جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تبیین ظرفیت ولایت، به عنوان یکی از محوری‌ترین آموزه های عرفان اسلامی، در تحقق تمدنی اسلامی، از مباحثی است که در فهم ابعاد هستی شناسانه تمدن ایده آل اسلامی‌نقشی بی بدیل ایفا می‌نماید و در این رساله تلاش شده است تا با بهره بردن از گنجینه ارزشمند معارف عرفان و حکمت متعالیه در نظامی‌منسجم به این موضوع به نحو تفصیلی پرداخته شود. به این منظور ابتدا در فصل نخست با شرح جایگاه انسان کامل در عرفان اسلامی ‌و به خصوص از منظر سید حیدر آملی ، تلاش شده است تا اثبات شود که ظهور کامل کمالات وجودی انسان کامل به عنوان مظهر تام مقام ولایت الهی، تنها در بستر حیات اجتماعی امکان پذیر است و تمدن ولایی در حقیقت بستری برای ظهور کمالات انسان کامل و ظهور مقام ولایت الهی اوست.از سوی دیگر برای تبیین نحوه نقش آفرینی مقام ولایت در بستر اجتماع لازم است تا نخست جایگاه هستی شناسانه اجتماع و تمدن روشن شود. به این منظور در فصل دوم با دو رویکرد فلسفی و عرفانی هویت و ابعاد فرا‌اعتباری اجتماع مورد بررسی تفصیلی قرار گرفته است. آنگاه با فراهم آمدن مقدمات لازم در دو فصل نخست، در فصل سوم ایده‌ای کلان در تبیین تمدن ولایی، به همراه ابعاد و لوازم آن مورد اثبات تفصیلی قرار گرفته است که طبق آن، نسبت انسان کامل به تمدن ولایی، به نحو فرا‌تمثیلی، مانند نسبت روح به بدن است و همان گونه که تمامی‌آثار وجودی بدن و هویت اصیل انسانی، به نفس اوست؛ تمامی‌آثار و برکات تمدن ولایی و هویت اصیل آن نیز به واسطه انسان کامل و مقام ولایت الهی اوست.

ازجمله مسائل مهمی که درنظام حقوقی اسلام مطرح است (بررسی معیارها و مبانی رفتاربا زن درفقه وحقوق موضوعه) است که ما این موضوع را عنوان پایان نامه قرار دادیم که تا حد امکان بتوانیم دراین تحقیق درمورد آن بحث کنیم. این تحقیق به 5 فصل تقسیم شده که فصل اول آن به بخش واژه شناسی و تاریخچه رفتاربا زن دردوران قبل وبعد ازاسلام می پردازد، به طوری که تاریخ به روشنی نشان می دهد به زن قبل ازاسلام به عنوان یک انسان نگاه نمی شد وبرا ی زن هیچ ارزش واهمیتی قائل نبودند اما با آمدن اسلام این وضعیت تغییرپیدا کرد واسلام آنچه که هماهنگ با طبیعت زن هست حقوق طبیعی او را درحدعادلانه درتمام ابعاد ادا کرده وبه زن توجه نموده است. درفصل دوم به ودخترخویش اکرام واحترام نسبت به زنان را عملا ترویج نمود وبرای زنان شخصیت مستقل وحق مالکیت قائل شد. فصل سوم هم درهمین رابطه درحوزه فقه بدان پرداخته شده که دربخشی به رعایت عدالت درتعدد زوجات می پردازد که اسلام می گوید شرط داشتن همسران متعدد رعایت عدالت بین آنان است که منظورازعدالت، محبت میان زنان است، بعد می فرماید اگرنمی توانید عدالت را بین همسران خود رعایت کنید تنها به یک زن اکتفا کنید، ودربخشی دیگر به حق اختیارزن درانتخاب همسر وحق اخذ مهریه زن وبرخورداری او ازنفقه می پردازد،اینکه زن باید هسرخویش را خودش انتخاب کند واکراه واجباردرآن موجب انحلال نکاح می شود وهمچنین ازحقوقی که زن برعهده مرد دارد یکی حق مهریه ودیگری حق نفقه می باشد که مرد موظف است آنها را به همسرخویش بپردازد.وهمچنین اسلام مدیریت، تأمین هزینه، تعهد کارهای اجرایی و سرپرستی خانواده را برعهده مردان گذاشته است. درفصل چهارم به معیارها و مبانی رفتار با زن درحقوق موضوعه ایران پرداخته شده که این فصل در2 بخش به رفتاربا زن دراجتماع و خانواده می پردازد که دربخش نخست به رعایت حقوق زنان دربخش های مختلف اجتماعی،اقتصادی،سیاسی و...می پردازد و می گوید زنان نیزمانند مردان ازحقوق اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و مالی برخوردارند. ودربخش خانواده هم به حق ارث، حضانت و وصیت زن و همچنین حمایتهای مالی آنان می پردازد. درفصل آخرهم به معیارها و مبانی رفتاربا زن درحقوق موضوعه خارجی و تفاوت زن ومرد ازمنظراسلام وغرب اشاره شده که این فصل هم به منع خشونت وتبعیض علیه زنان وتفاوت زن ومرد ازدیدگاه غرب و همچنین نظریه اسلام دراین زمینه می پردازد. اینکه زن دربعد روحی وجسمی ازهمان گوهری آفریده شده که مرد آفریده شده است وتفاوتی درحقیقت وماهیت بین زن ومرد نیست وهمه زنان ومردان مبدأ قابلی واحد دارند ومبدأ فاعلی همه آنها نیزخدای یگانه ویکتاست. همسانی درماهیت انسانی به معنای نادیده گرفتن تفاوت ها میان مرد وزن نیست چرا که مرد وزن دارای تفاوت های فیزکی ومادی هستند که آثارمتفاوتی را به دنبال خواهد داشت.معیارها و مبانی رفتاربا زن در2 بخش قرآن وسنت پرداخته شده که قرآن دراین زمینه می فرماید : زن ومرد درارزش وانسانیت با هم برابرند وازاین نظر هیچ تفاوتی بین آنها نیست و درسنت هم پیامبر با احترام وتکریم همسران

