جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب مع الشیخ عبدالله السعد فی الصحبة و الصحابة توسط حسن بن فرحان المالکی به رشته تحریر در آمده است. مدتي است در عربستان، از علماي اهل سنت افرادي هستند که با تندروي‌هاي سلفي‌ها و وهابيان مخالفت کرده و در برابر افکار ناصواب آنها ايستاده‌اند. آنان در کتاب‌ها و سخنان خود به شبهات وهابيان پاسخ داده و آنها را به اعتدال و ميانه‌روي دعوت مي‌نمايند. در اين کتاب ديدگاه‌هاي یکی از آنان را بررسي مي‌کنيم. نویسنده سخنان و مباحثی را در موضوع «صحبة و صحابة» با شیخ عبدالله بن عبدالرحمان سعد که یکی از علمای علم حدیث می باشد جمع آوری نموده و در این کتاب نگاشته است. این کتاب شامل موضوعاتی به شرح ذیل است.آیه الحجر و النصره، آیا جایز است دفاع از عبدالله بن اُبی، تعریف صحابه در اصطلاح، جواب بر شبهه حدیث الخلوق، لفظ حدیث سفینه و... نویسنده بر این باور است در این مباحثی که با شیخ عبدالله داشته، به نتیجه ای درست و مطلوب برسد. و چون دلیل به آثار آورده، و راه و روش اهل حدیث را پیش گرفته، همراه با تحکیم نصوص شرعی در این مباحث امید بر این دارد تا شیخ ترک تقلید و تعصب کند.

کتاب مفاهیم یجب ان تصحح نوشته محمد بن علوی مالکی اهل عربستان سعودی است. سید محمد بن علوی از معدود علمای حجاز بود که با تکیه بر کرسی تدریس در دانشگاه‌های عربستان و وعظ در مسجد الحرام با شجاعتی قابل وصف به نقد وهابیت پرداخت. این کتاب در عربستان اجازه انتشار ندارد. این کتاب نفیس با عنوان "مفاهیم یجب أن تصحح" در عربستان سعودی عرضه شد ولی با عکس‌العمل شدید برخی علمای وهابی روبرو شد و نویسنده آن از سوی آنان طرد و تکفیر شد؛ به گونه‌ای که مدتها مؤلف در محاصره و تحت نظر بود و چاپ و انتشار این کتاب ممنوع گردید؛ ولی این امر مانع انتشار این اثر ارزنده نگشت؛ بلکه در کشورهای گوناگون از جمله: مصر، سوریه، امارات، پاکستان، مغرب و... مکرر به چاپ رسید و مورد استقبال دانشمندان اهل‌سنت قرار گرفت. خصوصیت منحصر به فرد این کتاب که به پاسخگوئی شبهات و ایرادات وارده از سوی وهابیت می‌پردازد این است که از سوی فردی تالیف گردیده که سالها به عنوان یکی از علمای بزرگ وهابیت در مسجد الحرام به تبلیغ می‌پرداخته و در اواخر عمر وظیفه خویش دانسته تا خطاها و برداشت‌های اشتباه را اصلاح و تا حدی دین خود را به پیامبر (ص) ادا نماید و تمامی‌پاسخ‌های او مستند به کتب و روایات مورد تایید اهل‌سنت و جماعت می‌باشد و حساسیت فوق‌العاده‌ای که در انتخاب احادیث و استنادات به کار گرفته است جای هرگونه شک و شبهه را در اصلاح مفاهیم مذکور از بین برده است. مؤلف، این کتاب را در سه باب تنظیم نموده است: باب اول) مباحث عقیدتى مانند: بدعت، توسل؛ باب دوم) مباحث نبوى که به خصائص و حقیقت انسانى پیامبر پرداخته و مفهوم تبرک به پیامبر و آثار او را تعیین مى‏کند؛ باب سوم) مباحث متفرقه از جمله زندگى برزخى و مشروعیت زیارت پیامبر و مسائل مرتبط با آن از قبیل آثار، مشاهد و مناسبت‏هاى دینى.

