جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سلام به دوستان، همراهان و همیاران عزیز. دوباره سال نو را تبریک می‌گوییم. سالی که اگر چه دستانمان بهم نرسید تا به گرمی بفشاریمش، ولی دل‌هایمان از هم دور نشد. در این روزگاری که همه مجبور به خانه نشینی هستیم، غدیر رسالت فرهنگی و اجتماعی خود را فراموش نکرد و حتی ویروسی کوچک با تبعاتی‌ بزرگ به نام کرونا هم نتوانست قطار در حال حرکت غدیر را متوقف کند، ولو مدتی کوتاه. در این روزها که به حکم عقلانیت و منطق از دیدار یکدیگر محرومیم و امکان حضور در کنار هم فراهم نیست، از نعمت فضای مجازی بهره می‌گیریم تا در کنارهم باشیم و با هم بر داشته‌های علمی و معرفتی خود بیافزاییم. از این‌رو خیریه غدیر سلسله درس‌گفتارهای نوروزی ، با موضوع عرفان، معنای زندگی، اقتصاد و جامعه‌شناسی را برگزار می‌کند. باز هم لطف اساتید بنام این سرزمین شامل حالمان شد و وقت گرانقدر خود را در اختیارمان گذاشتند تا بهره‌ای ببریم از دریای دانش این بزرگواران. به امیدخدا تا پایان فروردین ماه، درس‌گفتارها ادامه خواهد داشت و در خدمت دوستان و اساتید خواهیم بود. به امید روزهایی بهاری‌تر و به امید دیدار از نزدیکتان جلسه اول: ۴ فروردین ۱۳۹۹ موضوع: هویت و ارزش از دیدگاه مولانا استاد: علی منهاج متاسفانه صوت این جلسه ضبط نشده است . جلسه دوم: ۸ فروردین ۱۳۹۹ موضوع: پرسش‌هایی از معنای زندگی استاد: محمود مقدسی فایل صوتی این جلسه . جلسه سوم: ۱۱ فروردین ۱۳۹۹ موضوع: آموزه‌های ما از کرونا استاد: سعید مدنی فایل صوتی این جلسه . جلسه چهارم: ۱۵ فروردین ۱۳۹۹ موضوع: توسعه استاد: مهدی پازوکی فایل صوتی این جلسه . جلسه پنجم: ۱۸ فروردین ۱۳۹۹ موضوع: سیاست امید استاد: مقصود فراستخواه فایل صوتی این جلسه . جلسه ششم: ۲۲ فروردین ۱۳۹۹ موضوع: زندگی استعاری استاد: حسین دباغ جلسه هقتم: ۲۹ فروردین ۱۳۹۹ موضوع: سیاست شادکامی استاد: جواد حیدری

سلسله نشست هایی خواهد بود درباره توانمندسازی و رشد فردی که در جریان آنها به برخی مقوله های عملی و کاربردی در خودشناسی اشاره خواهم کرد. عناوین ختصاص یافته به هر جلسه برگرفته از سوالات و پیشنهادات شایع دانشجویان دانشگاه است. سعی خواهم کرد که این عناوین را به بحث بگذارم و به پرسش های خاص درباره هریک در حد توان خودم و با تکیه و استناد به یافته های علمی پاسخ دهم. اولین جلسه به مقوله اعتماد و به قولی عزت نفس اختصاص دارد. شکایت از کمبود اعتماد به نفس و به اصطلاح باور نداشتن به خود از جمله موارد بسیار شایع است. بسیاری بر این باورند که آنچه در زندگی آنها را از پیشرفت باز داشته است از همین مشکل بر می خیزد. اما آیا واقعا اینگونه است؟ چند دهه پژوهش و چالش نشان داده اند که جایگاه مطرح شده درباره اهمیت عزت/اعتماد بنفس اغراق شده و حتی گمراه کننده بوده است و این مفهوم بدلایلی که اشاره خواهم کرد از جمله بازاریابی گسترده روانی، جایگاهی خاص در گفتمان سلامت روان در بسیاری کشورهای صنعتی و بویژه غربی پیدا کرده است. اشتغال ذهنی زیاد با آن و تلاش برای افزایش آن حتی با توسل به شیوه های ایجاد خود کاذب به منظور موفقیت رهگشا نبوده و برعکس عده ی زیادی را دچار عوارض کرده است. شاید حتی بتوان گفت که جویندگان شادکامی و خوشبختی بخاطر همین تاکید بر اصلاح اعتماد بنفس در کلاف سردرگم و بی حاصلی گرفتار شده اند. در صحبت این جلسه اشاره خواهم کرد که پرداختن به و تمرکز بر مفاهیمی چون کمالگرایی مشکل آفرین، اضطراب اجتماعی، حساسیت مفرط به طردشدگی و خودشیفتگی شاید جایگزین های بهتری باشند تا اشتغال با مقوله خود و جایگاه آن. امیدوارم این مبحث مورد توجه شما قرار گیرد.

