جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موسوعه الامامه فی نصوص اهل السنة دائره المعارفی از روایات اهل سنت و یکی از ارزشمندترین کتب مرحوم حضرت آیت الله مرعشی نجفی است که بیش از چهل سال برای تالیف و گردآوری آن زحم مت کشیده و با عالمان بزرگی از مذهب اهل سنت دیدار و از آنها بیش از چهارصد اجازه روایی اخذ کرد. این موسوعه ۴۰ جلد است که قرار است در مراحل مختلف منتشر شود. جلد اول تا پنجم آن درباره کلیات امامت و اهل بیت (علیهم السلام) است و جلدهای ۶ تا ۲۰ نیز شرح شخصیت وجودی حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) است. پیش از این چند مجلد این مجموعه منتشر شده است. منابع “موسوعة الامامة فی نصوص اهل السنة” آثار اهل سنت است، و در آن ها از نقل احادیث منابع شیعه (اگرچه زیدیه) پرهیز شده است.احادیثی که منابع اهل سنت که از منابع شیعه نقل کرده اند، در این مجلدات خودداری نشده است. "جلد سیزدهم" از این مجموعه به موضوع اعمال و سیرت امام علی (علیه السللام) می پردازد.

«الامامه و السیاسه» یکی از قدیمیترین و موثقترین آثار نوشته شده به زبان عربی است. این کتاب بخشهایی از آن را در تاریخ طبری و کامل ابن اثیر می توان دید. کتاب‌ پس‌ از خطبه‌ ، با ذکر فضایل‌ دو خلیفه نخست‌ آغاز می‌شود، سپس‌ به‌ مسأله سقیفه‌ و خلافت‌ ابوبکر می‌پردازد، اما به‌ طور کلی‌، اخبار و روایات‌ مربوط به‌ دوره خلافت‌ ابوبکر و عمر بسیار مختصر و تنها با اشاره‌های گذرا آمده‌ است‌. مؤلف در این کتاب تنها به بیان رویدادها پرداخته است و تقریباً در هیچ جای کتاب - مثلاً آنجا که به موضوع جانشینی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می پردازد - دست به داوری و قضاوت نزده است. نویسنده‌ از دوره خلافت‌ امیرالمؤمنین‌ علی‌ (علیه السلام) روایات‌ متعدد و مفصلی‌ آورده‌ است. مولف که فردی سنی ماجرای سقیفه و رویدادهای دوران امام علی (علیه السلام) را به آن خوبی به تصویر می کشد و در جای جای کتاب خود حق رابه جانب آن امام می دهد و حتی در یک مورد واژه «امام» را درباره امیر المومنین به کار می برد. البته در این مورد نیز باید توجه داشت که مؤلف از عالمان اهل سنت شمرده می شود و در بیان پاره ای از وقایع تاریخی راه احتیاط پیموده است و چنان که باید آنها را به تصویر نکشیده و از نقل پاره ای از حوادث خودداری ورزیده است. اما به یقین می توان گفت که وی از آن حوادث بی اطلاع نیست چرا که برخی از آن موارد را در کتاب «المعارف» آورده است. ذکر حوادث‌ مربوط به‌ ادوار خلفای بنی‌امیه‌ تا واپسین‌ ایشان‌، به‌ اختصار ادامه‌ می‌یابد. موضوع‌ ظهور عباسیان‌ را مؤلف‌ با عنوان‌ «بدء الفتن‌ و الدولة العباسیه‌» آغاز کرده‌ است‌. در این‌ بخش‌ نیز همچون‌ بخش‌ نخست‌، مؤلف‌ به‌ اختصار، به‌ ذکر حوادث‌ دوران‌ حکومت‌ چند خلیفه نخست‌ عباسی‌ پرداخته‌ است‌ و در پایان‌ ذکر وقایع‌ خلافت‌ هارون‌الرشید می‌گوید که‌ در نقل‌ اخبار مربوط به‌ خلافت‌ عباسی‌، پس‌ از هارون‌الرشید، سودی نمی‌بیند، زیرا از این‌ پس‌ « زنادقة عراق‌ » بر خلافت‌ استیلا یافتند. با این‌همه‌، در کوتاه‌ترین‌ عبارات‌ از ماجرای جانشینی‌ مأمون‌ و جنگ‌ او با امین‌ بر سر خلافت‌ یاد کرده‌ است‌. جلد اول مربوط به دوران غصب خلافت حضرت امیرالمومنین امام علی علیه السلام تا واقعه حره در دوران یزید ملعون است.

