را به نمایندگی از گرایش های مختلف علوم انسانی (جامعه شناسی، علوم سیاسی، تاریخ، زبان فارسی، فلسفه، و جغرافیای سیاسی) مورد بررسی و مداقه قرار دهیم. در این مطالعه که به منظور حیطه بندی مولفه های هویت ملی در آرای صاحب نظران به عمل آمد، بیش ترین فراوانی تکرار و تاکید بر روی ده عنصر زیر به عنوان مولفه و ابعاد هویت ملی صورت گرفته است: 1- سرزمین مشترک 2- نژاد و ملیت مشترک 3- فرهنگ و آداب و رسوم، خاطرات، باورها، سمبل ها، نمادها، عواطف و میراث فرهنگی مشترک 4- نظام سیاسی و دولت 5- تاریخ و پیشینه مشترک 6- اقتصاد واحد و مشترک 7- زبان مشترک 8- هنر و ادبیات 9- دین مشترک 10- هویت جهانی شده و سیال.

هویت ملی هویت دینی از مقوله های مهم هویت و از منابع مهم تشکیل دهنده هویت افراد هر جامعه محسوب می شود. در این مقاله نیز چگونگی و رابطه بین هویت دینی و هویت ملی و عوامل تاثیرگذار بر آن ها، به صورت پیمایشی در بین 350 نفر از دانش آموزان دبیرستان های دولتی و غیر انتفاعی ناحیه 4 تبریز مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مقاله جهت اندازه گیری متغیرهای هویت ملی، هویت دینی ، ارزش های فرهنگی، و ارزش های دینی سوالاتی طراحی شده است. سپس به وسیله تحلیل عاملی اکتشافی ابعاد نهانی هر کدام از متغیرها آشکار گشته و هر کدام از آنها مورد سنجش و مطالعه قرار گرفته است. نتایج به دست آمده به این شرح بوده که میانگین بعد اعتقادی و بعد رفتاری دین برای دانش آموزان در حد بالایی بوده است. ولی میانگین بعد شناختی در حد متوسط بوده است، لذا پاسخ گویان در بعد اعتقادات دینی و هم عمل به آنها، در حد مطلوبی هستند. همچنین نتایج به دست آمده نشان می دهد که هویت ملی در بین دانش آموزان قوی ارزیابی شده است. ولی آماره های توصیفی مربوط به ارزش های فرهنگی در بین دانش آموزان در حد پایین بوده است.

لطفا برای مشاهده متن چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مقاله حاضر می کوشد مساله و اهمیت بحث گسست نسلی را برای کشوری که در طول هزاران سال به رغم تهدیدات متعدد و جنگ های گسترده با این مساله روبه رو نبوده، بررسی کند و خطرهای آن را مشخص نماید. در پاسخ به این خطرها، بحث هویت ملی مطرح می شود که در طول یک دوره طولانی پدید می آید و نقش اساسی در پیوند و انسجام ملی (و جلوگیری از گسست نسلی و همچنین گسست قومی، زبانی، نژادی و...) ایفا می نماید.در این فرایند بحث هایی همچون انواع هویت ها در جهان معاصر، نقش ملت سازی و عناصر منسجم کننده هویت ملی مورد بررسی قرار می گیرد و دیدگاه های مختلف در تعریف هویت ملی ایران و پیامد و تاثیر و خطرات هر دیدگاه عنوان می شود و کوشش می کند عناصر و خطرهای مقوم و گسست هویت مشخص گردد. در پایان نیز به نتیجه گیری و عرضه پیشنهادهایی پرداخته می شود.

مساله هویت ملی و دینی جوانان با توجه به درصد بالای جمعیت و نقش سازنده آنان در سرنوشت آینده کشور، اهمیتی دو چندان دارد. خانواده به جهت الگوگیری جوانان از والدین می تواند از عوامل موثر در این زمینه باشد. هدف از این مقاله بررسی میزان هویت دینی و ملی جامعه مورد مطالعه و رابطه آن با پایبندی و عملکرد آموزشی والدین و همچنین روابط  صمیمی آنان می باشد.این تحقیق با دیدگاه کنش متقابل نمادین انجام شده است و با روش پیمایش و بهره گیری از تکنیک پرسشنامه هویت ملی و دینی، 390 نفر از جوانان 25-18 ساله شهر تهران بررسی شدند و هویت مطرح شده با ویژگی های فردی و خانوادگی آنان در ارتباط قرار داده شد که نتایج آن به شرح زیر است:در خانواده هایی که والدین پایبندی بالایی نسبت به مولفه های ملی و دینی دارند جوانان آن ها نیز از هویت ملی و دینی قوی تری برخوردار هستند. عملکرد والدین در زمینه آموزش جوانان در دو بعد ملی و دینی با هویت ملی و دینی جوانان، رابطه مستقیم و مثبت دارد. میان منطقه محل سکونت و هویت ملی و دینی جوانان رابطه ای منفی و معکوس وجود دارد. با افزایش سن هویت دینی کاهش می یابد و بین تحصیلات و هویت دینی و ملی رابطه منفی و معکوس وجود دارد.

مشارکت، زیربنای جامعه مدنی است و هیچ گاه اهمیت حیاتی خود را برای جامعه ای که سودای پیشرفت دارد از دست نخواهد داد. هدف این تحقیق بررسی میزان مشارکت اجتماعی جوانان و ارتباط آن با سرمایه اجتماعی و هویت بوده است. 598 نفر از جوانان 29-20 سال شهر شیراز که با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده بودند به پرسشنامه این تحقیق پاسخ داده اند. مشارکت اجتماعی با عرضه 18 فعالیت به پاسخگویان اندازه گیری شده است. نتایج تحقیق، گویای سطح پایین مشارکت اجتماعی (متوسط 4.8 فعالیت از 18 فعالیت) در میان جوانان است. از میان متغیرهای زمینه ای تنها میزان تحصیلات بر میزان مشارکت تاثیر داشته است. کسانی مشارکت اجتماعی بیشتری می کنند که کیفیت روابط (میزان صمیمیت) بالاتری داشته، از حمایت های بیشتری (در بعد حمایت مشاوره ای و اطلاعاتی) برخوردار باشند و بیشتر به هنجار عمل متقابل اعتقاد داشته باشند؛ به علاوه جوانانی که دارای هویت ملی و دینی قوی تر و هویت جنسیتی مدرن تری هستند، مشارکت بیشتری دارند. نتایج نشان می دهد که در بعد ذهنی جوانان جویای مشارکت اند، اما میزان نازل سرمایه اجتماعی جدید در شبکه اجتماعی که باید به عنوان منبع توانمندکننده کنش عمل کند، به آنها اجازه مشارکت عملی را نمی دهد.