جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تشخیص لایه های زیرین و مبادی رفتارهای انحرافی، امری دشوار و خطیر است که توفیق رهبری جنبش های مختلف در گرو آن می باشد. بصیرت سیاسی امام خمینی(ره) در رهبری نهضت انقلابی و اسلامی موجب گردید فرقه بهائیت را به لحاظ هدف و کارکرد شناسایی نموده و آسیب های احتمالی را مورد توجه قرار دهد و گوشزد نماید. مقاله پیش رو، مروری بر این دوراندیشی و آینده نگری امام خمینی(ره) قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن در مورد فرقه بهائیت است.

یکی از قواعد مهم فلسفی، قاعده الذاتی لایعلل است که خود بر آمده از سه قاعده فلسفی است. این مقاله میکوشد با نگاهی به مفهوم لغوی و اصطلاحی واژه ذاتی، تحلیل دقیق امام خمینی را درباره این قاعده بررسی کند. به خصوص آنکه در نظر امام خمینی «ذاتیِ بی نیاز از علت» که محور این قاعده است، ذاتی باب برهان است که در مقابل عرضی جای دارد. در حقیقت امام بر این باور است که «ذاتیِ بی نیاز از علت»، حقیقتی است که انفکاک آن از ذات ممکن نیست؛ اعم از اینکه داخل در ذات باشد (ذاتی باب ایساغوجی) یا خارج ملازم آن. ایشان در ادامه به علت بینیازی ذاتی از علت یا به عبارتی، علت عدم معللیت ذاتی در باب برهان میپردازد که توجه به دقت نظر ایشان در این باب در جای خود راهگشای بسیاری مسائل فلسفی، کلامی و... است. به نظر امام خمینی بر این نکته انگشت نهاده اند که با توجه به اینکه حمل ذاتیات و لوازم ذات بر ذات ضروری است و نیز با توجه به اینکه هر محمولی که به صورت ضروری بر موضوع خود حمل شود، از علت بی نیاز است،

حکم حکومتی و اختیار صدور آن از دیرباز مورد توجه فقها و علمای شیعه در تالیفات ایشان بوده است. این که ولی فقیه که مجتهدی جامع الشرایط است، اختیار صدور احکام حکومتی را دارد؛ ارتباطی مستقیم با بحث ولایت فقیه دارد. بنابراین نظر به رویکرد فقها در بحث ولایت فقیه اختیار صدور این احکام نیز از سعه و ضیق برخوردار می‌شود. سعه و ضیق شأن صدور این احکام در پویایی و پاسخگو بودن نیازهای مقتضای زمان و مکان جامعه‌ی اسلامی ایفای نقش می‌کند. در حالی که اگر این احکام تنها از شأن اجرائی احکام اولیّه برخوردار باشند؛ احکام اولیّه به تنهایی در پاسخگویی به نیازهای روز جامعه‌ی اسلامی ناتوان می‌باشد. اما بنابر بر نظر فقهایی چون حضرت امام خمینی (ره) که قائل به شأن صدور حداکثری برای احکام حکومتی می‌باشند، این احکام در صورت مصلحت مقدّم و حاکم بر احکام اولیّه نیز هستند؛ امّا عدّه‌ای دیگر از فقهاء تنها قائل به شأن اجرایی احکام حکومتی نسبت به احکام اولیّه می‌باشند. ضمانت اجرای این احکام به جهت مصون ماندن از لغو و بیهوده ماندن صدور آنها و همچنین ماهیّت این احکام در شأن صدور حداکثری و اینکه چه مبنایی چنین گستره‌ی صدوری را تجویز می‌نماید؛ مورد بررسی مقاله می باشد.