جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقدمة تفسیر البرهان المسماة بمرأة الأنوار و مشکوة الأسرار از شیخ ابوالحسن (م ح ۱۱۴۰ ق) فرزند شیخ محمدطاهر عاملی اصفهانی، از علما و محدثین شیعه می‌باشد. این تفسیر به شیوه روائی است دارای مقدمه مبسوط در علوم قرآن که بین تفسیرها کم نظیر است و شامل سه مقدمه و هر مقاله دارای چند فصل است. فصل اول در بحث اینکه قرآن دارای بطون و آیات قرآنی دارای تاویلاتی است. فصل دوم در بطون قرآن و تاویلات آن. فصل سوم تناسب ظواهر یا بطون. فصل چهارم وجوب ایمان به ظاهر قرآن. فصل پنجم در بیان علم قرآن که نزد اهل بیت (علیهم‌السّلام) است.

موسوعه الامامه فی نصوص اهل السنة دائره المعارفی از روایات اهل سنت و یکی از ارزشمندترین کتب مرحوم حضرت آیت الله مرعشی نجفی است که بیش از چهل سال برای تالیف و گردآوری آن زحم مت کشیده و با عالمان بزرگی از مذهب اهل سنت دیدار و از آنها بیش از چهارصد اجازه روایی اخذ کرد. این موسوعه ۴۰ جلد است که قرار است در مراحل مختلف منتشر شود. جلد اول تا پنجم آن درباره کلیات امامت و اهل بیت (علیهم السلام) است و جلدهای ۶ تا ۲۰ نیز شرح شخصیت وجودی حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) است. پیش از این چند مجلد این مجموعه منتشر شده است. منابع “موسوعة الامامة فی نصوص اهل السنة” آثار اهل سنت است، و در آن ها از نقل احادیث منابع شیعه (اگرچه زیدیه) پرهیز شده است.احادیثی که منابع اهل سنت که از منابع شیعه نقل کرده اند، در این مجلدات خودداری نشده است. "جلد هفدهم" از این مجموعه به موضوع مناقب و فضایل امیرالمومنین امام علی علیه السلام و آیات و روایات در شان حضرت و نیز جایگاه امام علی (علیه السلام) در نزد خداوند، پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)، خلفا و غیره می پردازد.

کتاب رد اباطيل عثمان الخميس على حديث الثقلین توسط حسن عبدالله علی به رشته تحریر در آمده است. عثمان الخمیس یکی از مفتی های وهابی می باشد که اصلی ترین تخصص وی مناظره با شیعیان در فضاهای مختلف بخصوص برنامه های ماهواره ای و اینترنت است. خمیس در ادعایی عجیب, ائمه دوازده گانه را, ابوبكر, عمر, عثمان, علي, معاويه, يزيد, مروان بن حكم, عبدالملك بن مروان و ... معرفی می کند. وی معتقد است اكثر ائمه, اموي هستند. وی کتابی با نام حقبۀ من التاریخ بر علیه عقائد شیعیان و امامان شیعه نوشته و شبهاتی را در آن ایراد نموده است. نویسنده در صدد بررسی مجموعه ای از شبهاتی که شیخ عثمان الخمیس در کتابش آورده است, می باشد. این کتاب از چهار بخش تشکیل شده که هر بخش دارای فصولی می باشد. بخش دوم: رد اباطیل عثمان الخمیس بر حدیث شریف ثقلین, که از پنج فصل تشکیل یافته است. نویسنده پس از بررسی اقوال عثمان الخمیس درباره اهل بیت (ع), با معرفی دیدگاه الخمیس به عنوان نظری شاذ, بیان نموده است که احادیث ثقلین, کساء, غدیر و حدیث «علی منی و انا من علی» علاوه بر تواتر بر افضلیت اهل بیت (ع) دلالت دارد که حتی برخی از مخالفین شیعه از اهل سنت نیز قائل به آن می باشند. همچنین مصداق آیه تطهیر, تنها پنج تن آل عبا می باشند.

