جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله معیار پژوهش قرآنی به بیان شاخص‌های اساسی قرآنی بودن پژوهش می‌پردازد. در این مقاله برای نخستین بار کاربرگی برای ارزیابی قرآنی بودن پژوهش طراحی و عرضه می‌شود. پس از بیان مفاهیم و تعریف پژوهشِ قرآنی، مراحل سه‌گانه تحقیقات مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شده است که مطالعه ارزیابی میزان قرآنی بودن پژوهش بیش از همه در مرحله آغازین پژوهش ضرورت دارد که همان مرحله طرح ایده،‌ بیانِ عنوان یا تبیین مسئله یا مسائل پژوهش است؛ زیرا مدیران پژوهش در این مرحله بیش از هر مرحله دیگری به ارزیابی و تشخیص قرآنی بودن پژوهش نیازمندند تا بتوانند بر اساس آن در تخصیص منابع انسانی و علمی پژوهش به گونه‌ای دقیق‌‌‌تر و مؤثرتر به مدیریت پژوهش بپردازند. کاربرگ مورد نظر نیز بر اساس سه شاخص اصلی تنظیم و برای هر شاخص یک طیف پنج فاصله‌ای در نظر گرفته شده است که در ضریب هر یک از شاخص‌ها ضرب می‌شود. کمترین امتیاز صفر و بالاترین امتیاز بیست و چهار و امتیاز متوسط دوازده است که به عنوان حداقل امتیاز قرآنی بودن پژوهش تعیین شده است. این کاربرگ به وسیله یک یا چند کارشناس تحقیقات قرآنی تکمیل و معدل امتیاز به عنوان امتیاز نهایی در نظر گرفته می‌شود. به این ترتیب انتظار می‌رود با کمّی شدن اندازه نسبیِ قرآنی بودن پژوهش، داوری در این باره تسهیل و تقسیم کار با دقت بیشتری انجام شود.

چکیده این نوشتار به اختصار درصدد تبیین نقش پارسایی در پژوهش است. همچنین در پی آن است که نشان دهد نظام اعتقادی و ارزشی پژوهشگر، نه تنها موضوعات و مسائل پژوهشی او را تحت تأثیر قرار می‌دهد و موجب می‌شود مسائل خاصی برای او مهم جلوه کند و مسائلی دیگر برای او بی‌اهمیت و فاقد ارزشی پژوهشی باشند، بلکه در فرایند پژوهش، و همچنین در نتایج پژوهشی‌اش نقش بسزایی ایفا می‌کند. تقوا و پارسایی سبب می‌شود یک پژوهشگر حتی در حوزة علوم تجربی و پایه، بهتر و دقیق‌تر واقعیت‌های عالم را بفهمد و کشف کند.

«پایان نامه» حاصل همه تلاش و به نوعی معرف توانایی های دانشجویان و بهترین موقعیت برای افزودن بر دانسته ها و بالا بردن توانایی ها و قابلیت های آنان است. یکی از دغدغه های دانشجویان تحصیلات تکمیلی، انتخاب موضوع پژوهش برای نگارش پایان نامه است. این انتخاب، تصمیمی مهم و سرنوشت ساز است؛ چراکه میزان موفقیت دانشجویان این مقاطع، به نحو قابل توجهی به این انتخاب وابسته است. انتخاب موضوع پایان نامه، از مهم ترین و دشوارترین مرحله کار می باشد. موضوع خوب، می تواند انگیزه بخش باشد. ازآنجاکه پایان نامه در آخر هر دوره تحصیلی انجام می شود و دانشجویان در تکاپوی شرکت در آزمون ورودی دوره بعد هستند، در بسیاری از موارد، پایان نامه ها تحت تأثیر تعجیل و بی رغبتی دانشجویان قرار می گیرد. در اکثر پایان نامه های انجام شده با مسئله سازی در پژوهش مواجه هستیم. درحالی که تحقیق و پژوهش برای یافتن حقیقت و امری مجهول است. این پژوهش، به بررسی معیارهای مسئله پژ‍وهشی مناسب و راهکارهایی برای بهبود و تسهیل امر مسئله یابی می پردازد.