کتاب الدلیل الشرعی علی اثبات عصیان من قاتلهم علیّ من صحابی او تابعی توسط الشیخ عبدالله الهرری به رشته تحریر در آمده است. اطاعت از امیرالمومنین به فرموده کتاب و سنت یاایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم واجب است وکسانی که به خروج خلیفه در آمدند کفرشان ثابت است و به نحو مردن جاهلیت میمیرد. ابن تیمیه در کتاب منهاج السنه علت خروج ناکثین و مارقین و قاستین را نبود عدالت در امیرالمومنین می داند و معتقد است که امیرالمومنین در هفتاد جا دچار اشتباه شده است. نویسنده این کتاب در صدد بررسی کسانی است که با امیرالمومنین به محاربه پرداختند و همچنین تهمت هایی که ابن تیمیه انتساب به امیرالمومنین داده است را بیان می کند. این کتاب شامل مقدمه و چند بخش می باشد. در بخش های ابتدایی کسانی که خروج کردند بر امام و همچنین از ندامت طلحه و عایشه و مراد معاویه از قتال را بیان می کند. در بخش های میانی انحرافات ابن تیمیه و بغض ابن تیمیه نسبت به امیرالمومنین را بررسی می کند. بخشهای پایانی هم احادیثی را به فضیلت امیرالمومنین اختصاص داده است. نویسنده پس از بررسی محاربین و تهمت هایی که به امیرالمومنین زده اند به این نکته اشاره می کند که ابن تیمیه شخصیتی قابل اعتماد نیست و نمی توان به احادیثی که می آورد اعتماد کرد.

یکی از بحث انگیزترین مسائل مربوط به زندگی حضرت ام کلثوم(سلام الله علیها) ازدواج ایشان با خلیفه دوم «عمر بن خطاب» است. عده ای معتقدند که این نقل، از تحریف‏های تاریخی است و عده ای هم می گویند که درست است. تعداد زیادی از علمای شیعه با اسناد تاریخی، این مسأله را رد کرده اند؛ از جمله: «سید محمد علی حلو» در كتاب حاضر (کشف البصر عن تزويج ام كلثوم من عمر).

در جوامع معتبر روایی اهل سنت احادیث مشهوری مبنی بر اینكه امیر المؤمنین علی (علیه السلام) صحیفه ای داشته روایت شده است. در جوامع روایی شیعه نیز این صحیفه نقل گردیده است و از مجموع این روایات دو مطلب مهم استفاده می شود ؛ 1- این صحیفه حاوی احادیثی نبوی در برخی از احكام فقهی بوده است مانند؛ آزاد كردن اسیر، كیفر مسلمانی كه كافری را به قتل رسانده است، ماجرا جویان، فتنه گران و حامیان ایشان. 2- صحیفه امام علی (علیه السلام) كتابی مختصر و طومار مانند بوده كه امیر مومنان (علیه السلام) به احتمال قوی آن را از پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) دریافت نموده و یا از آن بزرگوار به ارث برده و همواره همراه آن بزرگوار بوده است. در جوامع روایی شیعه كتاب بسیار مفصلی برای امیر مومنان گزارش شده كه حاوی تمام احكام مورد نیاز جامعه اسلامی بوده است. این كتاب اولین كتاب روایی در تاریخ حدیث محسوب می شود كه به املاء رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و خط امیر مومنان (علیه السلام) نوشته شده و از میراثهای اختصاصی اهل بیت (علیهم السلام) از پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) به حساب می آید. در برخی از منابع اهل سنت تحت عنوان؛ امالی رسول الله اشاراتی به این كتاب جامع شده است اما گزارشهای مفصل آن اختصاص به منابع روایی شیعه دارد. از این كتاب به كتاب علی (علیه السلام) و صحیفه جامعه یاد شده و روایاتی از آن در ابواب مختلف فقهی و اخلاقی توسط ائمه اطهار (علیهم السلام) نقل گردیده كه در كتب اربعه شیعه یافت می شود.