جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«شگفتى‌ هاى نهج‌ البلاغه» ترجمه کتاب روائع نهج‌البلاغه اثر جرج جرداق مسیحى است که توسط فخرالدین حجازى به فارسى ترجمه شده است. در مقدمه این کتاب، مباحث و بررسى‌ هایى از طرف خود مؤلف (جرج جرداق) نگاشته شده که عینا و در کمال امانت به پارسى برگردانیده و بعد برگزیده‌ هایى از گفتار نهج‌ البلاغه را آورده که آن‌ ها هم ترجمه شده، ولى چون بعضى خطبه‌ ها و نامه‌ ها را به طور کامل نیاورده و به اختصار گذشته بود، بیشتر آن‌ ها را به تمام و کمال از روى نهج‌ البلاغه به پارسى برگردانیده است. استاد حجازى در مقدمه مفصل خود، با نثرى فاخر و زیبا، روابط امام على (ع) را با خدا، پیامبران، قرآن، دنیا و آخریت، حکومت، اخلاق، عدالت و... تبیین کرده است. جرج جرداق متفکر مسیحى در این اثر، گزیده‌ اى از نامه‌ ها، خطبه‌ ها، پیمان‌ ها، کلمات و نیز سفارش‌ هاى امام على (ع) را درباره اشخاص، مسایل و موضوعات گوناگون، به شیوایى، همراه با توضیحاتى نگاشته است و استاد حجازى نیز همه آن توضیحات را در کمال امانت، به پارسى برگردانده است.

«مرآة العقول»، شرح علامه مجلسی بر کتاب کافی (اثر شیخ کلینی) است. او در این کتاب، پس از بحث درباره سند حدیث و رده‌ بندی آن بر اساس تقسیم‌ بندی متأخران، به شرح معنای حدیث می‌ پردازد و نکات دقیق آن را باز می‌ گوید. مجلسی در ابتدای کتاب توضیح می‌ دهد که در درازنای زمان، به مناسبت مذاکرات علمی با شاگردان و طالبان علوم دینی، حواشی فراوانی بر کتاب‌ های حدیثی نگاشته‌ است. نگرانی نسبت به از بین رفتن یا فراموش شدن آنها در اثر گذر زمان او را واداشته که این یادداشت‌ ها را جمع آوری کند. مرحوم مجلسی در کتاب «مرآة العقول» روایات کافی را به تفصیل شرح داده‌ اند. ایشان در ذیل هر روایت در ابتدا میزان اعتبار سند آن را مورد توجه قرار داده و سپس محتوای آن را شرح می‌ دهند. «مرآة العقول فى شرح اخبار آل الرسول» جزو كامل ترين شروح كافى است. اين كتاب به زبان عربى و شامل اصول و فروع مى باشد. مؤلف علاوه بر احاطه و تسلط بر اخبار و احاديث معصومين علیهم السلام مضامين عالى و نكات برجسته شروح معروف ديگر از جمله شرح ملاصدراى شيرازى و ملامحسن فيض كاشانى را در آن آورده و بر اهميت و ارزش كارش افزوده است. در احاديث بيشتر نظرهاى فقها و محدثين بيان شده است و اقوال و وجوهى كه وى در احاديث مى آورد، تنها به شرح او اختصاص دارد.

«در پیرامون نهج البلاغه» ترجمه کتاب «ما هو نهج‌ البلاغه» نوشته هبة الدین شهرستانى می باشد که توسط سیدعباس میرزاده اهری به فارسی برگردانده شده است. این کتاب خالی از هر گونه تعصب و غرض نوشته شده است و فقط خواسته است خدمتی به عالم انسانی، و دنیای علم، و تاریخ کرده باشد. هبة الدین شهرستانى در این کتاب پرده‌ های گوناگون تعصب را از چهره درخشان «حقیقت» بالا زده و واقعیت این کتاب بزرگ «نهج‌ البلاغه» را آنطور که هست نشان داده است.