علم الإمام؛ بحوث في حقيقة و مراتب علم الأئمة المعصومين، تقریری از مباحث امامت سید کمال حیدری است که به کوشش علی‌ حمود عبادی نوشته شده است. در این کتاب، ابعاد و مراتب علم امام مورد بررسی قرار گرفته است. کتاب با مقدمه مقرر آغاز و مطالب در ده فصل، تنظیم شده است. در این نوشتار، به شرح و تفسیر حدیث ثقلین، آیه تطهیر و برخی دیگر از احادیث در رابطه با علم امام و شئون مختلف آن پرداخته شده و اقسام علوم اهل‌بیت(ع) تبیین گردیده است. نگارنده در همین راستا، به احاطه ائمه اطهار(ع) به علوم گذشته، حال و آینده و احاطه آن‌ها به علوم غیبی، زیاد‌شدن علوم آن‌ها، علم آن‌ها به قضا و قدر الهی و بداء، حقیقت علم امام، معنای علم لدنی، علم الهامی اهل‌بیت(ع)، علم آنان به عوالم ملکوتی و رویت ملکوت، احاطه آنان به علوم قرآن و تفسیر و تاویل آن، علم ایشان به ظاهر و باطن اشیاء و طهارت قلبی و جسمی آنان از هرگونه عیب و ایراد پرداخته و ابعادی از عبودیت اهل‌بیت(ع)، اعلمیت ایشان بر سایر مردم، افضلیت ایشان بر انبیای الهی با استفاده از مفاد آیه تطهیر و حدیث ثقلین و حقانیت و شایستگی ایشان بر مسند جانشینی پیامبر(ص) را، اثبات نموده است. روش بحث در کتاب را می‌توان در امور زیر خلاصه نمود: - اعتماد بر استدلال بر نصوص قرآنی. - استناد بر برهان و استدلال بر روایاتی از اهل‌بیت(ع) که در حد استفاضه یا تواتر بوده و به همین دلیل، وارد بحث سند روایات نشده است. - استناد بر روایات اهل سنت. - استناد و رجوع به برخی از مباحث فلسفی و کلامی در موارد لزوم. - استشهاد بر اقوال علمای فریقین. - عرضه مباحث به صورت فهرست متسلسل منطقی. - تدوین مباحث بر اساس مراجعه به مصادر معتبر و استفاده از مصادر و مراجع قدیمی به دلیل اصالت آن‌ها. - تخریج اقوال علمای فریقین از کتب معتبر و موثق نزد هر یک از طرفین. - عنوان‌بندی ابحاث به عناوین سازگار و مناسب با مضمون دروس و تسلسل آن‌ها به شکلی منطقی در مقدمه، ضمن اشاره به موضوع کتاب و توضیح مراتب قرآنی امامت، خلاصه‌ای از محتوای فصول کتاب، ارائه شده است. فصل اول، متضمن بحث در بیان حدود وسعت علم امام در خلال حدیث ثقلین، بعد از اثبات تواتر آن بین شیعه و سنی می‌باشد. علاوه بر آن، در این فصل، مراد از اهل‌بیت نیز بیان شده است. مؤلف، در ضمن این فصل از کتاب، چگونگی دلالت حدیث ثقلین بر علم اهل‌بیت(ع) به تمامی مراتب قرآن، را توضیح داده است. در فصل دوم، به بحث و بررسی ادله‌ای پرداخته شده که بر اعلمیت پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) بر جمیع انبیا و مرسلین اشاره دارند. فصل سوم، به تعریف حقیقت و ماهیت علم امام اختصاص یافته و به توضیح این نکته پرداخته شده است که این علم، از سنخ علوم حصولی که از طریق الفاظ و مفاهیم حاصل می‌گردد نیست، بلکه علمی است که از طریق مشاهده ملکوت به‌واسطه رؤیت و مشاهده قلبی، حاضر می‌گردد. در فصل چهارم، به توضیح و بیان وسائل تحقق علم امام پرداخته شده و این مطلب توضیح داده شده این علم، علمی لدنی است که از جانب خداوند متعال، به واسطه روح القدس، با وسائل متعددی از قبیل حدیث