این پژوهش با رویکرد نظری و تحلیل اسنادی به بررسی جایگاه، ویژگی ها، قلمرو، تکنیک، روش، معایب و مزایای پژوهش های کیفی می پردازد. تنوع موضوعات و مسائل در تحقیقات اجتماعی، موجب شده است تا محققان روش های گوناگونی را با هدف کاهش ضریب خطای این پژوهش ها، تجربه کنند. ازاین رو، روش های پژوهش مختلفی بوجود آمده است و هر یک در نوعی از تحقیقات کاربرد دارند. یکی از این روش های پژوهش، پژوهش کیفی است. این مقاله، با بررسی پژوهش های کیفی، بر این باور است که در بسیاری از موضوعات و مسائل، چاره ای جز بهره گیری از روش های کیفی نیست. در برخی موارد، پژوهش های کمی کاربرد دارند، اما در موضوعات بسیاری چاره ای جز بهره گیری از روش های کیفی وجود ندارد. هر چند این پژوهش ها برخوردار مزایای بسیاری است، اما دارای معایبی نیز هست. این مقاله، به بررسی روش های پژوهش کیفی و ارزیابی آن می پردازد.

هدف این نوشتار، واکاوی عوامل بازدارندة پژوهش در نظام آموزشی حوزه و اولویت‌بندی راهکارهای برون‌رفت از آن، بر اساس دیدگاه طلبه‌های سطح سه و چهار حوزة علمیة قم است. روش این پژوهش توصیفی ـ پیمایشی است و جامعة آماری آن شامل طلبه‌های سطح سه و چهارحوزة علمیة قم بود که شمار 260 نفر از آنان به شیوۀ تصادفی ساده به‌عنوان گروه نمونة آماری انتخاب شدند. داده‌های موردنیاز با پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته و با پایایی 87/0 بر مبنای مقیاس درجه‌بندی پنج سطحی لیکرت و آرایش رتبه‌ای جمع‌آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها علاوه بر روش‌های توصیفی، از آمار استنباطی درحد آزمون «Z» یک‌گروهی و تحلیل واریانس یک‌راهة «F» استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد‌ که به‌ترتیب، عوامل مربوط به سیاست‌گذاری نظام تحقیقاتی، فرهنگی، فردی (فنی و تخصصی)، اداری ـ ساختاری، نحوة ارائة خدمات پژوهشی و انگیزشی، نقش بازدارندگی دارند و تفاوت میزان شدت بازدارندگی عوامل گوناگون مطالعه‌شده نیز معنا‌دار است. ایجاد نظام تشویق آثار منتشرشده، باز‌نگری نظام ارزیابی فعالیت‌های تحقیقاتی، افزایش نشریه‌های تخصصی و آموزش و ارتقای توانمندی‌های علمی و عملی در زمینة پژوهش، به‌ترتیب، از مهم‌ترین و اولویت‌دارترین راهکارهای برون‌رفت شمرده می‌شوند.

نسخ خطی در عین آنکه با توجه به قدمت و نفاست آن، باید به بهترین شکل حفاظت و نگهداری شوند می بایست به نحو شایسته در دسترس محققان و پژوهشگران قرار گیرد تا در جنبه های مختلف آن تحقیق و به صورت چاپ منقّح و تصحیح شده در دسترس عموم قرار گیرد. در این صورت است که عملاً محتوای آن میراث ارزشمند تاریخی و علمی توسط نخبگان علمی و دانشمندان به معاصران منتقل می‌شود. اولین و اساسی‌ترین گام در احیای نسخه‌های خطی، معرفی آنها در قالب فهرست‌ها است و بدین لحاظ، فهرستنویسی نسخ خطی اهمیت بسیاری دارد. فهرستنویسی نسخ خطی از طریق کمک به کاربر نهایی و خدمت به نسخ خطی در واقع این منابع کهن و ارزشمند را شناسایی و مورد ارزیابی قرار می‌دهد و از سوی دیگر با ورود به چرخه استفاده توسط طالبان علم به نقش آفرینی در تولید علم می پردازد. هدف نوشتار حاضر، معرفی آثار فارسی منتشر شده در حوزه فهرستنویسی نسخ خطی در قالب کتاب، مقالات، پایان‌نامه، همایش‌ها، نشست‌ها و مصاحبه‌ها می‌باشد.

