جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سخنران مهم نشست روز جهانی فلسفه، مصطفی ملکیان بود که با استقبال فراوان شاگردانش همراه بود. سخنرانی مفصل ملکیان با عنوان ” فلسفه برای زندگی ” به تاثیر فلسفه در زندگی روزمره اختصاص داشت. وی ابتدا به اهمیت فلسفه ورزی اشاره کرد و گفت: امید به اینکه با فلسفه ورزی واقعی و حقیقی همه ما پیر و جوان، زن و مرد از سلطه پنج عاملی که بر ما مسلط شده اند. فقط با فلسفه ورزی و نه هیچ چیز دیگری می توان از سلطه نادانی، بدسگالی و بدنیتی، فریبکاری، خشونت و ستمگری که بر ما سایه افکن شده و بر سرشت و سرنوشت ما ایرانیان مسلط شده اند، رهایی یابیم. ما تنها با تغییر و اصلاح فرهنگی می توانیم از سیطره این پنج عامل رهایی یابیم. من به فلسفه ورزی به چشم یگانه منجی ما انسان ها عموما و ما ایرانیان در این برهه تاریخی خصوصا نگاه می کنم. اصلااز فلسفه ورزی مرادم پرداختن به یک رشته آکادمیک مثل سایر رشته ها نیست. همان سخنی که عیسی (ع) درباره حقیقت می گفت. فلسفه ورزی و نه فلسفه دانی و نه فلسفه خوانی و نه فلسفه نویسی درست همان شانی را که عیسی برای حقیقت قایل بود، برای انسان دارد. به این لحاظ اصلاآنچه درباره فلسفه ورزی خواهم گفت، از منظر یک فرد فلسفه خوان نیست. بلکه از منظر کسی است که اندیشه نجات اجتماعی و فردی برایش اهمیت دارد. من این نجات فردی و اصلاح اجتماعی را جز در فلسفه ورزی در هیچ چیز دیگری نمی بینم. ملکیان در بخش دیگری از سخنانش با تمایز گذاشتن میان فرآیندهای فلسفه ورزی از فرآورده های فلسفی انتقادهای تندی از فلسفه آکادمیک ایرانی کرد و گفت: بیشترین تاثیری که فلسفه در زندگی روزمره دارد و من از آن به عنوان تاثیر نجات بخش یاد کردم، به فرآیند فلسفه ورزی اختصاص دارد البته فرآورده های فلسفی نیز تاثیر فراوانی دارند، اما تاثیر فرآورده های فلسفی اصلاو ابدا با تاثیر فرآیند فلسفه یعنی فلسفه ورزی قابل مقایسه نیست. یعنی اگر همه ۷۵ میلیون نفر ایرانی فیلسوف به معنای آگاه به فرآورده های فلسفی شوند، بعید می دانم که زندگی مان از اینکه هست، بهتر شود. زیرا ما اساتید تراز اول فلسفه در دانشگاه هایمان داریم که سر سوزنی نه به زندگی خودشان و نه به زندگی دیگران بهبود نمی بخشند. اگر باعث عقبگرد ما نشوند، هیچ وقت پیشرفت ما را سبب نشده اند. با اینکه می توانند به خوبی صدرای شیرازی را توضیح دهند یا آرای ابن سینا را بیان کنند اما مطلقا نه خودشان سر سوزنی عقلانیت و فلسفی اندیشی دارند و نه طبعا به ما این عقلانیت و فلسفی اندیشی را به ما انتقال می دهند. اگر ۷۵ میلیون ایرانی مثل این آقایان شود، وضع مان سر سوزنی بهتر نمی شود. ما خوشحالی می کنیم که مثل ایشان زندگی نمی کنیم و شادیم از اینکه زندگی ما این گونه نیست. استاد ملکیان در پایان بعد از توضیح ۱۲ فایده برای فلسفه ورزی گفت: آموزش و پرورش ما باید از ابتدا فلسفه ورزی را به ما بیاموزد البته زندگی به این شکل سخت است. من با اصالت اقتصادی که برخی سوسیالیست ها می گویند و با اصالت سیاستی که لیبرال ها می گویند، موافق نیستم. من قایل به اصالت فرهنگ هستم و معتقدم که یگانه مشکل جامعه ما یا علت العلل مشکلات ما مشکل فرهنگی است. یعنی تا زمانی که استدلال گرا نباشیم، مشکلات مان رفع نمی شود. اگر استدلال ورزی را به معنای فلسفه ورزی بدانیم، در می یابیم که اساتید فلسفه ما لزوما چنین نیستند. یعنی هیچ کدام از ویژگی هایی که برای فلسفه ورزی گفتم درباره شان صدق نمی کند. بنابراین ما نیاز به معلمان فلسفه نداریم، بلکه نیاز به انسان هایی داریم که فلسفه ورزی شان شخصی شان باشد. فلسفه شغل و حرفه شان نباشد و از طریق آن به ثروت و جاه و مقام و مناصب دانشگاهی نرسند، بلکه با فلسفه زندگی کنند. اگر همه ۷۵ میلیون چنین زندگی می کردیم، از پنج عاملی که در ابتدا گفتم، نجات می یافتیم. امیدوارم همه ما واقعا طالبان حقیقت باشیم و تا جایی که می توانیم دست از این مراد نکشیم.