گفتن ملائکه، الهام، نزول، القاء در قلب، شنیدن و... حاصل می‌شود. فصل پنجم، شامل بحث در علم اهل‌بیت(ع) به غیب و جمع بین آیاتی است که بر انحصار علم غیب به خداوند دلالت دارند و آیاتی که در آن‌ها علم غیب به غیر خداوند استناد داده شده است و نیز بحث درباره سازگاری علم غیب اهل‌بیت با شیوه رفتار و برخورد آنها در خارج است. فصل ششم، متضمن بحث از حقیقت و کیفیت ازدیاد علم اهل‌بیت(ع) و بیان حقیقت علمی که ازدیاد می‌یابد، است. در این فصل همچنین پیرامون عقیده بداء نزد شیعه امامیه بحث شده است. فصل هفتم، به بحث از علم اهل‌بیت(ع) به تأویل کتاب و بیان حقیقت تأویل و تفاوت آن با تفسیر، اختصاص یافته است. بحث در فصل هشتم، حول بیان این مطلب است که آیا علم اهل‌بیت(ع) بالقوه است یا بالفعل؟ در این فصل، پس از بحث پیرامون این موضوع، به اثبات این نکته پرداخته شده است که علم ائمه(ع) بالفعل می‌باشد. همچنین، به توضیح و معالجه روایاتی پرداخته شده است که علم ائمه(ع) را بالقوه دانسته‌اند. فصل نهم، حاکی از این واقعیت است که در بررسی انواع و اقسام معارفی که نزد اهل‌بیت(ع) یافت می‌شود، احادیث آن‌ها صعب و مستصعب است. در این فصل از کتاب، همچنین به چگونگی برخورد با احادیث صعب و مستصعب اشاره شده است. در فصل آخر، ضمن بحث و بررسی حقیقت غلو و اقسام آن، به توضیح و تشریح این مطلب پرداخته شده است که مقامات و علوم اهل‌بیت(ع) و علم آن‌ها به غیب و تفویض به آنها در عالم تشریع و تکوین و... خارج از دایره غلو می‌باشد.

كتاب نفحات الازهار فى خلاصه عبقات الانوار نوشته سید علی حسینی میلانی به زبان عربی و در موضوع امامت می باشد. نفحات الازهار، خ‍لاصه‌ای‌ اس‍ت‌ از "ع‍ب‍ق‍ات‌ الان‍وار" ح‍ام‍د ح‍س‍ی‍ن‌ ل‍ک‍ه‍ن‍وی‌ ک‍ه‌ خ‍ود ردی‍ه‌ای‌ اس‍ت‌ ب‍ر "ت‍ح‍ف‍ه‌ الاث‍ن‍ی‌ع‍ش‍ری‍ه‌" ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز ده‍ل‍وی‌. مؤلف در این کتاب شش آیه و ده حدیثی را که دهلوی در کتاب خود مطرح و دلالت آن را بر مسئله امامت انکار کرده است، با اسناد فراوان و غیر قابل انکار نزد مخالفین به تفصیل بررسی کرده است و با دلایل متقن و محکم دلالت آنها را بر امامت ائمه معصومین علیهم السلام به اثبات رسانده است، به صورتی که جای هیچ گونه شک و تردیدی برای یک مسلمان منصف و بدون تعصّب باقی نمی ماند. قبل از آنکه این کتاب عظیم به عربی ترجمه شود، متن فارسی «تحفۀ اثنا عشریه»، توسط شیخ غلام محمد بن محیی الدین بن عمر اسلمی در سال 1227ق به عربی ترجمه شد و سپس این ترجمه توسط محمود بن عبدالله آلوسی، در سال 1301ق در کتابی به نام المنحة الالهیة تلخیص گردید و تا مدّتی جوابی شایسته نسبت به این کتاب به زبان عربی وجود نداشت تا این که در سال 1385ق فاضل ارجمند معاصر سید علی حسینی میلانی، به توصیۀ حجت الاسلام سید محمد سعید، نوۀ صاحب عبقات تلخیص کتاب عبقات به زبان عربی را با تلخیص مجلدات حدیث ثقلین و حدیث غدیر با عنوان خلاصة عبقات الأنوار فی امامة ائمة الأطهار آغاز کرد. در این کتاب از شیوه ای بدیع در بیان محتوای کتاب عبقات الانوار استفاده شده که عبارت است از: 1.