کتاب الفجر الصادق فی الرّد علی الفرقة الوهابیة المارقة توسط جمیل صدقی الزهاوی به رشته تحریر در آمده است. فرقه نوظهور و ضاله وهابیت با عقاید و افکار خرافی و اباطیلی که دارند تمامی مسلمین را مشرک و کافر دانسته و با نفی و ردّ عقاید مسلمین مخصوصا شیعیان آنها را کافر و مشرک می دانند و خود را فقط اهل توحید و فرقه ناجیه محسوب می کنند. این کتاب درصدد تحلیل و بررسي افکار و عقاید جریان وهابيت است. این کتاب شامل مقدمه، و عناوینی چون: منشا وهابیت, طغیان وهابیت، عقيده وهابيت، بطلان وهابيت، جسمیت خدا از نظر وهابیت، بطلان عقل از نظر وهابیت، نفی اجماع و قیاس از منظر وهابیت، تکفیر مقلدین و مجتهدین از منظر وهابیت، تکفیر مسلمین از منظر وهابیت، نفی توسل توسط وهابیت، دلایل جواز توسل، تکفیر کسی که یا رسول الله بگوید و قبور را زیارت کند از منظر وهابیت، تکفیر کسانی که قسم به غیر خدا می خورند و نذر و ذبح می کنند برای غیر خدا از منظر وهابیت. نویسنده پس از بررسی در رابطه با فرقه نوظهور و ضاله وهابیت به عقاید خرافی و اباطیل آنان پرداخته و آن ها را مورد نقد و بررسی قرار داده است.

کتاب ابن تیمیة و العقیدة السلفیة فی التشبیه و التجسیم، توسط سید علاءالدین سید امیر محمد الکاظمی القزوینی به رشته تحریر در آمده است. ابن تیمیه و سلفیه بر عقیده تشبیه و تجسیم خداوند متعال هستند. آنان آراء و نظرات خود را استناد به آیات صفاتی که برای خدا در قرآن ذکر شده می دهند و به روایات و احادیثی که بدان تصریح داشته باشد استناد نمی کنند. نویسنده در اثر حاضر سعی بر این دارد تا عقائد و نظرات منحرف ابن تیمیه و سلفیون را در تشبیه و تجسیم و رؤیت خدا بیان کند و همچنین به برخی از اکاذیب و افتراءات و خداع ابن تیمیه و شاگردان و یاران و کسانی که او را تأیید می کنند از اتباع سلفیه و خود را به عنوان فرقه ناجیه معرفی کرده و اتهامات زیادی را بر مسلمین وارد کرده و مسلمین را مشرک و کافر می خوانند و مسلمین را اهل بدعت معرفی می کنند. این کتاب شامل مقدمه و بیست و هفت مطلب می باشد. برخی از مطالب این اثر مباحثی چون، فرقه ناجیه، نظر ابن تیمیه از مخالفینش و افتراء بر آنان، ابن تیمیه و حدیث احمد بن حنبل در لعن یزید بن معاویه، کلام در عقیده تشبیه و عقیده تجسیم، اثبات صورت برای خدا از صورت، ابن تیمیه از مجسمه است، مجسمه چه کسانی هستند؟، کلام در عقیده رؤیت خدا، مسأله عقیده رؤیت از منظر اهل بیت(ع) و شیعیانشان، کلام در عقیده بر مکان و جهت و فوقیت برای خدا و ..... می باشد. مؤلف پس از بررسی عقائد ابن تیمیه و سلفیه در تشبیه و تجسیم باری تعالی، ابتدا به تبیین عقائد آنان پرداخته و سپس به این نتیجه رسیده است که عقیده آنان باطل و منحرف می باشد و عقائد آنان را رد نموده است.

