جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش با هدف تحلیل تطبیقی اثر مهاجرت در سطح دینداری و اولویت های ارزشی دختران و پسران انجام شده است. جمعیت آماری مورد پژوهش، دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه شاهین شهر و خمینی شهر، در سال تحصیلی 1387 می باشند. روش تحقیق نیز از نوع توصیفی، علی مقایسه ای است. نتایج به دست آمده نشان داد که میانگین های ابعاد دینداری، سطح دینداری و اولویت های ارزشی در بین دو گروه دختر و پسر مهاجر (دانش آموزان شاهین شهر) و دختر و پسر بومی (دانش آموزان خمینی شهر) متفاوت و معنادار است. لذا به نظر می رسد مهاجرت به عنوان یکی از عوامل موثر در سطح و وضعیت دینداری بوده است.

ایران یکی از مهم ترین کشورهای پذیرای مهاجران و پناهندگان افغانی است. با توجه به سابقه طولانی مهاجرت افغان ها به ایران و تعداد قابل توجه آن ها، بررسی تغییر در وضعیت افغان ها در ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. این مقاله بر آن است تا با استفاده از داده های دو طرح آمایش و بررسی نمونه ای سال 1384، وضعیت اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی مهاجران افغانی را با توجه به مهاجرت آن ها به ایران بررسی کند. در این بررسی از فرضیه ها و نظریات مختلفی استفاده شده که مهم ترین آن ها فرضیه انطباق است. بر اساس این فرضیه هرچه مهاجران ارتباط بیشتری با جامعه مقصد داشته باشند، وضعیت آن ها به جامعه مقصد شبیه تر خواهد بود. یافته ها بهبود وضعیت مهاجران، به ویژه در زمینه های آموزش، مهارت و بهداشت را منعکس می کنند. تفاوت نسلی قابل توجهی (وضعیت بهتر نسل دوم)، در این بهره مندی وجود دارد. در مقابل، انطباق مهاجران با جامعه مقصد در بعضی جنبه ها نظیر اشتغال، ضعیف بوده است. این وضعیت به ناهماهنگی همانندی با جامعه مقصد منجر شده است. ویژگی های مهاجران، تجربه زندگی در ایران و نگرش جامعه مقصد، می توانند تبیین گر این وضعیت باشند. با توجه به تبعات متفاوت این وضعیت برای مهاجران و جوامع مبدا و مقصد، تدوین راهکارهای سیاستی مناسب ضروری است.

مهاجرت از مناطق کمتر برخوردار به مناطق برخوردار داخل کشور در اغلب موارد مشکلاتی در پی دارد که شناخت علل این مهاجرت ها و ترکیب سنی – جنسی، وضعیت اقتصادی، وضعیت اشتغال، نوع شغل، وضعیت تحصیلات، وضعیت زناشویی و بعد خانوار مهاجران برای سیاست گذاران جمعیتی و اقتصادی از اهمیت بسزایی برخوردار است.این مطالعه می کوشد با استفاده از داده های 20% نمونه گیری سرشماری 1385 ضمن بررسی علل این مهاجرت ها، ویژگی های مهاجرین بین شهرستانی روستا- شهر و شهر- روستا را مورد مطالعه تطبیقی قرار دهد. آزمون ها و تحلیل نهایی بر روی 167 هزار مهاجر انجام گرفته است. نتایج حاصله با آزمون های دومتغیره (مجذور کا، وی کرامرز و فی) و چندمتغیره (رگرسیون لوجستیک دو وجهی) بررسی شده اند.یافته ها نشان می دهد در ترکیب سنی – جنسی، علل مهاجرت و ویژگی های جمعیتی-اقتصادی یاد شده، تفاوت معنی داری بین مهاجران بین شهرستانی روستا-شهر و شهر-روستا وجود دارد. این تفاوت ها با یافته های برخی از محققان مطابقت دارد. نتایج به دست آمده می تواند در برنامه ریزی و سیاست گذاری های جمعیتی و اقتصادی-اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد.

