جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

تبیین چگونگی به فعلیت رسیدن استعدادهای انسان و تکامل نفوس انسانی پس از مرگ در حکمت متعالیه

نویسنده:

نجمه السادات توکلی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , تکامل , فعلیت , مرگ , حرکت طبیعی , استعداد , حرکت برزخی , حرکت اخروی

چکیده :

سوالات بسیاری درباره وجود حرکت و تکامل و چگونگی آن، پس از مرگ انسان به ذهن می‌رسد که در این پژوهش، با توجه به اصول و مبانی حکمت صدرایی، تا حد توان، به آن‌ها پرداخته شده است. بر اساس اصالت وجود، وحدت حقیقت وجود، تشکیک وجودی، حقیقتِ مرگ، حرکت جوهری و وجودِ حقایق مادی در عوالم دیگر، تکامل و حرکت انسان محدود به این عالم نبوده و پس از مرگ نیز ادامه دارد. از آن‌جا که تعاریف مختلفی در مورد حرکت، عناصرِ آن و تحول و تکامل مطرح است، ابتدا آن‌ها را تحلیل نموده و سپس چگونگی و کیفیت تکامل در عوالم برزخ و آخرت را از دیدگاه نقلی و عقلی، با ذکر تفاوت میان عوالم بیان خواهیم کرد که هم از طریق تعریف مصطلح حرکت در فلسفه و هم با توجه به اصل ظهور و بطون و اجمال و تفصیل ممکن می‌باشد.

مشخصات اثر

عنوان :

ارادی بودن تعقل در پرتو نظریه عقل فعال نزد فارابی و ابن سینا

نویسنده:

جلیله علم الهدی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران : دانشگاه امام صادق (ع),

کلیدواژه‌های اصلی :

اشراق الهی , اختیار انسان , علم نفس , فلسفه مشاء , عقل فعال , عقل(منطق) , تعقل(معرفت شناسی) , مقاله درباره فارابی

کلیدواژه‌های فرعی :

اتصال نفس به عقل فعال , استکمال نفس , خروج از قوه به فعل , تکامل اختیاری , نظام هستی , تجرد نفس ناطقه , اراده انسان , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , هستی شناسی اسلامی , هستی شناسی معرفت (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی اسلامی , استعداد , مکتب رواقی , عقل هیولانی , تبیین فلسفی وحی , معرفت بالفعل , عقل در حکمت مشاء , اشراق صور معقول , تعقل ارادی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

کنش و واکنش روان آدمی در ادراک و تعقل که بی‌شک یکی از اساسی‌ترین و کهن‌ترین مسائل فلسفه است در فلسفه ارسطو عنوان عقل فعال را به خود اختصاص‌ می‌دهد.این عنوان در جریان فلسفه بعد از ارسطو در دو دیدگاه طبیعی و اشراقی‌ تفسیر می‌شود؛دیدگاه اول هر دو بعد فعال منفعل تعقل را در نفس انسان منطبع می‌ داند و همانند تمامی موجودات جهان طبیعت،جریان تکامل روان آدمی را عبارت از خروج از حیثیت انفعال و وصول به بعد فعالیت می‌داند.در مقابل،دیدگاه دوم وجه‌ انفعالی تعقل را به انسان اختصاص داده و وجه فعالیت را به مقام الوهیت ارجاع‌ می‌دهد و فعلیت عقل را عبارت از افاضه و اشراق الهی می‌داند.علیرغم فاصله این دو دیدگاه در مورد مرجع فعالیت عقل،هر دو دیدگاه به ناچار بر این امر اتفاق نظر دارند که جریان تعقل خارج از اراده و قصد انسان بوده و در نتیجه،تکامل نظری نفس‌ انسان امری غیر ارادی و جبری است.برخلاف این دو تفسیر مرسوم،فلسفه مشائی‌ اسلامی-فارابی و ابن سینا-با ارجاع وجه فعالیت عقل به دو اصل استعداد پدید آمده توسط جوهر مفارقی به نام عقل فعال و همچنین قصد و اراده انسان موفق‌ می‌شوند دیدگاه سومی را در نظریه عقل فعال ارائه کنند که علی رغم قول به تأثیر عامل مفارق در روند تعقل،ارادی بودن تعقل و قصدی بودن تکامل نظری نفس انسان‌ را تبیین نماید.

صفحات :

از صفحه 99 تا 117

مشخصات اثر

عنوان :

ماده و قوه اخروی در چشم انداز ملاصدرا

نویسنده:

سید مهدی امامی جمعه,منصوره السادات وداد

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,

کلیدواژه‌های اصلی :

قوه و فعل , عالم آخرت(کلام اسلامی) , ماده اخروی , انفعال ( مقوله ) , استعداد

کلیدواژه‌های فرعی :

وجود و ماهیت , امکان ذاتی , علم معاد (فلسفه ذیل الهیات بالمعنی الاخص) , نفس انسان , تخیل(راه های معرفت) , هیولای دنیوی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

از نظر فلسفی عوالم اخروی خاليی از هرگونه ماده و قوه انفعالی است. لكن ملاصدرا از هيولی و قوه اخروی سخن به ميان می آورد. اين مقاله به دنبال يافتن منظور ملاصدرا از چنين عباراتی در مورد عوالم اخروی است. به اين منظور، كلمات وی در اين زمينه مورد بررسی قرار گرفته و معلوم شده است كه از نظر او ماده بعيد اخروی نفس انسانی و مواد قريب آن، قوه خيال و ملكات حسنه يا سيئه انسانی است كه با نفس متحدند. البته اين ماده ذاتاً با هيولای دنيوی متفاوت است. اما جای اين پرسش هست كه چرا ملاصدرا از نفس يا قوه خيال تعبير به ماده اخروی كرده است؟ پاسخ ملاصدرا به اين پرسش چشم انداز كلی او را به عالم قيامت و نظام آن روشن می سازد. همچنين دانسته شد كه منظور وی از قوه در آخرت، به معنای قدرت و توان وجودی است كه نه تنها انفعال نيست، بلكه با هيچ استعدادی هم قرين نمی باشد.

صفحات :

از صفحه 57 تا 74

مشخصات اثر