جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سینما از جمله قالب‌های نوظهور هنر تکنولوژیک است که در بستر اندیشه‌ای مدرنیته به ظهور رسید و به سبب جذابیت‌های ویژه‌ی خود توانست به سرعت در تمام جوامع رخنه کرده و از مخاطبان روزافزونی برخوردار شود. بهره‌گیری از این مدیوم با هدف پیام‌رسانی دینی به سبب تقابل اندیشه‌ای اسلام و مدرنیته با چالش‌های جدی روبروست؛ مسئله جذابیت یکی از مهم‌ترین این چالش‌هاست. تحقیق حاضر، در گام نخست با گزینش رهیافت حکمت اسلامی به بررسی ماهیت جذابیت ودر گام دوم با تامل و بازاندیشی در حکمت هنر اسلامی به بیان الگوی جذابیت در پیام‌رسانی هنری پرداخته است. در گام نهایی تلاش شده است، مبتنی بر مبانی مطرح شده، ماهیت و الگوی جذابیت در پیام‌رسانی از طریق سینما طرح گردد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که مبتنی بر حکمت اسلامی، جذابیت همان وصول به زیبایی و ادراک آن است که بسته به سیر انفسی فرد و بستر فرهنگی جامعه متغیر و دارای مراتب است. بعلاوه، بر پایه مبانی حکمت هنر اسلامی، در فرایند جذب و انجذاب هنری، ما با عناصر سه‌گانه هنرمند، اثر هنری و مخاطب روبروییم. به میزانی که هنرمند بسته به سیر انفسی خویش و در نسبت با بستر فرهنگی جامعه توان ادراک و صعود از زیبایی‌های حسی به زیبایی-های معقول را داشته باشد اثر هنری از میزان جذابیت بیشتری برخوردار خواهد بود. جذابیت اثر هنری برای مخاطب نیز بسته به سیر انفسی‌او، بستر فرهنگی جامعه و میزان تعالی اثر هنریاست. فرآیند جذب و انجذاب هنری، در باب هنر سینما نیز قابل تعمیم است که این امر در نسبت با مولفه‌های سه‌گانه ارتباط ماهوی تصویر سینمایی با جهان دیدنی، حرکت و الزامات آن و تبدیل تصویر به نماد به مثابه‌ی مولفه‌های جذابیت در عالم سینماییمورد بررسی قرار گرفته است.

از مهمترین و اصلی ترین مناسک و آئینهای شیعیان که هر ساله در ماه محرم برگزار میشود، آئینها و مناسک عاشوراست. شیعیان، پیوسته در طول تاریخ توانسته اند از طریق این آئین و مناسک، همبستگی خود را حفظ کنند و در جهت تداوم دین و مذهب خود گام بردارند. بعبارتی تشیع، با انجام مناسک محرم، توانسته است انسجام معنوی مومنان خود را بازتولید کرده و آنرا تا به امروز ادامه داده است. با توجه به وجود اقوام و اقلیتهای مختلف در ایران، آئینهای عاشورایی، دارای تنوع و تکثر فراوانی است که این امر، نشان دهنده ی اعتقاد عمیق ایرانیان به این واقعه و تلاش برای زنده نگه داشتن آن می باشد. این مناسک در طی تاریخ و در میان هر اقوام مختلف، همواره تغییرات گوناگونی را به خود دیده است.این پژوهش نیز در این زمینه و در ارتباط با تغییرات عزاداری ماه محرم در شهرستان طبس و الگوهای عزاداری موجود در این شهرستان صورت گرفته است و علاوه بر این، نگرش مردم طبس را نسبت به این عزاداریها و کارکردهای آن، مورد مطالعه قرار داده است.در این راستا محقق با انجام یک پژوهش کیفی مردم نگارانه و با استفاده از روشهای مصاحبه، مشاهده و مطالعه اسنادی به این امر پرداخته است. داده های جمع آوری شده در این پژوهش با روش توصیف ضخیم گیرتز مورد تحلیل قرار گرفته است.نتایج تحلیل نشان میدهد علاوه بر اینکه تغییرات ساختاری و محتوایی متعددی در این عزاداریها رخ داده است، نگرش مردم نسبت به الگوهای عزاداری سنتی و جدید، نگرشی مثبت است اما گرایش اکثر مردم به عزاداری سبک سنتی است. در این پژوهش، کارکردهای متعددی نیز برای این عزاداریها و هیآتهای عزاداری بیان شده است که میتوان آنها را به این صورت تقسیم بندی کرد: کارکرد دینی و مذهبی، کارکرد سیاسی، کارکرد هنری، کارکرد اقتصادی، کارکرد روانی، کارکرد مدیریتی و اجرایی، کارکرد آموزشی و فرهنگی.

موسسۀ تحقيقات اجتماعي وابسته به دانشگاه فرانکفورت، يکي‌ از دستاوردهاي مهم مارکسيسم غربي پس از لوکاچ بود که در سال 1923 در شهر فرانکفورت آلمان تاسيس شد. ميراث فکري و نظري اين موسسه، بعدها با نام«مکتب فرانکفورت» يا «نظريه انتقادي» مشهور شد. نقد مدرنیسم، صنعت تکنولوژی، نقد فرهنگ و فرآیند عقلانیت جامعة مدرن از «عصر روشنگری» تاکنون، مهمترین محورهای اندیشه اصحاب مکتب فرانکفورت است.مکتب فرانکفورت با ارائۀ نظریۀ فرهنگ، در واقع به دنبالاحیای آرمان‌های اومانیستی‌ای بود که در نظام سرمایه‌داری توسط صنعت فرهنگ مورد غفلت قرار گرفته بود. بر اساس مبانی انسان‌شناختی نظریه فرهنگ مکتب فرانکفورت، انسان به واسطه خرد خودبسنده خویش می‌تواند مسیر خود را بیابد و به سعادت برسد. در انتقاد از مبانی انسان‌شناختی نظریه فرهنگ مکتب فرانکفورت از منظر انسان‌شناسی اسلام باید گفت، به رغم خودبنیادی ذاتی انسان در اندیشه اصحاب فرانکفورت، در انسان‌شناسی اسلامی فردیت، خرد، استقلال ارادۀ انسان و خودمختاری او دارای «منشاء ماوراء طبیعی» است. دین اسلام انسان را در ارتباط با ماورای طبیعت تعریف و شأن و منزلت انسان را با بعد «متعالی» او و در نسبت با نظام هستی و خدا تبیین می‌کند.