جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ابومحجن ثقفی از شعرای مخضرمی است كه دو عصر جاهلی و اسلام را درك كرد و از باده نوشانی بود كه بدین خاطر بارها حد شرعی بر او اجرا شد و با شركت در فتوحات در زمان خلیفۀ دوم و جنگ قادسیه جهت گسترش دین اسلام در ایران، اشعاری در تفاخر به رشادت های خود و قبیله اش و رثاء همرزمانش سرود كه به اشعار فتوح شهرت یافته است.قطعه هایی كه از اشعار او به دست آمده(حدود100 بیت)شامل سروده های جنگی، تفاخرات قبیله ای و چند مرثیه، حكمت،حماسه و خصوصاً خمریات است كه باعث شهرتابو محجن شده است.قسمت بیشتر دیوان وی را، ادیب و لغت شناس قرن چهارم ابوهلال عسكری، شرح كرده است. در رسالۀ حاضر قصد آن داریم كه به بررسی و نقد شرح ابوهلال بر این دیوان بپردازیم و بدین منظور برای دستیابی به این هدف ابتدا زندگی نامۀ ابو محجن و نقش وی در پیروزی مسلمانان علیه ایرانیان در جنگ قادسیه، زیبایی شناسی فخریات و خمریات و سبك شاعری وی در دو عصر جاهلی و صدر اسلام به صورت مجزا و خصائص اشعار فتوح و تأثیردو عامل اساسی دین اسلام و خلق و خوی عمر بن خطاب بر مضامین خمریات وی مورد بررسی قرار گرفته و سپس تاریخچۀ تحول نقد عربی از عصر جاهلی، تا عباسی و شیوه های نقد عربی و معرفی ابوهلال عسکری ارائه گردیده و در نهایت شرح ابوهلال عسكری از دریچۀ نقد مورد بررسی قرار گرفته است.با بررسی و نقد این شرح در می یابیم كه شرح وی از زیبایی ها و نكات بلاغی و اطلاعات تاریخی و لغوی فراوانی برخوردار است كه در كمتر كتابی به آن بر می خوریم، هرچند دارای نقایص و اشتباهاتی است كه در حد امكان سعی شده، به اصلاح و تكمیل آن بپردازیم.

با توجه به جنبه‌های واقع گرایانۀ رمان فارسی و هم چنین پیوندی که با تاریخ معاصر دارد، جامعه شناسی رمان فارسی از اهمیت بالایی برخوردار شده است. رمان فارسی، که از ابتدا در فضا و محیط اجتماعی شکل گرفته است، در دوره‌های مختلف بازگو کنندۀ مسائل، مشکلات و معضلات اجتماعی بوده است. با رشد و توسعۀ رمان فارسی که متأثر از رشد و توسعۀ جامعۀ ایرانی است، شخصیت‌های رمان از فردیت و هویت خاصی برخوردار شده‌اند. این موضوع عاملی شده است که نویسندگان معاصر در جهت تحقق این امر به جای توضیح و توصیف صرفِ مشکلات و مسائل اجتماعی، آن ها را از دریچۀ زندگی شخصیت‌ها نشان دهند و شیوه‌های جدیدی از شخصیت پردازی را در کنار شیوه‌های سابق ارائه کنند. هدف این تحقیق نیز بررسی و تحلیل جامعه شناختی شخصیت در دو رمان سمفونی مردگان و سال بلوا از عباس معروفی است. معروفی توانسته است با درونی کردن مسائل و مشکلات جامعه در زندگی شخصیت‌ها و نشان دادن آن‌ها از طریق تأثیراتی که بر شخصیت‌ها می‌گذارند، شخصیت‌های منحصر به فرد و پیچیده‌ای خلق نماید که از هویت فردی و ژرفای عمیقی برخوردارند؛ شخصیت‌هایی که در پیوند با مسائل اجتماعی حقیقی و باورپذیر شده‌اند.