اگر بخواهیم در میان انبوه احادیث نبوی روایت شده، متواترات را فهرست کنیم، بی شک حدیث ثقلین در شمار صدر نشین ها و در کنار غدیر و کسا و منزلت و یوم الدار و ... جای خواهد گرفت. به نقل فریقین، رسول گرامی خاتم (صلی الله علیه و آله) در مناسبت های چند، به ویژه در روزهای پایانی عمر شریف خود، چنین فرموده اند: «إنّی تارکٌ فیکم الثقلین: کتابَ اللهِ و عترِتی اهلَ بیتی». این سخن که اهمیّت و هم سنگی خاندان رسالت را در کنار کتاب گران ارج خدا ( قرآن ناطق و قرآن صامت ) یاد آور است ـ در چنان جایگاهی از ارجمندی بوده است که کتاب های گوناگونی درباره آن به نگارش آمده است. کتاب الله و أهلُ البیت فی حدیثِ الثقلَینِ من الصِّحاح و السُّنن و المسانید ... من مصادر أهل السٌّنّة عنوان تازه ترین اثر جامع تحقیقی است که در این زمینه منتشر شده است. لجنة التحقیق فی مسأله الإمامة از مدرسة الإمام باقرالعلوم (علیه السلام) در قم عرضه کنندۀ این اثر در 592 ( الف – و+ 572 ) صفحه در یک مجلد است و ناشر آن دلیل ما، این نخستین چاپ را به شمارگان 2000 نسخه در 1422 ق با کیفیت تجلید خوب عرضه کرده است. ویژگی این تحقیق، آن است که در آن حدود 600 متن از میان 160 مأخذ - در فهرست 180 نام آمده - بررسی و تنظیم شده است که با واژه ها و عبارات گوناگون، همتایی دو یادگار نبوی را بیان می دارد.1 این متن ها از سه زاویه دسته بندی شده اند: 1- سند؛ 2- موقعیت صدور؛ 3- محتوای متن. به سخن دیگر، اسناد گونه گون و مناسبت های مختلف و عبارت های متنوع در نقل های حدیث استقراء و استقصا گردیده است. الف) سند هر نقل همراه آن، لفظ به لفظ از مأخذ بازنویسی شده است، امّا نه جداگانه. توضیح اینکه هر یک از احادیث با این شیوه دیده می شود: شمارۀ ترتیب ( از 1تا 587 ) ـ نام مشهور مؤلّف کتاب مأخذ ـ سند حدیث ( مطابق نسخة مبنا) ـ متن حدیث -که در آن، بخش مورد نظر با حروف سیاه متمایز است؛ شمارۀ ارجاع - که به پاورقی حاوی نام مأخذ و شمارۀ مجلّد و صفحه و گاه شمارۀ حدیث راهنمایی می کند. ب) بخش نخست کتاب (ظروفُ حدیثِ الثّقَلَین شامل سه باب) یاد کرد متن های تاریخی و حدیثی است که جا، روز، ساعت بیان، سخن و موقعیت و حالت پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله )را به هنگام آن نشان می دهد. برای نمونه، براساس آمار کتاب، سه نقطۀ مکۀ مکرمه ( زمزم، عرفات، مسجد خیف) شنوندۀ این توصیۀ جاودان رسول گرامی بوده اند و نیمه روز 18 ذی الحجه سال 10 یکی از زمان ها. از حالات آن حضرت نیز سوار بر شتر بودن و هم در بستر بیماری گزارش شده است. ج) حجم عمدۀ کتاب ( مُحتوَی حدیثِ الثَّقَلین ) انبوه دسته بندی شدۀ متن است در 4 باب زیر: 1- ماوَرَد فی متن الحدیث بشأنِ الکتاب و العترة معاً ( شامل 6 فصل، از جمله: ما ورد من فعلِ النبیِّ ( صلی الله علیه و آله )بالثقلین فی حدیث الثقلین و ...) 