ایران از لحاظ تاریخی عمدتا کشوری مهاجرپذیر بوده و مواج مهاجرفرستی در آن در دوره های خاصی پیش مشاهده نشده است. این امواج نیز غالبا موقت بوده و جابه جایی های بسیار گسترده جمعیتی به سوی خارج از مرزها را در برنداشته است. با این وصف انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی، دو واقعه بزرگ تاریخی در قرن اخیر بوده اند که موجی از مهاجرت ها را به خارج از ایران بیشتر با انگیزه های سیاسی ایجاد کردند. از این دو مهاجرت اصلی، مهاجرت های سال های پیش و پس از انقلاب اسلامی به دلایل متعدد، گسترده تر بودند. و بنابر اطلاعاتی که هنوز نمی توان دقت هیچ یک از آن ها را دارای اعتبار بالای علمی دانست. امروز ظاهرا بیش از یک میلیون ایرانی یا ایرانی تبار در سراسر جهان و عمدتا در ایالات متحده زندگی می کنند. این مهاجرت نسبت به جمعیت ایران در زمان انقلاب (در حدود 30 میلیون نفر) و حتی جمعیت کنونی ایران (حدود 70 میلیون نفر) رقم مهمی است. افزون بر این، جمعیت مهاجرت کننده عمدتا دارای سرمایه های فرهنگی و اقتصادی بالایی نیز بوده اند، همین امر نیز سبب شده است که در طول سه دهه گذشته یک دایاسپورا (جماعت مهاجران) علمی در دانشگاه های جهان و از جمله در برخی از معتبرترین دانشگاه های اروپا و آمریکا شکل بگیرد. این دایاسپورا امروز در حوزه علوم انسانی و به ویژه علوم اجتماعی عمدتا در حوزه مسایل ایران تدریس و پژوهش می کند و در این راه و در برخی موارد، موقعیت بحران سیاسی بین المللی و مشکلاتی که در ایجاد رابطه میان ایران و برخی از قدرت های بزرگ پس از دوران انقلابی وجود داشته و دارد زمینه هایی را برای رشد آن (از لحاظ تامین بودجه های مطالعاتی و انتشاراتی و تاسیس کرسی های مطالعه خاورمیانه و ایران) فراهم آورده است که این امر تبلیغاتی نیز داشته است. پرسش های اساسی در این مقاله علاوه بر روشن کردن مفهوم «دایاسپورای علمی» و «بومی سازی علم» و امکان تحقق علمی آن پرداختن به این مساله است که اولا بومی بودن دانشمندان و دانش اجتماعی را باید بر اساس تبارشناختی آن دانشمندان ارزیابی کرد و یا بر اساس تعلق دانشگاهی و ملی آن ها به چارچوب های نهادینه شده علمی و دوم آن که حضور و تداوم فعالیت این دایاسپورا در چه موقعیت و شرایطی می تواند به سود بومی سازی علوم اجتماعی در ایران باشد؟ در واقع امروزه ما در وضعیتی هستیم که نه فقط دیدگاه روشنی نسبت به ابعاد دقیق و فعالیت های این دایاسپورا (و اصولا دایاسپورای ایرانی در کلیت آن) نداریم، بلکه رابطه ای مشخص و تعریف شده به خصوص نهادینه شده نیز با آن وجود ندارد و روابط صرفا شکل شخصی دارند و به مناسبات افراد با یکدیگر یا روابط نهادهای ایرانی با اشخاص دایاسپورا یا برعکس محدود می شوند. با توجه به هدف اساسی ای که باید مدنظر علوم اجتماعی ایران باشد، یعنی انتقال مرکز شناخت جامعه ایرانی به آکادمی های خود این کشور (در کوتاه یا درازمدت)، ارزیابی و سنجش موقعیت این دایاسپورا با نگاهی انتقادی و به دور از پیش داوری و با در نظر گرفتن تمامی ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تاریخی ضروری است.

