جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم در سال پنجم هجرت با زينب بنت جحش، دختر اميمه بنت عبدالمطلب (عمه‌پيامبر) ازدواج کرد. زينب ابتدا همسر زيد بن حارثه، پسرخوانده پيامبر بود و زيد در اثر ناسازگاري زينب را طلاق داد و به امر خداوند و براي از بين بردن يک عادت ناصواب و زشت جاهلي، پيامبر اکرم بازينب بنت جحش ازدواج کرد. اين ازدواج از جهاتي مورد بحث مستشرقان قرار گرفته است.يکي از جهت اينکه زينب بنت جحش قبلاً همسر زيد بن حارثه بوده و زيد بن حارثه نيز به عنوان فرزندخوانده پيامبر محسوب مي‌شده است. اينان پيامبر را به شهوت‌راني متهم مي‌کنند و به سختي بر موضوع تعدد زوجات (چند همسري) مي‌تازند. نگارنده در اين پايان‌نامه گزارش کوتاهي از ازدواج‌هاي رسول گرامي صلي الله عليه و آله و سلم ارائه مي‌دهد و فلسفه اين ازدواج‌ها را بيان مي‌کند. او براي پاسخگويي به شبهه تعدد زوجات، بيان کرده است که اين مسئله منحصر به اسلام نبوده؛ بلکه به شکل گسترده‌تر قبل از ظهور اسلام و در جامعه اعراب و ساير جوامع و اديان رايج بوده است. تعليم و تربيت، انگيزه سياسي، انگيزه بشردوستانه و انساني، عمل به دستور الهي براي سنت‌شکني جاهليت، حمايت اقتصادي از همسران خود، اظهار دوستي کردن با برخي از دشمنان و جلوگيري از جنگ و خونريزي، و رهايي کنيزان حکمت‌هايي است که براي تعدد زوجات ذکر شده است. در بخش پاياني به نقد و بررسي ديدگاه مستشرقان در باره اين داستان و شبهات آنان پرداخته و در نهايت به اين نتيجه رسيده است که مستشرقان و مبلغان مسيحي در تحليل ازدواج‌هاي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم بسياري ناآگاهانه و برخي آگانه به بيراهه رفته‌اند واهداف پيامبر را با اهداف افراد عادي يکسان دانسته‌اند؛در حالي که رسالت پيامبران تنها گفتاري نيست، بلکه در مواقعي در عمل بايد رفتارهاي صحيح را نشان بدهند. پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم به زيبايي زينب بنت جحش چشم ندوخته بود؛ بلکه پس از آنکه زيد بن حارثه او را طلاق داد، پيامبر به فرمان خداوند او را به عقد خود در آورد، تا سنتي را که بدون دليل ميان مردم جاهليت رواج داشت از بين ببرد؛زيرا آنان پسرخوانده را پسر واقعي مي‌دانستند و همسر او را نمي‌گرفتند. پس اين ازدواج به منظور بيان يک حکم اسلامي انجام شد.

