جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله درباره علاقه بین نصوص اسلامیه و تألیفات مهمترین عرفاء شیعه بحث می کنیم. موضوع این مقارنه تاریخ و اقوال و افعال امام حسین (ع) و یاران ایشان و از این نصوص عده مقامات استخراج کردم. بعض المقامات مختصه بامام حسین (ع) با مقامات مشروحه در نظر عرفاء تطابق دارد مثل مقام الولی المطلق، و از آن حجه عرفانیه على أهل السلوک تشکیل می گرد بر ضرورت اتباع امام حسین (ع) در حیاتشان و ائمه معصومین از ذریتشان بعد استشهادشان. از مقامات مهم که از نصوص دینیه استخراج شده؛ مقامشان عند الله وایشان ولی است در السفر الرابع با مقام التمکین للتکمیل؛ ومقامشان بین از مخلوقات ومعنى فضیله زین السماء؛ و مقام القرب الفرائضی؛ و مقامشان با رسول الله (ص). این مقامات علیتر از مقامات سالکین است چوب آنها بعد مقام فناء است، پس باید اضافه می شود به کلام عرفاء درباره حقیقه انسان کامل مقاماتشان. از مهمترین مختصات امام (ع) در عرفان شیعی تکمیل سالکین است و از نصوص این مقام تبیین کردم. و در احادیث دیگری در این رساله نشان می دهم که امام حسین (ع) کشف غطاء کرده بری اصحابشان شب عاشوری وبه مقام ساده شهداء أمه محمد (ص) رفع کرد. تا این مقامات و مقامات دیگه شکل می گیرد و آنها نو هستند بین تألیفات عرفاء، در آراء نصیر دین طوسی و سید حیدر آملی و روح الله لخمینی و عبد الله جوادی الآملی بحث کردم درباره عرفان عملی ومقام ولایه. و این آراء به نتائج رساله تشکیل می دهد.

نگارنده در این کتاب از سیر و سلوک سخن گفته و هفت وادی عرفان را شرح داده است .وی پیش از ورود به مبحث اصلی، فلسفه و ترکیبات عدد هفت را بیان داشته، سپس مباحث خود را با این موضوعات پی گرفته است" :گذرگاه طلب"، "گذرگاه عشق"، "گذرگاه معرفت"، "گذرگاه استغناء"، "گذرگاه توحید"، "گذرگاه حیرت "و "گذرگاه فقر و فنا ."در متن کتاب، اشعار و مطالی از منابعی چون :تذکره الاولیاء، رساله قشیریه، مثنوی مولوی، دیوان عطار، منظومه گلشن راز، دیوان بایزید بسطامی، و مقامات معنوی گردآورده شده است .

موضوع این کتاب، شرح سیر صعودی هجرت به سوی خدا از منظر عرفان و آداب طریقت است. کتاب حاضر که در چهار بخش و هجده فصل تدوین گردیده، تلاشی است در راستای تبیین سیر صعودی انسان در هجرت عرفانی به سوی خدا. عناوین برخی مباحث مندرج در کتاب، عبارتند از: واژه‌شناسی هجرت؛ هجرت آفاقی، انفسی و اقسام آن؛ هجرت از گناه؛ توبه بازگشت به یوم الله است. عوامل تقویت کنندة توبه؛ هجرت از اسلام آغازین به ایمان؛ هجرت از تقوا به یقین؛ درجات و مراتب هجرت از دیدگاه ملاصدرا؛ هجرت بعضی از پیامبران(ع)؛ معراج پیامبر(ص).

در این کتاب راجع به چگونگی شناخت خدا و احکام الهی، راه سیر و سلوک عرفانی، با توجه به روایات و احادیث و تفسیر از آیات قرآن و احکام، مطالبی ذکر شده است. نگارنده هم‌چنین درباره‌ی خاصیت دعا گفتن و ذکر، مرتبه‌ی ذکر، چگونگی دعا کردن و پاکی نفس به منظور نزدیک شدن و رسیدن به خداوند، توضیح می‌دهد. به طور کلی مطالب کتاب شامل انواع ذکر (اذکار عام و اذکار خاص) و تاثیر بعضی از سوره‌ها و آیات قرآن مجید برای حاجات، نیز مراتب سلوک و اعمال آن است.

نویسنده در کتاب حاضر، کوشیده است تا نظرگاه‌های «شیخ احمد جام» را از زوایای مختلف بشکافد و با دیدگاه‌های دیگر عارفان و صاحب‌نظران این عرصه مقایسه کند. «شیخ احمد جام»، معروف به ژنده‌پیل، عارف بلندآوازه خراسان در بیشتر آثارش در خصوص منازل و مقامات عرفانی نظراتی دارد که او را عارفی متفاوت با دیگر ساکنان کوی دوست می‌نمایاند. مطالعه در آثار و احوال این درویش خراسان نشان می‌دهد که وی شاگردان بسیاری تربیت کرد و مردم بسیاری را به آرامش و آسایش روحی رسانید.

بیان مقامات و مراحل سیر و سلوک عرفانی و دستیابی به تقرب الهی است. در نوشتار حاضر برخی از مراحلی که سالکان و رهروان راه هدایت و معرفت و نیز پویندگان راه طریقت در راه تهذیب نفوس و دستیابی به کمالات معنوی باید بپیمایند، بیان شده و در مورد هر یک از این مراحل و منازل سیر و سلوک عرفانی توضیحاتی ارایه شده است. نویسنده در همین راستا به برخی دیگر از ابواب و مراحل طریقت همچون: احسان، علم، حکمت، بصیرت، فراست، تعظیم، الهام، سکینه، طمأنینه، همت، محبت، غیرت، شوق، قلق، عطش، وجد، دهشت، هیمنه، ذوق و شوق، وقت، صفا، سرور، غربت، غیبت، مکاشفه، مشاهده، معاینه، حیات، قبض، بسط، سکر، صحو، اتصال، انفصال، معرفت، فنا و بقا، تحقیق، تلبیس، وجود، تجرید، تفرید و ... اشاره کرده و به شرح و بررسی هر یک از این منازل عرفانی پرداخته و از منظری قرآنی و روایی به تبیین آن¬ها پرداخته است.

بیان مقامات و مراحل سیر و سلوک عرفانی و دستیابی به تقرب الهی است. در نوشتار حاضر برخی از مراحلی که سالکان و رهروان راه هدایت و معرفت و نیز پویندگان راه طریقت در راه تهذیب نفوس و دستیابی به کمالات معنوی باید بپیمایند، بیان شده و در مورد هر یک از این مراحل و منازل سیر و سلوک عرفانی توضیحاتی ارایه شده است. نویسنده در همین راستا به ابواب و مراحل طریقت مانند: باب یقظه، توبه، محاسبه، انابه، تبتل، رجاء، رغبت، رعایت، مراقبت، حرمت، اخلاص، تهذیب، استقامت، توکل، تفویض، ثقه، تسلیم، صبر، رضا، شکر، حیاء، صدق، ایثار، تواضع، فتوت، تفکر، تذکر، اعتصام، فرار، حزن، خوف، اشفاق، خشوع، اخبات، زهد، ورع، تبتل ریاضت و سماع و ... اشاره کرده و به شرح و بررسی هر یک از این منازل عرفانی پرداخته و از منظری قرآنی و روایی به تبیین آن¬ها پرداخته است.