کتاب الصارم المسلول على من انكر التسمية بعبد النبي و عبد الرسول بقلم محمد عابد السندی المدنی به رشته تحریر درآمده است. وهابیّون و سلفیّه، بعضی از امورات مسلمین را که هیچ گونه منافاتی با شرعیت اسلامی ندارد تحریم نموده و آن اعمال را بدعت و شرک می دانند. آنان حتی به اسامی عدّه بسیاری از مسلمین که با کلماتی چون عبد که به معنای بنده است یا غلام که معنای مرادفی با عبد دارد را از مصادیق بارز شرک محسوب نموده و این اسامی را بدعت و تکفیر از دین می دانند. مؤلف اثر حاضر درصدد برآمده تا بعد از بررسی در موضوع انتخاب اسامی چون عبدالرسول، عبدالنبی، عبدالحسین و ... به اثبات این نوع نامگذاری ها بپردازد و به اثبات برساند که این نمونه نامگذاریها به هیچ وجه از مصادیق شرک به حساب نمی آید. وی برای اثبات سخن خود در ابتدا این مساله را از علما و مراجع تقلید استفتاء نموده و پاسخ آنها را ذکر کرده است. او بحث خود را از همین پاسخ آغاز نموده و طبق پاسخ علما بیان داشته این مسئله به اعتقاد و نیّت شخص بستگی دارد و این افراد نه تنها قصد شرک ندارند بلکه با این کار نیت تقرب نیز نموده اند. این کتاب حاوی مقدمه و مباحثی می باشد. بعضی از مباحث عبارتند از: مؤلف ابتدا به احادیثی در این موضوع اشاره مینماید، احادیثی که در آنها نیّت مؤمن أفضل از عمل او شناخته شده است و تصریح گردیده که عمل هر شخص به نیّت وی بستگی دارد ... در ادامه به آیه 31 آل عمران اشاره مینماید که در آن أتباع رسول مصداق محبّت إلهی بیان شده است سپس به آیه 222 سوره بقره استشهاد گردیده و بیان شده است که این نوع نام گذاریها برای جلب رحمت الهی ونوعی توبه و استغفار میباشد ... در ادامه کتاب احادیث و نقل قولهایی مبنی بر أهمیت نیّت شخص بیان شده و در توضیح آنها آمده اگر شخص قصد تبرّک کرده باشد مثاب خواهد بود. در مبحث دیگر این کتاب به بررسی کلمه (عبد) و کار بردهای آن پرداخته شده و ضمن ذکر نمونه های قرآنی بیان گردیده که این کلمه فقط در مقام مخلوق و ... نیست. چرا که در کلام الهی « عبدکم » نیز وارد شده .... وآنچه در بعضی از أحادیث آمده نهی تنزیهی میباشد. در مبحث دیگر این کتاب به مبحث کلمه غلام و در ادامه آن به بحث مجاز پرداخته و از این منظر این موضوع را بررسی کرده است. مؤلف بعد از بررسی موضوع انتخاب اسامی مسلمین با شروه عبد یا غلام به این نتیجه رسیده است که زاین نوع نام گذاریها مجاز بوده و بدعت محسوب نمی گردد. برای این که این نوع نام گذاریها برای جلب رحمت الهی و نوعی توبه و استغفار میباشد.

کتاب زيارة النبوية صلی الله علیه و آله في ضوء الكتاب و السنة تالیف محمد بن علوي مالكي حسني می باشد. مؤلف در مقدمه کتاب بيان مي‌کند اينکه در موسم حج سال (1419) کتابي آشکار شد در بد رفتاري و اهانت به مسلمين و مکدر کردن دلهاي با صفا و بدون مشکل مسلمين را و فهم مردم را جريحه دار و مخدوش کرد. مخالفين معتقد بودند به اينکه زيارت پيامبر بعد وفاتشان مفسده راجحه مي‌باشد و خيري در آن نيست که ما به خاطر اين دروغ و سوء ادب نسبت به رسول خدا صلي الله عليه و آله بسيار نگران و نا آرام شده به همين خاطر دوست دارم که شما را به کتاب الزيارة النبوية راهنمائي کنم که اين کتاب در صدد دفاع از مقام رسول خدا صلي الله عليه و آله بوده و کمترين چيزي است که به ساحت رسول خدا صلي الله عليه و آله از حبيب به محبوش تقديم مي‌شود. نويسنده اين کتاب با استفاده از آيات و روايات و آراي علماي مذاهب و اجماع قولي و عملي اصحاب مشروعيت و مطلوبيت شدالرحال و زيارت مسجد و قبر و توسل به نبي مکرم اسلام صلي الله عليه وآله را اثبات مي‌کند و اينکه از سنن واجبه و از اعظم قربات و از پرفايده ترين و نتيجه بخش ترين تلاشها و عبادتها مي‌باشد.