‫حدیث دومین سند دین شناسی و گسترده ترین منبع اسلام است، مسلمانان در تاریخ طولانی حدیث تلاشهای فراوان در حفظ، کتابت، گردآوری، تنظیم، شرح و توضیح و نشر آن داشته اند. بیش از یک قرن است که خاورشناسان، مطالعاتی را در حوزه حدیث آغاز کرده اند آنان در ضمن ارائه خدماتی در زمینه حدیث چون تصحیح، ترجمه و نشر، به طرح پرسشها و شبهاتی در این زمینه پرداخته اند. در میان مستشرقان گلدزیهر و شاخت بیشترین تاثیر را در این زمینه داشته اند. طبیعی است که اگر پژوهشگران مسلمان به نقد وبررسی این دیدگاهها نپردازند، با توجه به سرعت دست یابی به اطلاعات در دنیای کنونی، آثار زیانباری بر عقاید و باورهای مسلمانان و سست کردن بنیادهای دینی خواهد داشت. با این ضرورت موضوع این رساله انتخاب شد. مطالب این رساله در سه بخش تنظیم شده است. بخش اول به کلیات اختصاص دارد، که در ضمن دو فصل تاریخچه کلی شکلی گیری مطالعات استشراقی به صورت عام ونیز مطالعات خاورشناسی در حوزه حدیث را به بحث می گذارد. در فصل نخست از شکل گیری، انگیزه ها و ابعاد کار خاورشناسان بحث شده است. در فصل دوم از زمان شکل گیری مطالعات خاورشناسی در حوزه حدیث بحث شده و سپس به معرفی سی تن از مستشرقانی که در حوزه حدیث فعالیتی داشته اند، پرداخته شده است، در ادامه انواع مطالعات حدیثی خاورشناسان و نیز جریان های فکری آن مورد بحث واقع شده است. بخش دوم به نقد وبررسی دیدگاههای حدیثی گلدزیهر اختصاص دارد. در فصل نخست این بخش زندگی نامه علمی گلدزیهر و آثار او در زمینه مطالعات اسلامی و حدیثی معرفی شده است، سپس در فصل دوم چهار نظریه از دیدگاههای وی در زمینه حدیث نقد و بررسی شده است: یکی اصطلاح حدیث و سنت، دیگری ماهیت حدیث و سوم دیدگاه او درباره عدم کتابت حدیث و چهارم مسأله نقد متن. بخش سوم به نقد و بررسی دیدگاههای حدیثی شاخت اختصاص دارد. در فصل اول این بخش زندگی نامه علمی شاخت بهمراه آثار او در زمینه مطالعات اسلامی و نیز آثار حدیثی وی معرفی شده است. در فصل دوم چهار دیدگاه از آرای وی مورد نقادی قرار گرفته است. یکی انتساب احادیث فقهی به پیامبر، دیدگری قاعده شاخت در شناسایی احادیث ساختگی، سوم چگونگی شکل گیری اسناد و چهارم خروج شریعت از قلمرو فقه. در پایان نیز جمع بندی و نتیجه گیری از مباحث، بهمراه پاره ای از پیشنهادات ارائه شده است.

‫اين پاياننامه پژوهشى است درباره مهمترين ديدگاههاى خاورشناسان درزمينه منابع قرآن و پاسخ به شبهات آنان و مشتمل بر يك مقدمه و پنج فصل است. در مقدمه تاريخچه خاورشناسى آمده است و فصول اول تا پنجم به بررسى ديدگاههاى خاورشناسان و پاسخ به شبهات آنان مبنى بر غيروحيانى بودن قرآن و مقتبس بودن آن از منابع پيشين اختصاص دارد.

‫خداوند براي تدبير عالم کارگزاراني دارد که نام آن‌ها فرشته، و جايگاه آن‌ها در عالم عقل است. عده‌اي از آن‌ها فرشتگان مقرب هستند، که امور مهم آفرينش به آن‌ها سپرده شده وجايگاه بالاتري نسبت به ديگران دارند؛ يکي از اين فرشتگان مقرب، فرشته وحي است که اين پژوهش قصد دارد به طرح نظر قرآن و مستشرقان درباره آن بپردازد. قرآن کريم در آيات فراواني به جبرئيل و ساير فرشتگان اشاره کرده است، اما در مورد حقيقت و ماهيت آن‌ها ساکت است. با اين حال، دانشمندان و مفسران زيادي در کتب تفسيري و غيرتفسيري خود، ويژگي‌هايي را براي آن‌ها ذکر نموده‌اند. آن‌چه از آيات قرآن دريافت مي‌شود اين است که فرشتگان الهي هشت گروه هستند، و بر هر کدام از اين گروه‌ها، يکي از فرشتگان مقرب و خاص خداوند مديريت مي‌کند؛ مثلاً فرشتگان حامل وحي الهي سه گروه هستند و همه آن‌ها کار خود را به سرپرستي جبرئيل انجام مي‌دهند. خداوند از ميان تمام فرشتگان وحي، فقط از جبرئيل نام برده، و در قرآن او را با نام‌هاي متعددي ياد کرده است. براي پيامبر اکرم (ص) در زمان دريافت وحي، حالات متفاوتي ذکر شده است؛ هرگاه فرشته وحي به شکل انساني تمثيل يافته و وحي را ارائه مي‌نمود، حالت پيامبر( عادي بود؛ اما زماني که آن حضرت فقط صداي فرشته را مي‌شنيد، حالت ايشان با عرق کردن و تغيير رنگ چهره همراه بود؛ و زماني که وحي الهي بدون واسطه بر قلب پيامبر( وارد مي‌شد، حالت بيهوشي به ايشان دست مي‌داد. و اما نظرات مستشرقان درباره نزول فرشته وحي بر پيامبر متفاوت است؛ عده‌اي معتقد به نزول فرشته وحي بر پيامبر( بوده، و گروهي هم منکر اين موضوع هستند. اين گروه شبهاتي را مطرح نموده‌اند، که ريشه در عواملي مانند جهل، غفلت، تحجر، تعصب، خود بزرگ‌بيني و تکيه بر دانش‌هاي مادي دارد، و باعث شده تا نتوانند حقيقت وحي و فرشته وحي را به‌خوبي درک کنند.

