جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این کتاب شرح متوسط بر «تحليل‌هاى نخستين» ارسطو است. این اثر به بخش منطق ارسطو در مبحث قیاس اعم از تعریف و حدود و انواع آن پرداخته است.

اين كتاب تلخيص و تحليل انتقادى كتاب« محصل أفكار المتقدمين و المتأخرين» امام فخر رازى مى‏باشد. خواجه نصير الدين طوسى در مقدمه كتاب علت تأليف كتاب را اين‏گونه بيان مى‏كند:«در اين زمان از كتب اصولى كه بين مردم متداول است جز كتاب محصل كتابى در دست نيست و آن نيز برخلاف نامش مشتمل بر غث و سمين بسيار مى‏باشد. خواستم كه آنرا از زوائد خالى و مهذب نمايم و آنچه بحث در آن واجب است ذكر كنم اگرچه عده‏اى از افاضل بر اين كتاب شروحى نوشته‏اند و براى توضيح و تبيين مطالب آن جهد و كوشش فراوانى كرده‏اند ليكن هيچ‏يك چنانكه بايد موفق نگشته و از عهده آن چنانكه قاعده انصاف است برنيامده‏ اند». كتاب به‏ طور كلى به چهار ركن و هرركن گاه به اقسام و مسائلى تقسيم مى‏شود كه در ذيل مى‏آيد: الركن الاول فى المقدمات: مولف در اين ركن 3 مقدمه بيان مى‏كند. مقدمه اول در بيان علوم بديهيه و مباحث مربوط به آن مى‏باشد. مقدمه دوم در موردنظر و احكام آن مى‏باشد. در مقدمه سوم مولف به دليل و اقسام آن مى‏پردازد. او دليل را به ادله نقليه و عقليه و مركب از اين دو تقسيم مى‏كند و استدلال را تقسيم مى‏كند به قياس، استقراء و تمثيل. سپس در توضيح هريك از آنها و اينكه كدام‏يك از آنها افاده علم مى‏كند سخن مى‏گويد. الركن الثانى فى تقسيم المعلومات: مولف حول موجودات، معدوم و حال بحث مى‏كند. او موجودات را در تقسيمى به واجب و ممكن تقسيم كرده و خواص واجب لذاته و ممكن لذاته را طى مسائلى بيان مى‏كند. او در تقسيمى ديگر موجودات را به قديم و محدث تقسيم كرده و محدث را به عرض و جوهر تقسيم مى‏كند. او اعراض را به دو قسمت اصلى تقسيم مى‏كند: الاعراض فى غير الحى و الاعراض التى لا يتصف بها غير الحى و هركدام از اين دو را هم به اقسامى ديگر تقسيم كرده و احكام هريك ازآنها و احكام كلى اعراض را بيان مى‏كند. او اجسام را به جواهر فلكيه و عنصريه و مركبات تقسيم مى‏كند و ملائكه و جن را از جواهر مجرده مى‏داند. و در خاتمه اين ركن بحث مى‏كند از احكام موجودات كه عبارت است از مباحث وحدت و كثرت و علت و معلول. الركن الثالث فى الالهيات: مولف مباحث الهيات را به چهار قسم تقسيم مى‏كند. قسم اول در بيان ذات خداوند و اثبات وجود بارى تعالى مى‏باشد. در قسم دوم ابتداء بحث مى‏كند از صفات سلبيه خداوند عز و جل، سپس در مورد صفات ثبوتيه او سخن مى‏گويد. در قسم ثالث مولف بحث مى‏كند از افعال خداوند و از قضاء و قدر و اثبات مى‏كند حسن و قبح عقلى را و اينكه خداوند عادل است. در قسم رابع از اسماء بارى تعالى بحث مى‏كند. الركن الرابع فى السمعيات: مولف بعضى از مباحث اعتقادى را از سمعيات شمرده و در چهار قسم آنها را بيان كرده است( البته بايد توجه داشت كه تقسيم‏بندى ابواب كتاب از فخر رازى است) القسم الاول فى النبوات: مولف در اين مبحث از معجزات و فوائد بعثت، ضرورت نبوت، عصمت انبياء( ع) و افضليت انبياء از ملائكة بحث مى‏كند. القسم الثانى فى المعاد: در اين مبحث از معاد، نفس، تناسخ، وعد و وعيد بحث مى‏شود. القسم الثالث فى الاسماء و الاحكام: مولف در اين مبحث از ايمان و كفر و مسائل مربوط به اين دو بحث مى‏كند. القسم الرابع فى الامامة: مولف در اين مبحث ابتداء اقوال فرق مختلف را حول وجوب امامت بيان كرده سپس فرق مختلف شيعه را به اماميه، كيسانيه، زيديه و غلاة تقسيم كرده و عقائد آنها را بيان مى‏كند. او فرق مختلف كيسانيه و زيديه را شمرده و عقائد هريك از آنها را بيان مى‏كند و در پايان مبحثى را اختصاص مى‏دهد به مذهب اماميه و شرح عقائد و اثبات حقانيت آن.