«مرآة العقول»، شرح علامه مجلسی بر کتاب کافی (اثر شیخ کلینی) است. او در این کتاب، پس از بحث درباره سند حدیث و رده‌ بندی آن بر اساس تقسیم‌ بندی متأخران، به شرح معنای حدیث می‌ پردازد و نکات دقیق آن را باز می‌ گوید. مجلسی در ابتدای کتاب توضیح می‌ دهد که در درازنای زمان، به مناسبت مذاکرات علمی با شاگردان و طالبان علوم دینی، حواشی فراوانی بر کتاب‌ های حدیثی نگاشته‌ است. نگرانی نسبت به از بین رفتن یا فراموش شدن آنها در اثر گذر زمان او را واداشته که این یادداشت‌ ها را جمع آوری کند. مرحوم مجلسی در کتاب «مرآة العقول» روایات کافی را به تفصیل شرح داده‌ اند. ایشان در ذیل هر روایت در ابتدا میزان اعتبار سند آن را مورد توجه قرار داده و سپس محتوای آن را شرح می‌ دهند. «مرآة العقول فى شرح اخبار آل الرسول» جزو كامل ترين شروح كافى است. اين كتاب به زبان عربى و شامل اصول و فروع مى باشد. مؤلف علاوه بر احاطه و تسلط بر اخبار و احاديث معصومين علیهم السلام مضامين عالى و نكات برجسته شروح معروف ديگر از جمله شرح ملاصدراى شيرازى و ملامحسن فيض كاشانى را در آن آورده و بر اهميت و ارزش كارش افزوده است. در احاديث بيشتر نظرهاى فقها و محدثين بيان شده است و اقوال و وجوهى كه وى در احاديث مى آورد، تنها به شرح او اختصاص دارد.

«نهج‌ البلاغه موضوعى»، تألیف عباس عزیزى به زبان فارسى است. در این اثر خطبه‌ ها، نامه‌ ها و کلمات قصار در قالب موضوعات گوناگون، به‌ گونه‌ اى که قابل استفاده براى نسل جوان باشد، گرد آورى شده است. کتاب به هفت فصل تقسیم شده است: 1- اصول دین: در این فصل هر یک از اصول دین در ضمن بخش‌ هاى متعددى از نهج‌ البلاغه استخراج شده است. 2- فروع دین: در ذیل نه عنوان از فروع دین؛ یعنى نماز، روزه، زکات، حج، جهاد، امر به معروف و نهى از منکر، دوستى و دشمنى مطلب ذکر شده و تنها عنوان «خمس» که نویسنده مطلبى پیرامون آن نیافته نیامده است. مهم‌ ترین موضوع این فصل «نماز» است. 3- توصیف دنیا: نعمت خداوندى، فتنه و آزمایش الهى، پند و عبرت، وصف فقر، وصف دنیا و دنیاطلبان عناوینى است که این فصل از کتاب را به خود اختصاص داده است. 4- عبادت: مطالب مختلفى مانند: اطاعت از خدا و غیر خدا، قرآن، توبه، ذکر، دعا، صدقه در این فصل ذکر شده است. از زیباترین بخش‌ هاى این فصل شمه‌ اى از نیایش‌ هاى حضرت على (ع) آمده است. 5- فضایل اخلاقى: صله رحم، عیب پوشى، صبر و بردبارى، امانت دارى، قناعت، تقوا، زهد، عفت، گذشت، اعتدال و میانه‌ روى از جمله فضایلى که امیر بیان پیرامون آن سخن گفته است. 6- رذائل اخلاقى: این فصل در 21 بخش اهم رذائل اخلاقى؛ مانند: حسد، طمع، بخل، غیبت، عیب‌جویى را مورد بررسى قرار داده است. عناوینى دیگرى نیز؛ مانند زنا در این بخش دیده مى‌ شود که در واقع باید تحت محرمات الهى ذکر مى‌ شد و به جهت اینکه ناشى از رذیلت اخلاق است، در ذیل این بخش آمده است. 7- فصول دیگرى از نهج‌ البلاغه: عناوین مختلفى؛ مانند: دین اسلام، ایمان، حزب شیطان، حق و باطل، عمل به علم، بیمارى و متفرقات در این فصل از کتاب گنجانده شده است.