نعمت عمر و حیات گوهر ارزشمندی است که رسیدن به سعادت جز از مسیر آن محقق نخواهد شد. از این رو در سال های اخیر پژوهش برای شناسایی ارزش واقعی، نحوه استفاده، و مدیریت زمان، مورد توجه اندیشمندان غربی قرار گرفته است. این در حالی است که این موضوع در میان مسلمانان و رهبران ایشان همزمان با عصر نزول قرآن و دوران امامت از اهمیت برخوردار بوده است. در قرآن و روایات از یک سو، با هدفگذاری در رسیدن به اهداف دنیوی و سعادت اخروی نگاهی جامع به مدیریت عمر شده است، و از سویی دیگر با برنامه ریزی های دقیق و کاربردی راهکارها وشیوه های مدیریت عمر بیان شده است.این پایان نامه با جمع آوری آیات و روایات مربوط، تحلیل و دسته بندی موضوعی آنها، در صدد بیان راهکارهای برگرفته از منابع اسلامی در حوزه مدیریت زمان و ارائه الگوهای کاربردی در این زمینه می باشد. در این تحقیق ابتدا هدف اسلام از توجه به زمان مطرح شده است؛ در این راستا به هدفگذاری برای سعادت اخروی انسان، با در نظر گرفتن دیدگاه اسلام نسبت به اهداف و موفقیت های مادی و دنیوی پرداخته شده است. در ادامه راهکارها و الگوهای اسلام در موضوع مدیریت زمان، ارائه شده و میزان کاربردی بودن آنها مورد بررسی قرار می گیرد. در پایان ضمن مقایسه بین مبانی دینی و غیر دینی مدیریت زمان، ارتباط بین وقت شناسی و دینداری انسان بیان می گردد .

