جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آپوکالیپس در لغت به‌معنای ادبیات مکاشفه ­ای بوده و به عنوان یک سبک یا نوع ادبی در حوزه متون دینی و عرفانی مطرح است. پژوهش مذکور تلاش کرده است تا به روش توصیفی- تحلیلی و نیز با استناد به اشعار فارسی و عربی، داستان یوسف(ع) در قرآن کریم را براساس مفهوم آپوکالیپس و ارتباط آن با سبک ­شناسی بررسی کند تا با رمزگشایی برخی از مفاهیم سمبلیک و تمثیلی آن، به بیان مشابهت سبک این نوع حکایت با عناصر داستان­ های مکاشفه ­ای و موتیف­ های مشترک آن با موتیف­ های کلّی این نوع ادبیات بپردازد. نتایج، حاکی از آن است که این داستان، بسیاری از موتیف­ های ادبیات مکاشفه و آپوکالیپتیک را داراست ازجمله: خواب و رؤیا، سروش، صدای غیبی و الهام، حس اضطراب و اضطرار، توکّل، امید به رهایی و گشایش در آینده، چیرگی تقدیر الهی بر اراده خلق، تفأل و تطیّر، وجود سمبل و نماد، محدودیت عقل جزئی دربرابر عقل کلّی، نفی اسباب دنیوی، سفر و پایان حاکمیت شیطان. حضور این موتیف­ ها و مفاهیم سمبلیک و تمثیلی، از نشانه ­های بارز اشتراک این داستان قرآنی با برخی از سبک­ ها و جریان­ های ادبی رایج در جهان است.

ابوالفتوح رازی در شمار تفسیرگرانی است که داستان پیامبران را با انبوهی از روایات به گزارش می نشیند. او در این گزارش از افراط و تفریط دوری می کند و از طرح روایات محال، مستنکر و ناسازگار با عقل، شریعت و اصول اجتناب می نماید. بنابراین وقتی نویسنده روض الجنان، روایات نادرست و مشکوک را به گزارش می نشیند از طرح این گزارش اهدافی را دنبال می کند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:

این پایان نامه از سه بخش تشکیل شده است: بخش اول درباره تعلیم و تربیت، شکلهای تربیتی و تعلیم وتربیت اسلامی است. بخش دوم در خصوص داستان حضرت یوسف به روایت قرآن و تورات و مقایسه میان آن دو است. بخش سوم در زمینه دیدگاههای تعلیم وتربیت در سوره یوسف است؛ شامل مباحث زمانبندی وتعیین ادوار زندگی حضرت یوسف، جنبه های نظری وعملی تعلیم و تربیت در سوره یوسف و شیوه های تربیتی آن حضرت.

داستان یوسف علیه السلام در قرآن کریم، دارای چنان جوهری است که هربار به شکل جدیدی می توان آن را شرح و تفسیر نمود. هدف این مقاله، مطالعه و بررسی زبان شناختی دیدگاه داستان حضرت یوسف علیه السلام با روش توصیفی-تحلیلی و براساس مدل پیشنهادی سیمپسون است. نتایج نشان از آن دارد که راوی از نوع مقوله ب حالت روایی است که افکار، عقاید و احساسات شخصیت اول داستان را بیان می کند. در این داستان از کلام نقل قول آزاد برای بیان حالات و عقاید شخصیت ها استفاده شده است. براساس محور دوم تقسیم بندی سیمپسون، وجهیت غالب در متن، مثبت است که نشان دهنده دیدگاه قاطع راوی، بر حقانیت خداوند و امدادهای غیبی او برای مؤمنان حقیقی است. ابزار زبانی به کار رفته در این وجه، عبارتند از: فعل های امری، فعل های وجهی واژگانی، جملات تعمیم دهنده، جملات بیان کننده عقاید، قیود و صفات ارزیابانه، کلمات احساسی و افعال گزارشی که گزارشگر افکار، ادراکات و واکنش ها هستند و یا کلمات حزن، خوف، شکوی و بث، که در این داستان برای تحقق ترس و اندوه و حزن به کار برده شده است و بر وجهیت مثبت داستان یوسف علیه السلام صحه می گذارد. تفکر غالب در زبان متن روایتی: عدم رستگاری ستمگران، عدم غفلت خداوند در امداد به مؤمنان حقیقی، ناامید نشدن از رحمت الهی و... است. با این حال در پاره ای از موارد از وجهیت منفی برای نشان دادن شک و تردید شخصیت ها نسبت به یکدیگر و مهم تر از آن برای ترسیم نحوه رخ دادن سوء تفاهم ها و ارزیابی طرفین از یکدیگر، استفاده کرده است.