کتاب «شرح خطبه متقین در نهج البلاغه» اثر سید مجتبی علوی تراکمه ای، در شرح و بیان (خطبه متقین) یکی از سخنان شگفت انگیز مولای متقیان، امیر مومنان علی (ع) که بنا به درخواست یکی از شیعیان به نام همام ایراد شده است، می باشد. امام (ع) در این خطبه، که در نهج البلاغه نیز آمده است، پرهیزگاران را توصیف می کند. در این خطبه، رفتارهای فردی، اجتماعی و عبادی متقین چنان به تصویر کشیده شده است که گویند همام، پس از شنیدن آن، مدهوش شد و جان داد.

«مهدی منتظر (ع) در نهج البلاغه» نوشته مهدی فقیه ایمانی، مباحث مربوط به امام زمان (ع) را در کتاب شریف نهج البلاغه مورد شناسایی قرار داده و با اسلوب خاصی همراه ترجمه و نکات موجود در هر یک از آنها را تبیین می کند. در ابتدای این کتاب قبل از وارد شدن در مطالب نهج البلاغه چند مطلب اساسی را متذکر می شود: نخست در زمینه لزوم معرفت امام و جایگاه آن در معارف اسلامی و بررسی اسناد حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیة» مبحثی را ارائه کرده و نتیجه می گیرد که این حدیث بین شیعه و سنی در حد تواتر و بلکه بالاتر از آن مطرح است. آن گاه تحت عنوان «مهدویت در اسلام» دیدگاه شیعه را در مورد امام زمان (ع) مورد اشاره قرار داده و با اشاره به آیه ای از قرآن نتیجه می گیرد که مسئله مهدویت و تشکیل حکومت عدل جهانی، ریشه در قرآن دارد و صرفاً یک نظر خاص گروهی نیست.

شناخت دقیق نهج البلاغه، در فهم کلام امیرمؤمنان تاثیری شگرف دارد. اگرچه تاکنون در معرفی این اثر جاودانه، تلاش های ستودنی به ثمر رسیده است، اما شناخت ساختار و نحوه طراحی نهج البلاغه، و چگونگی گزارش سید رضی، بر بهره مندی ما میافزاید. شناخت شیوه گزارشی سیدرضی، مانند استفاده از تقطیعات، عناوین رسا و توضیحات او، افزون بر آن که زیبایی ها و کاستی های روش وی را نشان می دهد، در پاسخ گویی به شبهاتی که پیرامون این کتاب مطرح شده است، نیز مؤثر خواهد بود.

«رسائل و مقالات»، اثر جعفر سبحانى در 7 مجلد به زبان عربى مى‌ باشد. موضوع آن، بحث‌ هاى كلامى، فلسفى، تاريخى و فقهى مذهب اماميّه مى‌ باشد. جلد چهارم 7 فصل و يك خاتمه مى‌ باشد. فصل 1: چهار فرع فقهى. فصل 2: نقش و جايگاه عقل در استنباط حكم شرعى. فصل3: چهارده مساله كلامى. فصل 4: سخنرانى‌ ها در خصوص علم كلام و مسائل جديد، نقش عقل در معارف و عقائد دينى و تشريع، تحول اصول فقه شيعه، فلسفه اسلامى بعد از ابن رشد و فقه اسلامى در گذر زمان. فصل 5: شرح احوال محقق كركى و سيد عبدالعظيم حسنى. فصل 6: دو بحث امام مهدى (ع) و ازدواج موقّت. فصل 6: هفت نامه آيت الله سبحانى به شخصيت‌ هاى اسلامى. خاتمه گفتگو با شيخ صالح درويش در خصوص صحابه.

در این مقاله مفهوم « أزلیّت خدای سبحان » از منظر آموزه های مکتب وحی بررسی شده است.