کتاب تحفة الزوار الی قبر النبی المختار توسط ابن حجر الهیثمی به رشته تحریر در آمده است. وهابیون با زیارت قبور به شدت مخالف کرده و آن را شرک، بدعت و حرام می دانند. موضوع این کتاب آداب زیارت قبر پیامبر (ص) در سفر است. نویسنده در صدد است آداب زیارت و مساله توسل به پیامبر (ص) چه در زمان حیات و چه بعد از حیات ایشان و توسل کردن حضرت آدم و انبیا (ع) را به پیامبر (ص) قبل از خلقت ایشان را بیان کند و همچنین نویسنده استحباب زیارت قبر پیامبر(ص) را با ارائه مساله شدالرحال می پردازد. این کتاب شامل مقدمه، چهار باب و خاتمه می باشد. ابواب آن به ترتیب عبارتند از: در باب اول آداب سفر زائر و آداب زیارت بیان گردیده است. باب دوم به تاکید در مشروعیت زیارت پرداخته و زیارت را قربت و نزدیکی به قرآن و سنت نبوی و اجماع می داند. باب سوم در رابطه با توسل کردن زائر به پیامبر (ص) و درخواست و طلب شفاعت از ایشان در جمیع احوال می پردازد. باب چهارم مطالبی در آداب مقام مدینه مشرفه می باشد. نویسنده پس از بررسی زیارت قبر پیامبر (ص) و آداب آن، همچنین توسل به ایشان چه در حال حیات و چه بعد از حیاتشان و بیان استحباب زیارت قبر پیامبر (ص) به این نتیجه رسیده که زیارت قبر پیامبر (ص) حرمت ندارد بلکه استحباب زیادی دارد و می توان به پیامبر در حال حیات و بعد از حیات ایشان متوسل گردید که این خود نقد و ردیه ای بر اعتقادات وهابیون در مساله حرمت زیارت قبر پیامبر (ص) و توسل به ایشان است.

کتاب إتقان الصنعة فی تحقیق معنی البدعة توسط عبدالله بن محمد بن الصدیق الغماری به رشته تحریر در آمده است. وهابییون با عقائد ضاله و افکار منحرفشان بدعتهای بیشماری را در دین ایجاد نموده اند که این عمل آنان لطمات زیادی را بر شرع مقدس و مسلمین وارد کرده است. نویسنده این اثر، درصدد است تا بدعت و معنای آن را بیان کند و همچنین انواع بدعت را نیز ذکر نموده و بدعتهای خوب و بد را بر حسب اقتضای ادله در چارچوب قواعد اصولیه بیان دارد. همراه این اثر، کتاب توضيح البيان لوصول ثواب القرآن، که به تبیین اقوال و ادلاتی که در رابطه با قرائت قرآن از طرف قاری و اهداء ثواب آن برای اموات پرداخته و جوابیه ای بر ادله مانعین بر وصول ثواب نیز آورده شده است. و کتاب سنیة رفع الیدین فی الدعاء بعد الصلاة که به سنت بلند کردن دو دست در دعا بعد از نماز می پردازد. و در انتها کتاب حُسن التفهم و الدرك في مسألة الترك که در بیان مسائل ترک می باشد. این کتاب شامل مقدمه و هفت مبحث می باشد. مباحث اثر حاضر عبارت است: قرآن بدعت حسنه و نیکو را تأیید می کند. بدعت دو نوع می باشد. محدوده آنچه که صحابه ایجاد نمودند بعد از دوران پیامبر اسلام، برگزاری نماز در مساجدی که در آن قبور است، نشستن بر قبر، بنای مساجد بر قبور، و در ادامه مطالب این اثر، کتابهای توضيح البيان لوصول ثواب القرآن، سنیة رفع الیدین فی الدعاء بعد الصلاة، حسن التفهم و الدرك في مسألة الترك می باشد. مؤلف پس از بررسی در مسئله بدعت به معانی بدعت و انواع آن پرداخته است. و در نتیجه بدعت خوب و بد را از یکدیگر تفکیک نموده و آن بدعتی که ضلالت محسوب شده و در آتش است را بدعت سیئه یا بد دانسته است. و سپس به بنای مساجد بر قبور و اقامه نماز در آن را جائز دانسته است.