منظور از «جريان‏شناسی تاريخی فقه سلفی»، شناسايی مجموعه‏ی مبانی، مناهج و ديدگاه‏های فقهی سلفيان از هنگام پيدايش تاکنون و نيز، عوامل پيدايش و احياناً تطوّر و تحوّل آن‏ها است.اين شناسايی که از طريق واکاوی جداگانه‏ی زندگی، شخصيت، عقايد و ديدگاه‏های فقهی پيشوايان برجسته و تأثيرگذار سلفي در وهله‏ی نخست و سپس تطبيق، مقايسه و مقارنه‏ی آن‏ها با يکديگر انجام می‏شود، به روشنی نشان می‏دهد که سلفيه يک «جريان»، به معنای رويکرد و رويه‏ای مشترک ميان بخشی از مسلمانان بوده که به طور طبيعی، در برابر تحولات جهان اسلام و در بستر تاريخ اسلامی به وجود آمده و نصوص شرعی و اجماع و اقوال سلف صالح را مبنا قرار داده و تحت تأثير عوامل سياسی، اجتماعی و فرهنگی مختلف، گسترش و تطوّر يافته و سه دوره‏ی متفاوت‏ را تجربه کرده است:دوره‏ی نخست که از اوايل سده‏ی دوم با ظهور اصحاب حديث در برابر اصحاب رأی، آغاز شده و در اواسط سده‏ی سوم با احمد بن حنبل به اوج رسيده و سپس به طور نزولی تا اواخر سده‏ی چهارم با بربهاری و ابن بطه، ادامه يافته و توسط اين دو، تغييراتی در روش و سبک خود ايجاد نموده و عمل‏گراتر شده است. دوره‏ی دوم که از اواخر سده‏ی چهارم و اوايل سده‏ی پنجم، با ابن عقيل آغاز شده و در اواسط سده‏ی هفتم با ابن تيميه و ابن قيم الجوزيه به اوج رسيده و به زودی در اثر غلبه‏ی تشيع و تصوّف و پاره‏ای عوامل ديگر، به حاشيه رانده شده است. تا آنکه پس از قدرت يافتن عثماني‏های حنفی و صفوي‏های شيعی و سپس ورود استعمارگران غربی، در سده‏ی دوازدهم و سيزدهم به دوره‏ی سوم رسيده و اجباراً به دو شيوه‏ی متفاوت نوسلفی در شمال افريقا و وهابی در منطقه‏ی نجد روی آورده است. شيوه‏ی نوسلفی کوشيده است بر پايه‏ی آرمان سلفيه که بازگشت به سنت سلف صالح است و مبانی سلفيه که پيش از هر چيز نصوص و سپس اجماع و قياس است و با تأکيد بيش از پيش بر تمايز ميان عبادات و عادات، گونه‏ای عقل‏گرايی سازگار با دوران جديد را در پيش بگيرد و شيوه‏ی وهابی بدون توجه به دوران جديد، گاهی از سلفيان پيشين نيز عقل‏گريزتر شده و به خاطر داشتن روش و سبک فقهی متفاوت، از مبانی و اصول فقهی سلفيه، به ديدگاه‏های فقهی تازه‏ای به ويژه در ذيل عنوان توحيد و شرک راه يافته است. هر چند نهايتاً اين دو شيوه‏ی متفاوت نيز توسط محمد رشيد رضا به يکديگر نزديک شده و پيوند خورده و اکنون به صورت محسوس، تنها شيوه‏ی وهابي در حصار يک حاکميت سياسی، باقی مانده است. اگر چه برخی معتقدند که شيوه‏ی وهابی نيز به اقتضای دوران جديد، رو به پايان است.

یکی از دانشمندانی که به اندیشه ورزی پیرامون امر خطیر سیاست پرداخته، جلال‏الدین محمد بن اسعد کازرونی مشهور به علامه محقق دوانی از بزرگان مکتب شیرازاست. تحقیق حاضر با هدف بررسی و تحلیل اندیشه های سیاسی چنین شخصیتی، به عنوان بخشی از اندیشه سیاسی کلاسیک در اسلام و ایرانپی‌ریزی شدهوبه مبادی اندیشه سیاسی جلال الدین دوانی، تأثیر آموزه های دینی،عرفانی و فلسفی بر اندیشه سیاسیاو و مولفه ها و شاخصه های اندیشه های سیاسی و اجتماعی دوانی می پردازد.فرضیه اصلی این تحقیق آن است که آمیختگی آموزه های دینی – اخلاقی و عرفانی (اشراقی) با فلسفه سیاسی دوانی موجب درآمیختگی سیاست و شریعت در اندیشه سیاسی وی شده است.