2- ماوردَ فی حدیث الثقلن بشأن الکتاب العزیز ( شامل 4 فصل، از جمله: أوصاف القرآن و ...) 3- ماورد فی حدیث الثقلین بشأن العترة (شامل 4 فصل از جمله: العترة فی تعابیر الحدیث و ...) 4- ماورد فی حدیث الثقلین بشأن علیّ (علیه السلام) ( شامل 6 فصل ، از جمله: ماورد من فعلِ النبیَّ ( صلی الله علیه و آله ) بشأن علیٍّ (علیه السلام) فی حدیثِ الثقلین و ...) باب های 4 گانه هر یک شامل فصل هایی است پرشاخه ( که نخستین هر کدام یاد شد). برای نمونه، واپسین فصل باب سوم ( ثمرة اتباع العترة فی حدیث الثقلین ) دو شاخه «الثَّمرة الأولی: النجاة » و« الثّمرة الثانیة: الاعتصام بملازَمَتهِم من الهَلکة و الضلال » را دارا است. روشن است که این دسته بندی پس از جمع آوری انبوه اسناد و متون سامان گرفته است. گفتنی است که اگر یک سند، به مناسبت هایی، بیش از یک جا در این دسته بندی جای می گیرد، متن کامل و شمارۀ آن تنها یک بار آمده و در دیگر جاها از ارجاع استفاده شده است. در این جا، به تیمن، متن یکی از روایات گوناگون این حدیث شریف، به گزارش یکی از مخالفان سرسخت شیعه، فخرالدین رازی، نقل می شود: «*انّی تارکٌ فیکُم ما ان تمسَّکتمُ به لَن تضِّلوا: کتابَ الله و عترتی». با پاس داشت تلاش ستایش انگیز گردآورندگان این مجموعۀ نفیس، پژوهشگران فرهنگ شیعی را به بهره گیری از این اثر مفید دعوت می کنیم.

كتاب نفحات الازهار فى خلاصه عبقات الانوار نوشته سید علی حسینی میلانی به زبان عربی و در موضوع امامت می باشد. نفحات الازهار، خ‍لاصه‌ای‌ اس‍ت‌ از "ع‍ب‍ق‍ات‌ الان‍وار" ح‍ام‍د ح‍س‍ی‍ن‌ ل‍ک‍ه‍ن‍وی‌ ک‍ه‌ خ‍ود ردی‍ه‌ای‌ اس‍ت‌ ب‍ر "ت‍ح‍ف‍ه‌ الاث‍ن‍ی‌ع‍ش‍ری‍ه‌" ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز ده‍ل‍وی‌. مؤلف در این کتاب شش آیه و ده حدیثی را که دهلوی در کتاب خود مطرح و دلالت آن را بر مسئله امامت انکار کرده است، با اسناد فراوان و غیر قابل انکار نزد مخالفین به تفصیل بررسی کرده است و با دلایل متقن و محکم دلالت آنها را بر امامت ائمه معصومین علیهم السلام به اثبات رسانده است، به صورتی که جای هیچ گونه شک و تردیدی برای یک مسلمان منصف و بدون تعصّب باقی نمی ماند. قبل از آنکه این کتاب عظیم به عربی ترجمه شود، متن فارسی «تحفۀ اثنا عشریه»، توسط شیخ غلام محمد بن محیی الدین بن عمر اسلمی در سال 1227ق به عربی ترجمه شد و سپس این ترجمه توسط محمود بن عبدالله آلوسی، در سال 1301ق در کتابی به نام المنحة الالهیة تلخیص گردید و تا مدّتی جوابی شایسته نسبت به این کتاب به زبان عربی وجود نداشت تا این که در سال 1385ق فاضل ارجمند معاصر سید علی حسینی میلانی، به توصیۀ حجت الاسلام سید محمد سعید، نوۀ صاحب عبقات تلخیص کتاب عبقات به زبان عربی را با تلخیص مجلدات حدیث ثقلین و حدیث غدیر با عنوان خلاصة عبقات الأنوار فی امامة ائمة الأطهار آغاز کرد. در این کتاب از شیوه ای بدیع در بیان محتوای کتاب عبقات الانوار استفاده شده که عبارت است از: 1.