کتاب القول الأسَدّ ـ فی بیان حال حدیث «رأیت ربی فی صورۀ شاب أمرد» ـ توسط ابوالیسر عبدالعزیز ابن الصدیق الغماری به رشته تحریر در آمده است و حسن بن علی السقاف بر آن تعلیقیه زده است. مشبهه و مجسمه بر این عقیده اند که خداوند در روز محشر به صورت حضرت آدم بر مردم ظاهر می شود. ابن تیمیه یکی از شخصیت هایی است که خداوند را به صورت جوانی خوش سیما دارای دست و پا که در صورت او مویی نروییده است فرض کرده است. چون خداوند متعال بری از این اوصاف و اوهام می باشد پایه و اساس این عقائد فاسد و مردود ثابت می شود. نویسنده این کتاب در صدد است تا با عقائدصحیح اسلامی با جوابیه ها و ردی های خود به مقابله با این عقائد خرافی بپردازند. برخی مطالب این کتاب از این قرار است. تصحیح شبهه در کلام ابن تیمیه در حدیث الشاب الأمرد بودن خداوند متعال و رؤیتش با چشم، تصحیح قول شیخ حمود التویجری در عقیده اهل ایمان در خلق آدم علی صورۀ الرحمن, ذکر کردن اسانید حدیث الشاب الأمرد، فصلی در کلام بر موضوع حدیث رأیت ربی فی أحسن صورۀ. کتاب إعلام الثقلین بخرافۀ الکرسی موضع القدمین تعلیقه کتاب القول الاسد است که توسط حسن بن علی السقاف القرشی الهاشمی الحسینی به رشته تحریر در آمده است. لفظ کرسی در آیه: «وسع کرسیه السموات و الأرض» نزد منکرین به منظور جایگاه قدمین و دو پای پروردگار جهانیان است که با این تفسیر قائل به جسم بودن خدا می شوند.نویسنده این کتاب، در صدد بر طرف کردن شبهاتی که در این زمینه صورت گرفته می باشد. برخی مطالب این کتاب از این قرار است. قول صحابی نزد اصولیون حجت نیست ، حدیث «له فی کل سماء کرسی برای خداوند متعال در هر آسمانی کرسی و تختی است» و احتجاج کردن ابن قیم به این حدیث، مناقشه اسانید الکرسی موضع و جایگاه قدمین خداوند متعال از ابوموسی اشعری. روایت صحیح از ابن عباس و تفسیر الکرسی به العلم.

قرائة في الأدلة السلفية (المجموعة الأولی: النصوص الحديثية)، نوشته مروان خلیفات، کتابی است که به بررسی ادله مورد استناد جریان فکری سلفی پرداخته است. نویسنده با مد نظر داشتن تبلیغ گسترده سلفیان از یک‌سو و عدم دسترسی عموم مردم به منابع از سوی دیگر، سؤال اصلی کتاب را این‌گونه مطرح می‌کند: تفکر سلفیه بر چه ادله‌ای استوار است؟ وزان این ادله چگونه است؟ اولا این ادله صحیح هستند؟ ثانیا لازمه صحت آن‌ها، حتماً تابعیت محض از سلف است؟ این کتاب با محوریت قرار دادن نصوص حدیثی در 228 صفحه به این سؤالات پاسخ داده است. نویسنده در مقدمه کتاب، به موج گسترده تبلیغی سلفیان اشاره می‌کند که سبب شده است انسان‌های دور از امکانات معرفتی، فریب این دعوت دروغین را بخورند و سپس تبدیل به تروریست با ادله شرعی شوند. نگارنده بازگشت به اسلام عاری از فرهنگ خشونت و ترور را یک امر مهم قلمداد می‌کند؛‌ ازاین‌رو لازم می‌داند که با ابزار علمی و تبلیغی به مغالطات سلفیان پاسخ داده شود. او کتاب خود را کوششی در همین راستا می‌داند. سؤال محوری کتاب حاضر او این است: ادله روایی که سلفیه در ترویج تفکرات خود از آن بهره می‌برند، کدام است؟ چه نقدهای علمی به این ادله وارد است؟ مدخل مدخل کتاب، دارای دو محور است: معنای سلفیت و نگاهی کوتاه به تاریخ و آراء. او با استناد به کتب لغوی، سلف را در لغت، دال بر تقدم و سبق (از همین جهت متقدمین و امت گذشته را سلف می‌خوانند) می‌داند. وی در قسمت معنای اصطلاحی واژه مزبور، به این نتیجه می‌رسد که سلفیه روشی است در فهم اسلام از طریق تبعیت از فهم صحابه و تابعین و سلف صالح. نویسنده ریشه سلفیه را مکتب امام احمد بن حنبل می‌داند که پس از عصر وی ابن‌ تیمیه به این روش سلفی، بیشتر دامن زد. شاگردان وی، آراء و افکار او را گسترش دادند، تااینکه در قرون اخیر، محمد بن عبدالوهاب دوباره آن را احیا نمود که امروزه به این نحله، وهابیت گفته می‌شود. این اسم را اولین مرتبه، برادر محمد بن عبدالوهاب، درباره او و طرف‌دارانش به کار برد. دو ویژگی اصلی سلفیه عبارت است از: -