با توجه به رشد سازمانی سه دهه اخیر فعالیت های میان رشته ای در آموزش و نیز اشاعه رویکردهای میان رشته ای در نهادهای تولید علم و اندیشه، اکنون می توان ادعا کرد میان رشتگی در اجتماعات و ساختارهای آکادمیک از جایگاه و اعتبار قابل اعتنایی برخوردار است. ادبیات موجود در زمینه فعالیت ها و تجارب میان رشته ای نیز گونه ها و اَشکال متنوع و متکثری از میان رشتگی را پیشنهاد می کند. پارهای از آنها متعارف و آشناترند، اما گونه ها و دانشواژه هایی از آن کمتر مانوس و مورد استفاده و استقبال عموم هستند، اما کاربردی هستند و از خصلت ها و ویژگی های خاصی برخوردارند. با علم به اینکه، هر گونه ای از میان رشته ای، نشانگر جهت نگاه و چگونگی شناخت و فهم موضوعاتی است که در فضاهای پیچیده و چند وجهی میان رشتگی معنا می یابند، در این مقاله تلاش می شود عمده ترین گونه های میان رشتگی و مصادیق مفهومی و کاربردی آنها توصیف و تبیین شوند.

این پژوهش بر آن است که علم آموزان تعمقی در امور ارزشی همه سو نگر اسلام و ژرف نگری قرآن مجید و معرفت شناسی داشته باشند تا برای تفقه اهمیت بیشتری قائل شوند و به توصیه های اسلام در این باره عنایت ویژه داشته باشند و فضایل اخلاقی پژوهش را خاطر نشان سازند. زیرا یکی از مولفه های ارزشمند برای سنجش میزان موفقیت نظام های آموزشی، تعداد پژوهشگرانی است که تربیت می کند و در خدمت جامعه قرار می دهد. و با پژوهش و تحقیق است که درخت دانش بارور می شود. پیشرفت های مادی و معنوی و فن آوریهای علمی جوامع انسانی و آموزش پرورش مرهون پژوهش و تحقیق است.

تاریخ یکی از رشته های مهم آموزشی در علوم انسانی و علم پایه در علوم اجتماعی است که در بیشتر دانشگاه های کشور تدریس می شود. شیوه های سنتی آموزش به تاریخ سیاسی پرداخته و از جنبه های مختلف حیات اجتماعی انسان غافل مانده اند. همچنین پژوهش های تاریخی در نظام سنتی مبتنی بر اسناد سیاسی در لاکی محافظه کارانه فرو رفته است و نمی تواند به مسایل امروز جامعه و انسان پاسخ دهد.لزوم تغییر دیدگاه در آموزش و پژوهش تاریخ به منظور کارآمد کردن این علم از ضرورت های مهم و اساسی در دانشگاه هاست. این کار می تواند با برنامه ریزی های علمی و دقیق و برگزاری دوره های آموزشی و کنفرانس های علمی میسر شود و توسعه کیفی آموزش و پژوهش تاریخ و به تبع آن رشد علم تاریخ را در پی داشته باشد. این مقاله تلاشی برای نشان دادن چشم اندازها، انتظارها و راه کارهای علمی برای توسعه کیفی در رشته تاریخ است.