دوره مقدماتی معرفت‌شناسی با تدریس دکتر حمید وحید دستجردی برگزار شد. متن محوری دوره کتاب زیر است، هرچند مباحث ارائه شده منحصر به این کتاب نیست: Goldman, Alvin & McGrath, Matthew (2014) Epistemology: A Contemporary Introduction, Oxford University Press. تعداد جلسات دوره حداقل هشت جلسه است، که در طی آن فصل‌های اول تا نهم این کتاب (به جز فصل هفتم) ارائه می‌شود. فضای برگزاری دوره: اسکای روم

سخن گفتن از‌ خدا یا با‌ خدا به چه درد می خورد؟ در مجموعه جلسات الهیات استعاری در می‌یابیم که هرکس نحوه سخن گفتن خود با خدا را بشناسد خود را بهتر خواهد شناخت. اما چگونه چنین امری میسر میشود؟ استعاره ها که کار رویا را در زبان می کنند کمک حال ما خواهند بود تا از طریق خداسرایی (god-talk) نقبی به احوال درون خود بزنیم و از آن خبر بگیریم. استعاره ها، بمثابه ابزاری در روانشناسی زبان، می توانند وجود پنهان و مخفی ما را عیان و آشکارتر کنند. عموم استعاره‌هایی که پیامبران درباره خداوند به کار برده اند محصول فرهنگ و تربیتی است که در آن رشد یافته‌اند و در جان آنان نفوذ کرده است. ما نیز همچون پیامبران با استعاره های خود خدا و جهان خود را می سازیم: تو و طوبی و ما و قامت یار فکر هر کس به قدر همت اوست

انسان در زیست‌جهان‌های متفاوت، ساختارهای اخلاقی و سیاسی گوناگونی رقم زده است. تفاوت زندگانی اخلاقی و سیاسی آدمیان خود استوار بر تمایز نگرش‌هایی است که ایشان نسبت به انسان، جهان و خداوند داشته‌اند. در این میان، کسانی استنتاج «باید» از «هست» را انکار می‌کنند و مدعی‌اند که «باید و نباید»های زندگانی آدمی بر هیچ درکی از نحوۀ وجود موجودات استوار نیست؛ با این حال، حتی اگر «استنتاج باید از هست» ممکن نباشد، «استنتاج باید در هست» امری محتوم و ناگزیر است. انسان همواره در هستی هست، در هستی می‌اندیشد و به هستی می‌نگرد؛ تمام بایدهای و نبایدهای اخلاقی و سیاسی نیز در عرصۀ هستی اعتبار می‌شوند و بازبستۀ نحوۀ هستی موجود انسانی و بینش‌های او هستند. اندیشمندان مسلمان نیز در مواجهه با جهانِ خود بینش‌هایی داشته‌اند که نوع نگرش ایشان به اخلاق و سیاست را شکل داده است. به‌این‌ترتیب، بر خلاف یونانیان که بر مبنای هارمونی فوسیس و در روشنی لوگوس به اخلاق و سیاست می‌اندیشیدند، در تمدن اسلامی «شریعت الهی» به ستون اصلی حکمت عملی، اخلاق و سیاست بدل می‌شود. این در حالی است که اخلاق و سیاست دوران مدرن، با نگاه به حقوق طبیعی بشر و با اتکاء به تدبیرِ عقلانی خودِ وی استوار گشته است که البته انسدادهایی نیز رقم زده است. روشن است که مواجهۀ فلسفۀ اسلامی با دستآوردهای دوران مدرن، مستلزم بازاندیشی در حکمت عملی، اخلاق و سیاست نیز خواهد بود؛ مواجهه‌ای که پیش از هرچیز، بازخوانی «خودِ تاریخی»، «ریشه‌های تمدنی» و «عناصر اصلی حکمت عملی» در جهان اسلام را ضروری می‌سازد. طی درسگفتار «فلسفۀ اخلاق در تفکر اسلامی» که در پاییز و زمستان ۱۴۰۰ برای دانشجویان فلسفه دانشگاه تهران ایراد شده است، در هر جلسه پس از ایراد مطالبی درباب موضوع آن جلسه، در گفتگویی صمیمی با برخی دانشجویان دغدغه‌مند کوشیده‌ایم ضمن تبارشناسی جایگاه کنونی خود، مسائل اخلاقی معاصر را در مواجهه‌ای هرمنوتیکی با اندیشمندان گذشته و حال، با نگاهی پدیدارشناختی به زیست‌جهان کنونی، و ارزیابی تحلیلی از براهین و نظریه‌ها، مورد واکاوی قرار دهیم. جلسه نخست: چیستی فلسفه اخلاق و ضرورت بحث درباب فلسفه اخلاق در تفکر اسلامی جلسه دوم: ریشه های فضیلت‌باوری یونانی جلسه سوم: فضیلت باوری- فضیلت‌باوری ارسطو- گفتگو در باب فضیلت‌باوری جلسه چهارم: اخلاق، سعادت، مسئله میرایی شخصی، سعادت جاودانی و امر الهی جلسه پنجم: مسئلۀ مرگ، هدفِ آفرینش، امر الهی و اخلاق جلسه ششم: دین و اخلاق، منازعه معتزلی و اشعری درباب حسن و قبح جلسه هفتم: جایگاه نبوت در نظرورزی اندیشمندان جلسه هشتم: اخلاق، علیت و اختیار جلسه نهم: تحلیل هرمنوتیکی فضیلت‌باوری یونانی در عالم اسلامی؛ روایت قرآنی فضیلت؛ تقریر ابن مسکویه و غزالی از فضیلت؛ گفتگو درباب اخلاق و ساختارهای مدرن ناظر به قانون و اخلاق؛ متافیزیک معنا. جلسه دهم: فرد و جمع، فضیلت فردی و جمعی. جلسه یازدهم: سلوک عرفانی، اخلاق و سعادت جلسه دوازدهم: پیوند اخلاق و سعادت در افق حکمت متعالیه جلسه سیزدهم: بنیان‌های اخلاق و سیاست در دوران مدرن جلسه چهاردهم: طباطبایی و نظریه ادراکات اعتباری جلسه پانزدهم: نسبت باید و هست جلسه شانزدهم و آخر: باید و نباید در ساحت هستی