كتاب نفحات الازهار فى خلاصه عبقات الانوار نوشته سید علی حسینی میلانی به زبان عربی و در موضوع امامت می باشد. نفحات الازهار، خ‍لاصه‌ای‌ اس‍ت‌ از "ع‍ب‍ق‍ات‌ الان‍وار" ح‍ام‍د ح‍س‍ی‍ن‌ ل‍ک‍ه‍ن‍وی‌ ک‍ه‌ خ‍ود ردی‍ه‌ای‌ اس‍ت‌ ب‍ر "ت‍ح‍ف‍ه‌ الاث‍ن‍ی‌ع‍ش‍ری‍ه‌" ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز ده‍ل‍وی‌. مؤلف در این کتاب شش آیه و ده حدیثی را که دهلوی در کتاب خود مطرح و دلالت آن را بر مسئله امامت انکار کرده است، با اسناد فراوان و غیر قابل انکار نزد مخالفین به تفصیل بررسی کرده است و با دلایل متقن و محکم دلالت آنها را بر امامت ائمه معصومین علیهم السلام به اثبات رسانده است، به صورتی که جای هیچ گونه شک و تردیدی برای یک مسلمان منصف و بدون تعصّب باقی نمی ماند. قبل از آنکه این کتاب عظیم به عربی ترجمه شود، متن فارسی «تحفۀ اثنا عشریه»، توسط شیخ غلام محمد بن محیی الدین بن عمر اسلمی در سال 1227ق به عربی ترجمه شد و سپس این ترجمه توسط محمود بن عبدالله آلوسی، در سال 1301ق در کتابی به نام المنحة الالهیة تلخیص گردید و تا مدّتی جوابی شایسته نسبت به این کتاب به زبان عربی وجود نداشت تا این که در سال 1385ق فاضل ارجمند معاصر سید علی حسینی میلانی، به توصیۀ حجت الاسلام سید محمد سعید، نوۀ صاحب عبقات تلخیص کتاب عبقات به زبان عربی را با تلخیص مجلدات حدیث ثقلین و حدیث غدیر با عنوان خلاصة عبقات الأنوار فی امامة ائمة الأطهار آغاز کرد. در این کتاب از شیوه ای بدیع در بیان محتوای کتاب عبقات الانوار استفاده شده که عبارت است از: 1.

اگر بخواهیم در میان انبوه احادیث نبوی روایت شده، متواترات را فهرست کنیم، بی شک حدیث ثقلین در شمار صدر نشین ها و در کنار غدیر و کسا و منزلت و یوم الدار و ... جای خواهد گرفت. به نقل فریقین، رسول گرامی خاتم (صلی الله علیه و آله) در مناسبت های چند، به ویژه در روزهای پایانی عمر شریف خود، چنین فرموده اند: «إنّی تارکٌ فیکم الثقلین: کتابَ اللهِ و عترِتی اهلَ بیتی». این سخن که اهمیّت و هم سنگی خاندان رسالت را در کنار کتاب گران ارج خدا ( قرآن ناطق و قرآن صامت ) یاد آور است ـ در چنان جایگاهی از ارجمندی بوده است که کتاب های گوناگونی درباره آن به نگارش آمده است. کتاب الله و أهلُ البیت فی حدیثِ الثقلَینِ من الصِّحاح و السُّنن و المسانید ... من مصادر أهل السٌّنّة عنوان تازه ترین اثر جامع تحقیقی است که در این زمینه منتشر شده است. لجنة التحقیق فی مسأله الإمامة از مدرسة الإمام باقرالعلوم (علیه السلام) در قم عرضه کنندۀ این اثر در 592 ( الف – و+ 572 ) صفحه در یک مجلد است و ناشر آن دلیل ما، این نخستین چاپ را به شمارگان 2000 نسخه در 1422 ق با کیفیت تجلید خوب عرضه کرده است. ویژگی این تحقیق، آن است که در آن حدود 600 متن از میان 160 مأخذ - در فهرست 180 نام آمده - بررسی و تنظیم شده است که با واژه ها و عبارات گوناگون، همتایی دو