این اثر،شرح‌ متوسط بر «تحلیل‌های پسین‌ یا دومین‌» ارسطو است. در این کتاب درباره اهمیت و جایگاه برهان و معرفت و نحوه و محدوده برهان و تعریف آن سخن می آورد.در این کتاب همچنین در مورد شک در مقابل برهان نیز مطلب امده است.

این کتاب تلخیص کتاب قاطیغوریاس یا کتاب مقولات ارسطو است. در این اثر ابن رشد به خلاصه مقولات دهگانه در منطق ارسطو پرداخته است. موضوعات این کتاب در سه جز تدوین شده است جزء اول به منزله مقدمه ای برای کتاب است تا شرح دهد آنچه را که می خواهد بیان کند و جزء دوم در مورد مقولات دهگانه ارسطویی صحبت می کند و در جزء سوم د رمورد لواحق و عوارض آنها بحث می کند.

در این اثر ابن رشد به خلاصه و شرح متوسط بر کتاب العباره ارسطو پراخته است. کتاب العباره در خصوص مباحث منطق نگارش شده است. مباحث منطقی بکار رفته در این کتاب مربوط به بخش جهات در منطقاست که مسأله امکان قضایا را مورد بررسی قرار داده است.

تلخیصی است از منطق ارسطو با شرح آن. وی ترجمه عبارات ارسطو را با «قال» آغاز می‌کند و پس از آن به شرح می‌پردازد. این نسخه شامل سه قسم است در قسم اول مقدمه ای تحلیلی و در قسم دوم مقدمه ای در زمینه نحوه بررسی این نسخه های منطقی و قسم سوم سه بخش از کتاب را در بر دارد: ۱. معانی. ۲. عبارات. ۳. قیاس.

تسهیل السبیل بالحجة في انتخاب كشف المحجة لثمرة المهجة اثر ملا محسن فيض كاشانى (1091ق) به زبان عربى و خلاصه كتاب كشف المحجة سيد بن طاووس مى‌باشد. كتاب شامل يك مقدمه و يك خطبه است و طى دو قسمت تحت عنوان فن اول و فن ثانى كه متعلق به علم و عمل است، ادامه پيدا مى‌كند. فيض اين كتاب را در نزديك به900 بيت در سنه 1040ق تدوين نموده است. كتاب حاضر شامل فهرست‌هايى چون آيات قرآنى، احاديث، موضوعات، اعلام، اماكن و بقاع، مصادر كتاب و مصادر تحقيق مى‌ باشد

وضوء عثمان بن عفان من النشأة إلی الانتشار، اثر سید علی شهرستانی ، پژوهشی است درباره چگونگی وضوی عثمان بن عفان و روایاتی که از او درباره این وضو نقل شده است. اثر حاضر دومین کتاب از جمله سلسله مباحث «بحوث في الوضوء النبوي» می‌باشد. در کتاب نخست، تحت عنوان «لماذا الاختلاف في الوضوء و من هو وراء الكواليس؟ »، نویسنده از زوایای تاریخی، به بررسی راز اختلاف امروزی میان مسلمین پیرامون وضوی نبوی و اثبات این امر پرداخته است که اختلافات موجود، در عهد عثمان بن عفان، مخصوصا شش سال آخر عمر وی، به وجود آمده و او اختلافات زیادی با برخی از بزرگان اصحاب پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) که ملزم به تعبد محض از سنت نبوی بوده و مخالف اجتهاد در مقابل نص بودند، داشته است. نویسنده در اثر حاضر، از جنبه روایی، به بررسی این موضوع پرداخته و نقش عثمان بن عفان در به وجود آمدن و گسترش اختلاف موجود میان مسلمین پیرامون وضو را مورد بحث و بررسی قرار داده است. این کتاب، خلاصه‌ای از مباحث طولانی و مفصل سلسله مباحث مذکور می‌باشد که توسط شیخ قیس عطار، تلخیص و تنظیم شده است، اما از آنجا که اصل کتاب در برنامه وجود ندارد، در این نوشتار، اثر حاضر، کتاب‌شناسی شده است.