مجموعه گفتارهای شهرام اتفاق در نقد آرای متفکران اقتصاد سیاسی محیط زیست در گفتگوی مجتبی طباطبایی با شهرام اتفاق به همت موسسه صدانت یکی از شیوه‌‎های تفحص در باب مفاهیم و مقولات مربوط به «اقتصاد سیاسی محیط زیست»، تتبع در آرای سخنوران و صاحب‌‏نظران این حوزه است. آرایی که هر چند ملهم از مکاتب معینی هستند، اما به رغم آن وجوه اشتراک و تعلقات خاطر، پاره‎‌هایی اضافه یا کم دارند. از این رو در این مجموعه کوشیده‌‏ایم تا در مواجهه با «اقتصاد سیاسی محیط زیست»، به سراغ برخی از ایشان برویم و دنیا را از چشم آنان بنگریم و عیار دعاوی‎شان را به محک نقد منتقدان‎شان بیازماییم.

در درس‌گفتارهای «قضاوت نقادانه و باور به توطئه» بنا نیست توضیح داده شود که چه چیزهایی توهم توطئه هستند و چه چیزهایی قضاوت درست. بلکه قصد این است که نشان داده شود فرآیند تصمیم‌گیری ذهن و فرآیند کارکرد ذهن و مغز در اینگونه موارد چگونه است و چرا برخی برداشتشان از یک رویداد توطئه‌گونه است و برخی خیر. چه چیزی در ذهن این‌ افراد می‌گذرد که به به روایت‌های غیررسمی باور دارند؟ در هر رویدادی ما یک روایت و توصیف رسمی داریم که همه چیز آشکار است و ساده به نظر می‌رسد اما توصیف غیررسمی آن رویداد پیچیده‌تر است و عناصر و دست‌های پنهانی وجود دارد. مثلاً با توجه به رویدادهای اخیر، این پرسش مطرح شده که آیا ویروس کرونا دست‌‌ساخت عده‌ای بوده؟ یا این‌که این‌ها بدبینی است و اساساً افراد خاصی ویروس را نساخته‌اند؟ این قبیل باورهای توطئه در بسیاری از عرصه‌های زندگی وجود دارد. مثلاً در مسائل اقتصادی نیز این باور وجود دارد که عده‌ای با هدف و نیت خاص بازار را اداره می‌کنند. هدف این درس‌گفتارها این نیست که گفته شود کدام دیدگاه درست است و کدام غلط، بلکه در این درس‌گفتارها نشان داده می‌شود که در مغز و ذهن انسان چه می‌گذرد که انسان‌ها چنین برداشت‌هایی می‌کنند.