این مطالعه به بررسی جریان های مهاجرتی استان مازندران و علل و عوامل موثر بر آن می پردازد. در این زمینه نویسندگان مقاله در پی یافتن پاسخ به این پرسش هستند که روند مهاجرت در استان مازندران به چه صورتی است و هم چنین چه عواملی بر آن تاثیر دارد؟ با توجه به این پرسش اساسی چند فرضیه مهم در متن این پژوهش شکل گرفت که با استفاده از نظریاتی که در حوزه مهاجرت مطرح شده است سعی در تبیین آن داریم. از مهم ترین نظریاتی که در این بخش مورد استفاده قرار گرفته نظریاتی است که در غالب نظریات اقتصادی و اجتماعی و روانشناختی مهاجرت و روانشتاین و ... مطرح شده است. برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز پژوهش از داده های سرشماری (تحلیل ثانویه) و در ادامه برای بررسی پیمایشی از تکنیک پرسش نامه استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش پیمایشی شامل افرادی است که برای تغییر نشانی به ادارات ثبت احوال سطح استان مراجعه کرده اند و روش نمونه گیری سرشماری مقطعی است. نتایج پژوهش بر اساس یافته های سرشماری نشان می دهد که در طی سال های 75-1385 مازندران جزء 11 استان مهاجرپذیر کشور است. بیش ترین مبادله مهاجرتی استان همواره با استان های هم جوار خود بوده و حدود 60 درصد از جریانات مهاجرتی به مهاجرت های داخل استانی و 40 درصد به مبادلات مهاجرتی با دیگر استان های کشور اختصاص دارد. یافته های پژوهش دربخش آزمون فرضیات نشان می دهد که عوامل روانشناختی بیش ترین تاثیر و متغیر عوامل اقتصادی کمترین تاثیر را بر مهاجرت داشته است.

این پژوهش کیفی، به طور خلاصه به مرور وضعیت زنان مهاجر ایرانی مقیم ونکوور کانادا از دیدگاه روانی-اجتماعی می پردازد. در این مطالعه، واکنش ها و ادراکات این زنان از وضعیت اجتماعی جامعه کانادا با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار می گیرد تا اثرات روانی-اجتماعی ناشی از مهاجرت را بر قشر آسیب پذیر زنان مهاجر بررسی کند. در تحلیل مصاحبه های به عمل آمده از این زنان، پس از حذف موارد تکراری و ادغام موارد مشابه، محورهای اصلی از دیدگاه روانی-اجتماعی عبارت است از :1- عدم توانایی در برقراری ارتباط 2- به کارگیری مکانیسم های دفاعی 3- احساس تغییر در هویت فردی 4- احساس عدم امنیت 5- اختلالات روان تنی

اعتبار هر نظریه و مکتبی از یک جنبه در میزان علمی و کاربردی شدن ان است. نظریه ها و مکاتب مختلف جامعه شناسی شهری درصدد تبیین موقعیت و کاربری مناطق شهری هستند، برای مثال، نگرش سیستمی شهر را یک نظام پویا و متضمن تفکرات و روابط واقعی می داند که در ان انواع سنخ های ارمانی یافت می شود. دیدگاه دورکیم، مارکس، زیمل، وبر، پارک، ویرث، مکنزی و ... هر کدام به نحوی شهر را مورد بررسی قرار می دهند. انچه مهم است انطباق این دیدگاه ها با شرایط شهرهای مختلف است و مهم تر اینکه شهرها چقدر توانسته اند براساس این دیدگاه ها ساخته شوند.

شهر و روستا دو عنصر اصلی در پهنه مناطق می باشند، این دو سکونتگاه انسانی با وابستگی ها و پیوستگی های ساختاری، کارکردی همواره با یکدیگر روابط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره داشته اند.بخش مرکزی شهرستان اصفهان با ویژگیهای طبیعی: اقلیم نیمه بیابانی و جریان زاینده رود و مشخصات انسانی جمعیت فشرده، فعالیتهای صنعتی و تجاری، شهرها و روستاهای آن ارتباط تنگاتنگی داشته و مکمل یکدیگر بوده اند ولی در چند دهه اخیر با ازدیاد جمعیت، محدودیت منابع (بخصوص آب و خاک)، کمی فرصتهای شغلی و امکانات، مهاجرت بی رویه روستاییان به شهر، بخصوص کلان شهر مسلط اصفهان به شدت افزایش یافته، تعادل جمعیتی و اکولوژیکی منطقه به هم خورده، از یک سو شهرنشینی و صنعت غالب شده از دیگر سو به تضعیف و تخلیه بسیاری از روستاها و رابطه یک طرفه، نامتعادل و وابستگی آنها به شهر انجامیده است.این مقاله جنبه توصیفی - تحلیلی داشته، اطلاعات آن به روش اسنادی، میدانی تهیه شده، چگونگی رابطه شهر و روستا را در بخش مرکزی شهرستان اصفهان که دارای 155 نقطه مسکونی روستایی و یک کلان شهر معروف می باشد را مورد بحث و بررسی قرار داده است.