مقاصد شریعت یا مصالح احکام عناوینی است که در فقه شیعه به علل و ملاکات احکام معروف است. این عناوین در فقه اهل سنت با عنوان مقاصد شناخته شده است. پژوهش مقاصد در میان اهل سنت بسیار گسترده است هر چند در فقه شیعه نیز کاربرد دارد تا جایی که فقهای بزرگی چون امام خمینی (ره)، صاحب جواهر و ... مقاصد را در استنباط و نظرات خود به کار گرفته و حتی در بعضی موارد با توجه به مقاصد، روایات را توجیه یا رد کرده اند. عقل و نقل نیز دو راه رساننده به مقاصد یا مصالح است. تحقیق از این موضوع ضروری است چرا که مسلمان در بسیاری ازمواقع، با مسائل جدید در هر دوره ای روبرو می شود که حکم شرعی خود را نمی داند هرچند دراصول فقه شیعه هنگام فقدان نص مراجعه به اصول عملیه ممکن است و اصول فقه شیعه ساختاری منطقی و حساب شده به مکلّف متحیّر نشان داده است. درعین حال بسیاری از مواقع با مراجعه به این اصول چه بسا اهداف مهمتری نادیده گرفته می شود. در این مسائل توجه به مقاصد کلی شریعت برای مجتهد و مقلد ضروری است تا از باب عمل به اهمّ، وظیفه را درست انجام دهند. در این تحقیق به این نتیجه رسیدیم که احکام شرعی براساس مصالح و مفاسد موجود در متعلق یا مصالح موجود در جعل تشریع شده اند. بنابر این می توان با درک مصالح و مفاسد واقعی و نفس الامری برخی افعال_ به ویژه افعالی که حکم شرعی معینی درباره آن وارد نشده است- به درک حکم شرعی متناسب با آن دست یافت. چرا که به اعتقاد علمای امامیه از نظر عقلی وجود مصلحت یا مفسده‌ی نفس الامری در یک فعل، مستلزم وجود حکم شرعی متناسب با آن مصلحت و مفسده است که نزد علمای امامیه به این تلازم میان حکم عقل و حکم شرع، قاعده‌ی ملازمه گفته می شود. پایان نامه حاضر به بررسی راه‌های کشف احکام از طریق کشف مصالح و ذکر نمونه هایی از توجه برخی از فقها به مقاصد نیز می پردازد.

جان اسپنسر تریمینگهام (17 نوامبر 1904ـ 6 مارس 1987) پژوهشگر بزرگی است که نامش با مطالعات «اسلام در آفریقا» گره خورده است و در واقع برجسته ترین محقّق در این زمینه در قرن بیستم محسوب میشود. یکی از مهمترین آثار او کتاب مسیحیت در میان اعراب پیش از اسلام است که در آن به تاریخ اعراب شمالی در طول شش سد? نخست میلادی میپردازد، و نفوذ مسیحیت در میان اعراب و تأثیر اعراب بر این دین را از نظر فرهنگی و تاریخی رصد میکند. گستر? جغرافیایی که در این پژوهش در نظر گرفته شده، تمام مناطقی است که اعراب در قرنهای اول تا ششم میلادی در آن ساکن بودند. این کتاب شامل هشت فصل است و سه فصل نخست آن موضوع این رساله میباشد. فصل اول نمایی کلی از پیشینه تاریخی اعراب قبل از میلاد مسیح به دست میدهد. در فصل دوم از ارتباط میان عیسی و پولس رسول با اعراب، گسترش مسیحیت در سوریه و برداشت منطقه غربی سوریه از این دین سخن به میان آمده است. در فصل سوم به سیاستهای امپراتوری روم و پادشاهی ایران در قبال قبایل بدوی، جنبش رهبانیت، و قبایل مسیحی در قلمرو امپراتوری روم پرداخته میشود.

استشراق در طول تاریخ به مفاهیم گوناگونی به کار رفته است؛ در معنای عام آن، مطالعه و پژوهش در امور مربوط به شرق و در معنای خاص آن، اسلام شناسی توسط غیر مسلمانانمی باشد.تاریخچه ی استشراق با توجه به دو مفهوم عام و خاص آن به شش دوره ی کلی با ویژگی های خاص خود قابل تقسیم می باشد.در دوره های مختلف تاریخی پس از ظهور اسلام مستشرقان و به خصوص غربیان، با اهداف و انگیزه های گوناگونی به اسلام شناسی و شناخت معارف قرآن روی آوردند، که شامل اهداف دینی_تبشیری، سیاسی_استعماری، علمی، اقتصادی، فرهنگی،... می باشند.مستشرقان در عصر حاضر برای نیل به اهدافشان از وسایل و ابزار جدید متناسب این دوره، نظیر وسایل ارتباط جمعی ، برگزاری همایش های بین المللی و محافل علمی و دانشگاهی، تألیف کتب ، مقالات، دایره المعارف ها، ترجمه ی قرآن به زبان های اروپایی و ... استفاده می کنند. در نتیجه برای مقابله و مواجهه ی صحیح با افکار و اعمال سوء مستشرقان لازم است که اهداف و ابزارهای به کار گرفته شده توسط آنان شناسایی گردد تا بتوان در حفظ و بقای وحدت اسلامی و اعتلای آن گام موثری برداشت.

