جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از نقش‏ های زبان، نقش ادبی آن است که نقطه پیوند زبان ‏شناسی و ادبیات به ‌شمار می ‏رود. در نقش ادبی، تاکید بر پیام است و از اینجا است که زبان پیام بر زبان معیار برجسته می ‌شود. زبان ‏شناسان این برجسته ‏سازی را به دو طریق انجام می ‌دهند: انحراف از زبان معیار با عنوان هنجارگریزی، و افزودن قواعدی به زبان معیار با نام قاعده ‏افزایی در سه سطح معنا، صورت و تحقق صوری زبان. هنجارگریزی سخن را به شعر نزدیک می‏ سازد و قاعده‏ افزایی لباس نظم بر آن می ‏پوشاند.از آنجا که مجموعه شعر از این اوستا نماینده اوج هنری اخوان ثالث است، در این مختصر، بارزترین گونه برجسته‏ سازی در آن یعنی هنجارگریزی معرفی می ‏شود. علاوه بر بسامد بالای هنجارگریزی در مقایسه با قاعده ‏افزایی در سخن اخوان، هنجارگریزی در سطح معنا بیش از انواع دیگر آن دیده می ‏شود. این گونه شامل مباحث بیان و بدیع معنوی است که جنبه تخیل را در شعر به اوج می ‏رساند؛ به ویژه اینکه تشبیه و استعاره - دو شکل بارز صور خیال - به میزان بالایی در آن به ‌کار رفته ‏است. پس از آن، هنجارگریزی زمانی، یعنی کاربرد کلمات کهن، فراوان به ‌چشم می ‏خورد و بنابراین مشاهده می ‏شود که انواع دیگر هنجارگریزی که از فخامت سخن می ‏کاهد، در شعر اخوان کمتر یافت می ‏شود.

تکرار واژه و جا به جایی آن در ساختار متن، یکی از عواملی است که موجب غرابت بخشیدن به زبان شعری یک شاعر می ‌گردد. یکی از عوامل تشخص زبان شعری حسین منزوی نیز «تکرار واژه» در غزلیات اوست. «تکرار واژه» در غزلیات حسین منزوی افزون بر این که مربوط به شیوه بیان اوست و توجه خواننده را از محتوای گزاره ‌ای پیام به خود پیام معطوف می ‌گرداند، در عین حال برای تحت تاثیر قرار دادن ساختار معنایی غزلیات او نیز به کار گرفته شده است. بدین گونه که منزوی، در کنار تکرار واژه، عناصر ادبی و هنری دیگر نظیر تقابل، ایهام، تناسب معنوی و ... را هم به کار برده است. در این پژوهش، مقوله «تکرار واژه»، که منزوی برای برجسته نمودن زبان شعر خویش از این شگرد، بهره جسته، مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است.

در این مقاله عوامل تمایز زبان شعر از زبان معیار در اشعار حسین منزوی که از سرآمدان، بنیانگذاران و به قولی پدر غزل امروز است، مورد بررسی قرار می گیرد.ابزارهای شناخته شده ای که از دیدگاه زبان شناسی در پدید آوردن نظم و شعر نقش ایفا می کنند، تحت عنوان برجسته سازی زبان، در دو گروه قاعده افزایی و قاعده کاهی قرار می گیرند.در این پژوهش، گونه های مختلف هنجارگریزی، از جمله آوایی، نحوی، گویشی، زبانی، سبکی، نوشتاری و واژگانی که در شعر شاعران امروز از تکنیک های مدرن آفرینش ادبی است، مورد کاوش و تحلیل قرار گرفته است.

رسانه های جمعی با ورود به عرصه سیاست در فهرست عناصر قدرت قرار گرفته و به عنوان ابزاری در دست دولت ها، برنامه های دولتمردان را پیش می برند. شبکه ی تلوزیونی بی بی سی فارسی یکی از این رسانه ها است که با استفاده از تجهیزات حرفه ای بنگاه سخن پراکنی و حمایت های مالی مناسب دولت انگلیس، توانسته است در مدت کوتاهی تمایل بینندگان شبکه های ماهواره ای را جلب نماید. این شبکه با اختصاص دادن تعداد قابل توجهی از برنامه های خود به موضوعات اسلامی به بازنمایی اسلام پرداخته و در راستای اسلام هراسی و ایران هراسی عمل می نماید. در این پژوهش برای شناخت اسلام از منظر این شبکه دو برنامه ی "پرگار" و "به عبارت دیگر" را با روش چارچوب سازی مورد بررسی قرار داده ایم. جامعه آماری برنامه ی "پرگار"به مدت سه سال و نیم و برای برنامه "به عبارت دیگر" به مدت چهار سال می باشد. حجم نمونه شامل 25 برنامه مرتبط با اسلام - 15 برنامه از برنامه ی "پرگار" و 10 برنامه از برنامه ی "به عبارت دیگر"- است که به صورت غیراحتمالی و هدفمند انتخاب شدند. برای رسیدن به اهداف تحقیق، نظریات شرق شناسی، چارچوب سازی، بازنمایی و برجسته سازی به عنوان چارچوب نظری و رویکردهای اسلام هراسی و ایران هراسی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج تحلیل نشان می دهد که شبکه ی بی بی سی فارسی میان اسلام و اسلام سیاسی تمایز قائل شده و اسلام سیاسی را پیوندخورده با خشونت و در صورت کسب قدرت مستبد معرفی می کند. نظام جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی سیاه نمایی شده و نظریه ولایت فقیه تخریب می شود. نهادهای سیاسی نظام اسلامی مورد هجمه قرار گرفته و جریان های سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه به عنوان چالش بازنمایی می شوند. مهدویت نظریه ای تدوین شده توسط علما و نه برآمده از آموزه های اسلام معرفی شده و یک نظریه غیر سیاسی دانسته می شود. آینده نهاد دینی مرجعیت در خطر معرفی شده و نهاد روحانیت مورد هجمه قرار می گیرد. ارزش های غربی از جمله سکولاریسم، دموکراسی و حقوق بشر به عنوان معیار در نظر گرفته شده و اسلام از این منظر مورد ارزیابی قرار می گیرد. حقوق زنان براساس معیارهای غربی مورد مطالبه قرار گرفته و به دیدگاه اسلام در رابطه با هنر هجمه وارد می شود. همچنین در راستای ایران هراسی، جمهوری اسلامی ایران مورد اتهام های گسترده ای- در رابطه با زندان های ایران، فعالیت های هسته ای و حقوق بشر- قرار می گیرد.