یادگار نبوی را بیان می دارد.1 این متن ها از سه زاویه دسته بندی شده اند: 1- سند؛ 2- موقعیت صدور؛ 3- محتوای متن. به سخن دیگر، اسناد گونه گون و مناسبت های مختلف و عبارت های متنوع در نقل های حدیث استقراء و استقصا گردیده است. الف) سند هر نقل همراه آن، لفظ به لفظ از مأخذ بازنویسی شده است، امّا نه جداگانه. توضیح اینکه هر یک از احادیث با این شیوه دیده می شود: شمارۀ ترتیب ( از 1تا 587 ) ـ نام مشهور مؤلّف کتاب مأخذ ـ سند حدیث ( مطابق نسخة مبنا) ـ متن حدیث -که در آن، بخش مورد نظر با حروف سیاه متمایز است؛ شمارۀ ارجاع - که به پاورقی حاوی نام مأخذ و شمارۀ مجلّد و صفحه و گاه شمارۀ حدیث راهنمایی می کند. ب) بخش نخست کتاب (ظروفُ حدیثِ الثّقَلَین شامل سه باب) یاد کرد متن های تاریخی و حدیثی است که جا، روز، ساعت بیان، سخن و موقعیت و حالت پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله )را به هنگام آن نشان می دهد. برای نمونه، براساس آمار کتاب، سه نقطۀ مکۀ مکرمه ( زمزم، عرفات، مسجد خیف) شنوندۀ این توصیۀ جاودان رسول گرامی بوده اند و نیمه روز 18 ذی الحجه سال 10 یکی از زمان ها. از حالات آن حضرت نیز سوار بر شتر بودن و هم در بستر بیماری گزارش شده است. ج) حجم عمدۀ کتاب ( مُحتوَی حدیثِ الثَّقَلین ) انبوه دسته بندی شدۀ متن است در 4 باب زیر: 1- ماوَرَد فی متن الحدیث بشأنِ الکتاب و العترة معاً ( شامل 6 فصل، از جمله: ما ورد من فعلِ النبیِّ ( صلی الله علیه و آله )بالثقلین فی حدیث الثقلین و ...) 2- ماوردَ فی حدیث الثقلن بشأن الکتاب العزیز ( شامل 4 فصل، از جمله: أوصاف القرآن و ...) 3- ماورد فی حدیث الثقلین بشأن العترة (شامل 4 فصل از جمله: العترة فی تعابیر الحدیث و ...) 4- ماورد فی حدیث الثقلین بشأن علیّ (علیه السلام) ( شامل 6 فصل ، از جمله: ماورد من فعلِ النبیَّ ( صلی الله علیه و آله ) بشأن علیٍّ (علیه السلام) فی حدیثِ الثقلین و ...) باب های 4 گانه هر یک شامل فصل هایی است پرشاخه ( که نخستین هر کدام یاد شد). برای نمونه، واپسین فصل باب سوم ( ثمرة اتباع العترة فی حدیث الثقلین ) دو شاخه «الثَّمرة الأولی: النجاة » و« الثّمرة الثانیة: الاعتصام بملازَمَتهِم من الهَلکة و الضلال » را دارا است. روشن است که این دسته بندی پس از جمع آوری انبوه اسناد و متون سامان گرفته است. گفتنی است که اگر یک سند، به مناسبت هایی، بیش از یک جا در این دسته بندی جای می گیرد، متن کامل و شمارۀ آن تنها یک بار آمده و در دیگر جاها از ارجاع استفاده شده است. در این جا، به تیمن، متن یکی از روایات گوناگون این حدیث شریف، به گزارش یکی از مخالفان سرسخت شیعه، فخرالدین رازی، نقل می شود: «*انّی تارکٌ فیکُم ما ان تمسَّکتمُ به لَن تضِّلوا: کتابَ الله و عترتی». با پاس داشت تلاش ستایش انگیز گردآورندگان این مجموعۀ نفیس، پژوهشگران فرهنگ شیعی را به بهره گیری از این اثر مفید دعوت می کنیم.