باورهای غیرعقلانی و تحریف های شناختی در روان شناسی، اصطلاحی است که از نظریه دو روان درمانگر آمریکاییبه نام های "آلبرت الیس" و "آرون بک" گرفته شده استکه اشاره به اختلال تفکر افراد در درک واقعیات دارد. هدف اساسی روان درمانی، تغییر نوع تفکرات بیماران روانی درباره خودشان و مردم و زندگی و مشکلاتی است که قبلاً از مقابله با آن ها عاجز بوده اند و همین موجب اضطراب و اختلالات روانی شان می شده است. قرآن کریم، نیز علاوه بر اشاره به علل و موانعی که باعث اختلال در تفکر افراد و درک حقایق می شود، راهکارهای درمانی وشیوه های اصلاح آن رابیان فرموده است. پژوهش حاضر درصدد است که به روش تطبیقی، ضمن بررسی باورهای غیرعقلانی و تحریف های شناختی در نظریه "آلبرت الیس" و "آرون بک" و بازیابی آن در مفاهیم قرآن، به میزان هم پوشانی این دو حوزه، در تبیین موضوع فوق دست یابد؛ و لذا پس از ارائه کلیات، در فصل اول پس از پرداختن به مساله شناخت در لغت و اصطلاح، به بررسی شناخت در سه حوزه فلسفه، روان شناسی و قرآن سامان یافته است؛ و در فصل دوم، به بررسی باورهای غیرعقلانی که شامل ده باور غیر منطقی و نه تحریف شناختی که در روان شناسی نقل و تبیین گردیده است، پرداخته شده است؛ و در آخر این فصل(فصل دوم)، مبنای فلسفی نظریه "الیس" و "بک"،با آموزه های دین اسلام، مورد نقد و بررسی قرار گرفته شده است. در فصل سوم که مهمترین بخش این پژوهش می باشد، پس ازنقد و بررسی تطبیقی یکایک باورهای غیرعقلانی و تحریف های شناختی از منظر قرآن، به اشتراکات و مفترقات دیدگاهقرآن و روان شناسی پرداخته شده است؛ و در پایان بدین نکته راه یافته که در تطبیق باورهای غیرعقلانی و تحریف های شناختی در دو حوزه فوق، مشترکات بیش از مفترقات است و یافته های بشری، بسیار شبیه داده های وحیانی است؛ و چون علم، اساساً بیان هست ها و نیست هاست، از این رو ارتباط با معنویت در بیان ارزش ها و بایدها و نباید های آن، نقش بسیار موثری در مقابله باباورهای غیرعقلانی و تحریف های شناختی دارد. کلید واژه ها: قرآن، روان شناسی، باورهای غیرعقلانی و تحریف های شناختی.

ابزار عقل برای اندیشیدن به شیوه منطقی و هوش برای اندیشیدن به شکل انتزاعی ،از مواهب خدادای است . مکاتب مختلف بشری از شناخت و تبیین همه جانبه در مورد انسان ناتوان بوده اند . اما دین اسلام به انسان به عنوان موجودی چند بعدی و دارای کارکردهای اخلاقی، توجه ویژه ای دارد. اسلام برای مدیریت رفتار انسانی، مومنان را به خودآگاهی، خودسازی و تهذیب و شناخت فضیلت ها و زیبایی ها ی اخلاقی تشویق می کند که مقدمه ای برای خداشناسی است. این کنترل رفتارهای درونی و بیرونی ،همان مدیریت هوش هیجانی است. هوش هیجانی یکی از مسائلی است که مدتی است بشر امروزی به آن توجه کرده ،ولی اسلام از قرن ها پیش به زندگی بشر در ابعاد مختلف نگریسته است . قرآن کریم، نهج البلاغه ،احادیث و روایات به عنوان مهم ترین منابع علمی –اخلاقی و تربیتی اسلام، در کنار دیگر امور زندگی، قابلیت ها و کارکرد هوش هیجانی را برای انسان ها به ویژه مومنان یادآور شده اند تا از طریق مدیریت عواطف و هیجانات در فعالیت های روزمره و رفتارهای انسانی –به خصوص در تعامل با انسان ها – به هدف غایی خلقت خود نزدیک شوند .در دنیای کنونی که تکنولوژی به سرعت در حال پیشرفت است و هر لحظه بر اطلاعات انسان ها افزوده می شود، این دانش افزایی در پاره ای از موارد باعث تنیدگی هایی در زندگی بشر می گردد. نمی توان به طور کلی از این تنیدگی ها دور شد و باید راه های مقابله با آن ها را آموخت. باید کودکان را در برابر مشکلات و مسایل روانی واکسینه نماییم. در نتیجه آن ها می آموزند که در دنیای پیشرفته کنونی، چگونه زندگی نمایند تا از آسیب کمتری برخوردار باشند.