جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مطالعة اسلام همواره در کانون توجه شرق شناسان، خاصه شرق شناسان مسیحی و یهودی، بوده است و در میان موضوعات اسلامی، قرآن مهم ترین حیطة این توجه بوده است. این مقاله در پی یافتن پاسخ این مسئله است که اصلی ترین رویکرد مستشرقان در مطالعات قرآنی چه بوده است؟ برای یافتن پاسخ ابتدا به ریشه یابی وجود رویکردهای غیرعلمی در آثار قرآن پژوهان غربی پرداخته و علل پدید آمدن این رویکردها در آثار آنان تبیین می شود. از همان ابتدا رویکرد اصلی مطالعات قرآن شناختی مستشرقان رد و تخطئه قرآن بوده است.با وجود بارقه هایی از تحول مثبت در رویکرد غربیان به قرآن در نیم قرن اخیر، رویکرد انکارگرایانه همچنان باقی است؛ با این تفاوت که آثار جدید در قالب های پوشیده تر و ظریف تری ارائه می شود.

امّی بودن پیامبر اکرم(ص) در معنای ناتوانی در خواندن و نوشتن، یکی از مباحثی است که قرآن کریم بر آن تصریح دارد. آیات، روایات و اسناد تاریخی این مطلب را به طور حتم اثبات می کنند که پیامبر اکرم(ص) تا زمان بعثت توانایی خواندن و نوشتن نداشت. این مهم مورد اتّفاق اندیشمندان اسلامی فریقین می باشد. امّا با وجود این، شبهات فراوانی در این باره از سوی برخی از مستشرقان مطرح گردیده که معتقدند پیامبر اکرم(ص) قبل از بعث، خواندن و نوشتن می دانست و کتاب های آسمانی پیشین را خوانده است. برخی دیگر از مستشرقان نیز برای واژة «امّی» مفهوم مخالف ارائه داده اند و بر این باورند که این واژه دلالت بر نخواندن و ننوشتن پیامبر اکرم(ص) ندارد، بلکه به معنای پیامبر بُت پرستان یا پیامبر غیریهود است. جستار پیش رو، ضمن نقد و بررسی آرای مستشرقان در این باره، مفهوم صحیح أمّی بودن پیامبر اکرم(ص) را مستند به دلایل قرآنی، روایی و تاریخی بیان می نماید و نتیجه اینکه پیامبر اکرم(ص) تا زمان بعثت (به اتّفاق) و یا حتّی پس از آن، تا آخر عمر مبارک خود (بااختلاف) نه خواند و نه نوشت که غایت این امر، مسدود کردن راه شبهه افکنی منکران رسالت ایشان بوده، همچنان که اعجاز قرآن و آورندة آن نیز با این مطلب اثبات می شود.

این پایان نامه پژوهشی است درباره مهم ترین دیدگاه های خاورشناسان درزمینه منابع قرآن و پاسخ به شبهات آنان و مشتمل بر یک مقدمه و پنج فصل است. در مقدمه تاریخچه خاورشناسی آمده است و فصول اول تا پنجم به بررسی دیدگاه های خاورشناسان و پاسخ به شبهات آنان مبنی بر غیروحیانی بودن قرآن و مقتبس بودن آن از منابع پیشین اختصاص دارد.

در این تحقیق طی بیست فصل نظریات وپژوهشهای خاورشناسان درباره قرآن نقل و بررسی شده است. مباحث فصول بدین قرارند؛ معنای خاورشناسی و اهتمام خاورشناسان به قرآن پژوهی،انگیزه های خاورشناسی، تاریخچه قرآن پژوهی خاورشناسان، نظر خاورشناسان درباره موضوعاتی چون معنای واژه قرآن، حروف مقطعه، تحریف قرآن،ترتیب نزول، وجوه اعجاز، جمع قرآن، امی بودن پیامبراسلامی صلی الله علیه وآله و افسانه غرانیق، ترجمه های قرآن توسطخاورشناسان. فصل پایانی به ترجمه مبحث«المستشرقون» کتاب «القرآن الکریم و روایات المدرستین» علامه عسگری اختصاص دارد .

نقد و تحلیل شبهات مستشرقان پیرامون تناسب آیات است. پژوهش حاضر در دو بخش و هشت فصل تدوین شده است. نویسنده ضمن ارائه تقسیم بندی دیدگاه های مختلف در مورد تناسب آیات، به تحلیل هر یک از اقسام تناسب پرداخته و وجوه تناسب را نیز یادآور شده است. وی مجموع دیدگاه های مختلف را در دو دستة موافقان و مخالفان تناسب آیات قرار داده و با ارائه ادلة موافقان و نقد دلایل مخالفات ثابت می کند که تمام آیات قرآن از تناسب کامل برخوردارند و دربارة ادله و شبهات مخالفان چنین نتیجه گرفته که بیشتر مخالفت ها به علت عدم قدرت در یافتن ارتباط بین آیات قرآن بوده است. نویسنده در ادامه به بررسی برخی از شبهات مستشرقان از قبیل ساختگی بودن قرآن به دست پیامبر(ص)، گسیختگی و پراکندگی در عبارات قرآن و تکرارهای فراوان و ملال آور در قرآن، پرداخته و پاسخ داده است. در پایان نیز مصادیق آیاتی که از سوی مستشرقان و مخالفان، عدم تناسب آن ها ادعا شده است، مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.

این گفتار به نقد و بررسی و تحلیل مطالب یازده تن از خاورشناسان، از سدۀ هیجدهم میلادی تا کنون در مورد ابوطالب بن عبدالمطلب می پردازد. ادوارد گیبون، تامس کارلایل، هنزی لامنس و دوایت دونالدسون، از جملۀ این خاورشناسان اند. نویسنده در تحلیل خود، علتهایی می آورد که چرا برخی از خاورشناسان به ایمان حضرت ابوطالب اشاره نکرده اند، از جمله: اشتباه های تاریخی و اعتماد مطلق بر منابع اهل تسنن.