چکیدهاسلام‌شناسی به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخه‌های شرق‌شناسی، از دیرباز مورد توجه خاورشناسان بوده و آنها را به مطالعه زبان عربی به عنوان زبان اسلام و نیز قرآن، که نماینده زبان عربی فصیح است، علاقه‌مند ساخته است. در مطالعات صورت گرفته توسط مستشرقان، گاه به دلیل غرض‌ورزی و گاه، عدم اطلاعات کافی، دیدگاه‌هایی مطرح شده که خالی از اشکال نیست. پژوهش حاضر در راستای ترجمه و نقد یکی از این آثار به روش اسنادی- کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی- تحلیلی تدوین یافته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که نویسنده‌ی مقاله، علی‌رغم داشتن تخصص لازم در زمینه‌ی زبان عربی و ذکر موارد متعددی از قواعد آیات قرآن، گاهی در بیان مطالب، دچار اشتباهاتی نیز شده است؛ از جمله اختلاط مباحث و دسته‌بندی‌های ناصحیح، برداشت‌های اشتباه از مفاهیم واژگان قرآنی و موارد دیگر. اما در مجموع، چنین به نظر می‌رسد که نویسنده‌ی مذکور، بدون غرض‌ورزی و با بی‌طرفی به بررسی قواعد قرآنی پرداخته است.واژگان کلیدی: ترجمه، نقد، گرامر، دایره‌ المعارف قرآن لیدن، شرق‌شناسی، مستشرقان

‫نگارنده در اين پژوهش، شبهه هايي که برخي از مستشرقين مانند گلدزيهر در باره قرآن کريم و تفسيرآن به شيعيان وارد کرده‌اند؛ نقد و ارزيابي شده و با توجه به مندرجات کتاب "مذاهب التفسير الاسلامي" تأليف گلدزيهر، به برخي از ادعاهاي وي در مورد وجود تناقض در تفاسير شيعه اماميه پرداخته و به آن ها پاسخ داده است. در مقدمه پس از ارائه تعريفي از استشراق و تاريخ آن، اهداف مستشرقان و حجم اقدامات فرهنگي آنان بر ضد دين اسلام و فرهنگ و آموزه‌هاي اسلامي و قرآني بررسي شده است. فصل اول به بررسي حجيت ظواهر قرآن و اقوال پيامبر اسلام(ص) و اهل بيت(، ميزان حجيت قول صحابه در تفسير قرآن، مفهوم تفسير و تأويل و فرق بين آن‌ها، معيارهاي تأويل و بطن قرآن اختصاص دارد. در فصل دوم افزون بر طرح ويژگي‌هاي روش مستشرقين در تفسير قرآن کريم و ديدگاه‌هاي تفسيري آنان؛ روش گلدزيهر به عنوان يکي از مستشرقين قرآن پژوه تجزيه و تحليل شده است. فصل سوم به تحليل و بررسي آراي گلدزيهر درکتاب تفسيري خويش ( که در آن به آراي تفسيري شيعه انتقاد کرده است) پرداخته و پس از انعکاس شبهه هاي وي نسبت به شيعه، عقايد شيعه و ديدگاه‌هاي شيعه در مورد تحريف قرآن کريم؛ پاسخ اين شبهه ها ارائه شده است. شبهه هاي مذکور که درباره قرائات شيعه از قرآن، تأويل شيعه از اين کتاب الهي، موضع‌گيري شيعه در مورد اهل بيت(، ولايت اهل بيت(، به ويژه امام علي(، اعتقاد شيعه در مورد رجعت و ظهور ست؛ مطرح گرديده و به اين شبهه ها پاسخ داده شده است.