توضیح برگزار گنندگان : جنگ هشت ساله ی ایران و عراق (شهریور۵۹ تا مرداد۶۷) از طولانی ترین و مهم ترین جنگ های قرن بیستم به شمار می رود. جنگی که گرچه از پایان آن حدود دو دهه می گذرد، اما به جهت عمق و استمرار پیامد هایش هنوز در جامعه ی ایرانی حیات دارد و در افکار عمومی مقوله ای زنده به شمار می رود. با این وجود، جای تعجب و تاسف است که علوم اجتماعی دانشگاهی ما به این مقوله چندان نپرداخته و تا حد زیادی بدان بی‌توجه بوده است. این در حالی است که به تعبیر علی‌رضا کمری -از پژوهشگران صاحب‌نام این حوزه- “جنگ آزمایشگاه بزرگ علوم انسانی است” و هزاران پرسش و موضوع ذیل این مقوله طرح شده یا قابل طرح است که علوم اجتماعی می‌تواند پاسخگوی آن باشد. به عبارت دیگر غنای مطالعات اجتماعی جنگ، هم برای این مقوله و هم برای علوم اجتماعی مفید و ضروری است. امید است که این دوره‌ی کوتاه، بتواند زمینه‌ساز راه اندازی کرسی جامعه‌شناسی جنگ ایران و عراق در مراکز دانشگاهی کشور شود.

فلسفه تحلیلی نه مطلوب روشنفکران ما بود و نه مطلوب بخش اعظمی از دانشگاهیان به همین دلیل ترجمه پراکنده آثار فلسفه تحلیلی متقدم تحرکی ایجاد نکرد.

چهاردهمین نشست از مجموعه درس گفتارهایی درباره شمس تبریزی به رابطه‌ی شمس تبریزی و فخر رازی اختصاص داشت که با سخنرانی دکتر اصغر دادبه چهارشنبه یازدهم دی در مرکز فرهنگی شهرکتاب برگزار شد.

با وجود بدیهی بودن مبتنی بودن تمدنها بر یک نظام فکری، در باره ویژگیها و بایستگی‌های این نظام فکری ابهامهای زیادی وجود دارد. مروری تاریخی بر تمدنهای جهان نشان‌دهنده آن است که هیچ یک از این تمدنهای قدیم و جدید بر نظامهای فلسفی شناخته شده مبتنی نبوده‌اند، و لذا ریشه‌های فکری آنها را باید در چگونگی فهم و برداشت پدیدآورندگان آن تمدن به ویژه توده مردم از برخی مفاهیم بنیادین که شاید بتوان آن را حکمت مردمی نامید، جستجو کرد. بر این اساس و با پیش‌فرض مدیریت‌پذیر بودن تمدن، نظامهای حِکمی کنونی مانند حکمت متعالیه هم، تنها در صورتی توان نقش‌آفرینی در تمدن نوین اسلامی را دارند که از فضای نخبگانی بیرون آیند و خود را با لایه‌های مختلف نظام اجتماعی و به ویژه زیست توده مردم پیوند زنند و از یک نظام فکری به یک پدیده فرهنگی تبدیل شوند.

درباره گوشه و کنار تفسیر تسنیم؛ یعنی نثر و مُحتوا و نظم و سبک و مَنهجش، مقالات علمی و ترویجی فراوانی نوشته‌اند که مقصود مکرَر کردن مضامین آنها نیست، بلکه به بهانه نشر این جلد تازه، شاید پاسخ‌گویی به دو پرسش، تنها سخن تازه این جُستار باشد: ۱. رودهای برآمده از سرچشمه تسنیم به کدام قلمروهای معرفتی می‌رسد؟ ۲. تسنیم برای رسیدن به انواع قلمروهای معرفتی، چگونه می‌رود؟

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: بیماری‌های فراگیر مثل سایرحوادث تلخ فراگیر، تغییرات مهمی در نوع نگاه و سبک زندگی مردم به خصوص باورهای عمیقاً فلسفی و اعتقادی آنها ایجاد می‌کنند.

سخنرانی آیت‌الله سیدمحمدعلی ایازی در شب بیست و دوم رمضان ۱۳۹۹ با عنوان «تفسیر قرآن به قرآن»