جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پايان نامه حاضر، به تبيين ادله مشروعيت خمس و فروع فقهي آن طبق فقه اماميه مي‌پردازد و به برخي شبهه‌هاي وارد شده از سوي ساير مذاهب اسلامي در زمينه مشروعيت خمس و شرايط وجوب آن، پاسخ مي‌دهد. نويسنده ضمن بررسي موارد وجوب خمس و تقسيم آن به سهم امام و سهم سادات، هزينه کردن اموال مربوط به خمس، برخي ابعاد تاريخي مربوط به خمس مانند اين‌که: آيا زمين فدک جزء انفال است تا به آن خمس تعلق گيرد يا خير؟ و بعضي ديگر از پرسش‌هاي مربوط به خمس را مطرح کرده و پاسخ آن‌ها را داده است. وي در سه باب ادله مختلف مربوط به خمس را تحليل مي‌کند. در باب اول نخست کليات مربوط به خمس، مانند معناي لغوي و اصطلاحي خمس، مفهوم شبهه‌ها و ادله قرآني، روايي، اجماع و دليل عقلي مبتني بر خمس مطرح شده و ايرادهاي مربوط به دليل‌هاي قرآني خمس مبني بر مفردات و شرح و تفسير آيه خمس و تجزيه و تحليل فقهي اين آيه به صورت مشروح بيان گرديده است. نگارنده در همين زمينه به تشريح مفردات و دلالت آيه خمس پرداخته و مفهوم واژه غنيمت و انواع آن در لسان قرآن و سنت و ديدگاه‌هاي فقهاي اماميه، ادله تعلق گرفتن خمس به انواع غنايم و اموال کسب شده اعم از غنايم جنگي و ساير اموال حاصل شده و برخي از شبهه‌هاي مربوط به مصاديق غنيمت و تعلق خمس به آن مي‌پردازد. آن‌گاه با اشاره به موارد استعمال زکات و صدقه در آموزه‌هاي اسلامي و فقهي و قرآني، و شمول خمس تحت ادله وجوب زکات را بررسي مي‌نمايد. در باب دوم نگارنده از منظري روايي به ادله وجوب و مشروعيت خمس نگريسته و روايات دلالت کننده بر وجوب خمس از جانب پيامبر اسلام در مورد تعيين محدوده خمس و موارد وجوب آن با توجه به سيره و عملکرد آن حضرت در دريافت خمس را بررسي روايي و تاريخي کرده و به شبهه‌هاي مربوط به ادله روايي خمس نيز پاسخ مي‌دهد. باب سوم ضمن بيان ادله خمس از سيره اهل بيت( و پيامبر اسلام، عدم دريافت خمس توسط خلفا و صحابه را نقد مي‌کند. در باب چهارم به ادله اجماع در خمس و وجوب و مشروعيت آن اختصاص يافته و شبهه‌هاي مربوط به اجماع در خمس و فتاواي فقهاي اماميه در باره وجوب خمس بر معدن، گنج، منفعت کسب، غواصي، انفال و ادله آنان از کتاب و سنت و اجماع شرح داده شده است. باب پنجم به شبهه‌هاي وارد شده در موضوع مستحقين خمس و پاسخ به آن‌ها اختصاص دارد.

به دنبال بررسی دیدگاه‏های گوناگونی که پیرامون نهضت عاشورا ارائه شده است، یک جستجوگر دقیق، در می‏یابد که پاره‏ای از آنها به خاطر ذهنیت‏های غایت شناختی است که نویسنده‏ی مقاله به اهم آنها اشاره نموده، در مورد هر کدام توضیح و سپس نقدی ارائه می‏دهد: 1) نخستین موردی که از آن بحث می‏شود، هدف تشکیل حکومت است. این دیدگاه بر آن است که امام برحسب تکلیفی که داشت برای برگرداندن حق به مدار اصلی آن قیام نمود و شرط اصلی تحقق چنین منظوری کسب قدرت و دست‏یابی به حکومت است. 2) کسانی هم معتقدند که امام علیه‏السلام حرکتی اصلاحی انجام داده است و برحسب وظیفه‏ی دینی امر به معروف و نهی از منکر، در مقابل فسق دستگاه حکومت و فساد آن قیام نموده است، لیکن مؤثر واقع نشده، کار به قتل امام و یارانش منتهی گردیده است. 3) دیدگاه بسیار قدیمی فدای گناهان امت شدن، به همراه تز جدید آن که فدا را به مثابه ایثار خود برای ارائه‏ی الگوی قیام و مبارزه معرفی می‏نماید، در این قسمت مقاله مطرح و بررسی می‏گردد. 4) احیاگری ارزش‏های به ظلمت خفته‏ی الهی و انسانی، بیدار نمودن روحیه‏ی غیرت دینی، دمیدن دوباره‏ی روحیه‏ی شهادت خواهی و حسّاس نمودن افراد جامعه‏ی خود و آیندگان نسبت به آسیب‏هایی که از این رهگذر بر اسلام وارد می‏شود، آخرین دیدگاهی است که مورد بررسی و بحث قرار می‏گیرد.