جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دومین شماره مجله فرهنگی تقریرات با پرونده‌هایی تحت عنوان «نوستالژی علمای بلاد» و «تقاطع مطهری – صدر» منتشر شد. به گزارش مباحثات، این نشریه که در شماره نخست خود به بررسی تفاوت‌ها و اشتراکات مکاتب حوزوی نجف و قم پرداخته بود، در شماره دوم خود طی گزارشی از وضعیت مهم‌ترین علمای شهرستان‌ها و معرفی آن‌ها آورده است: «در دهه‌های اخیر با افزایش سرعت تحولات اجتماعی و تغییرات سیاسی و فرهنگی، به‌نظر می‌رسد که در کنار تقویت کمّی حوزه قم و رشد تمرکزگرایی در تهران، از حوزه‌های علمیه شهرستان‌ها غفلت شده و با درگذشت بسیاری از مجتهدین کهن‌سال محلی و منزوی‌شدن برخی دیگر از آن‌ها، خلأ بزرگ ناشی از این امر به تدریج در قالب برخی آسیب‌های اجتماعی و چالش‌های فرهنگی خودنمایی می‌کند». در ادامه این پرونده با آیت‌ﷲ سید علیرضا حیدری از علمای برجسته شهر یزد گفت‌وگو شده و ایشان به بازگویی خاطرات خود از دوره حضور در نجف و ارتباطش با علمای بزرگ این حوزه پرداخته است. آیت‌ﷲ سید علیرضا حیدری از فعالان دفتر امام در نجف بوده و مدتی را نیز در زندان بعثی‌ها به‌سر برده است. برادر بزرگ وی آیت‌ﷲ سید جواد حیدری از علمای محبوب یزد سال گذشته در سن ۸۸ سالگی درگذشت و تشییع باشکوهی برای وی برگزار شد. دومین پرونده این شماره مجله تقریرات، به اشتراکات فکری و علمی شهیدان آیت‌ﷲ مرتضی مطهری و آیت‌ﷲ سید محمدباقر صدر اختصاص دارد. در این پرونده با دکتر رافائل مائوریلو (شیعه‌شناس ایتالیایی) درباره متدهای شهیدان مطهری و صدر گفت‌وگو شده است؛ وی در این مصاحبه به‌طور مفصل آرای شیعه‌شناختی خود را بیان کرده است. دکتر مائوریلو با اشاره به مثبت شدن نگاه افکار عمومی غرب به شیعیان پس از تندروی‌های گروه‌های سلفی، گزارشی از وضعیت شیعه‌پژوهی در مراکز پژوهشی غرب ارائه داده و از ایرانیان خواسته که غرب‌شناسی را جدی‌تر و واقع‌بینانه‌تر پی‌بگیرند. گفت‌وگوی مهم دیگر این شماره مجله تقریرات، مصاحبه با سید حسین میردامادی؛ دایی مقام معظم رهبری است که اولین گفت‌وگوی مطبوعاتی وی محسوب می‌شود. وی در این مصاحبه به بیان خاطرات خود از ایام تحصیل در حوزه‌های مشهد، نجف و قم می‌پردازد و نکات ناگفته‌ای از تاریخ معاصر حوزه را بازگو می‌کند. آقای میردامادی که استاد بازنشسته علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد است، زمینه‌های شکل‌گیری انجمن حجتیه را در مکتب تفکیک ردیابی می‌کند. دکتر عبدﷲ نصری استاد برجسته فلسفه نیز در گفت‌وگو با تقریرات کوشیده «هرمنوتیک» اجتهاد در آرای شهید صدر را شناسایی کند. هم‌چنین دو پرونده حقوقی و جامعه‌شناختی درباره دولت رفاه اسلامی و نسبت جامعه دینی با عدالت از دیگر مطالب این شماره تقریرات است.

نخستین شماره ماهنامه فرهنگی «تقریرات» با پرونده‌هایی درباره بررسی تطبیقی مبانی علمی حوزه‌های نجف و قم، کاوش جامعه‌شناختی گروه‌های سلفی و آینده مرجعیت فکر دینی در ایران منتشر شد. صاحب‌امتیاز، مدیرمسؤول و سردبیر این مجله ماهانه که قرار است در حوزه علوم انسانی فعالیت کند، علی‌اشرف فتحی است که پیش از این نویسندگی و فعالیت در بخش‌های حوزوی و مذهبی برخی مطبوعات و سایت‌ها را بر عهده داشته است. وی که طلبه درس خارج خوزه علمیه قم و دانش‌آموخته کارشناسی ارشد تاریخ اسلام در دانشگاه بهشتی است، در سرمقاله‌ای با عنوان «قرارهای ما در تقریرات» بر روند غیرسیاسی مجله و رویکرد بی‌طرفانه آن نسبت به موضوعات فرهنگی روز تأکید کرده و «گزارش» و «پردازش» را به عنوان دو رسالت این مجله فرهنگی بیان کرده است. وی «تئوری بقا» و تلاش برای ماندن و خواندن و نوشتن را یکی از قرارهای تحریریه این مجله برشمرده و انتشار این مجله را حاصل فعالیت چند ساله خود در فضای مجازی (وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی) و دنیای مطبوعات ارزیابی کرده است. همچنین حجت‌الاسلام احمد نجمی، فعال رسانه‌ای حوزوی و مدیر مطالعات تکمیلی پرژوه تاریخ شفاهی ایران نیز به عنوان دبیر تقریرات حوزوی با این مجله همکاری می‌کند. مهدی سلیمانیه، کارشناس ارشد جامعه‌شناسی و نویسنده کتاب «طلبه زیستن»، مسئولیت بخش تقریرات اجتماعی مجله را بر عهده دارد و سید هادی طباطبایی (روزنامه‌نگار و کارشناس ارشد فلسفه) و سید شهاب‌الدین کاظمیان (روزنامه‌نگار حقوقی و کارشناس ارشد حقوق توسعه) به عنوان دبیران تقریرات فکری و حقوقی در مجله تقریرات حضور دارند. سید مجتبی خرمشاهی نیز دبیر تحریریه این نشریه است. در اولین شماره تقریرات که به صورت سراسری توزیع شده است، پرونده ویژه‌ای با عنوان «مرجعیت دوگانه» از سوی علی‌اشرف فتحی تهیه شده که به بررسی تطبیقی مبانی علمی و رفتارهای اجتماعی حوزه‌های نجف و قم با تکیه بر اندیشه و رفتارهای آیات عظام بروجردی و خویی می‌پردازد. در این پرونده، گفتگوهایی با حضرات آیات گرامی قمی، علوی بروجردی، سید منیر الخباز، احمدی شاهرودی، جلالی حائری و قبله‌ای خویی و نیز حجج اسلام والمسلمین سید امین خویی (نوه آیت‌ﷲ‌العظمی خویی) و شیخ محمود فیاض (فرزند آیت‌ﷲ‌العظمی فیاض) انجام شده و هر یک از این فقها از منظرهای مختلفی به بررسی مبانی علمی آیات عظام بروجردی و خویی پرداخته‌اند. همچنین گفتگوهایی با مهندس سید موسی خویی و مرحوم دکتر سید صادق طباطبایی درباره تاریخ معاصر حوزه‌های نجف و قم در این شماره تقریرات آمده است. یکی دیگر از گفتگوهای شماره اول این مجله فرهنگی، مصاحبه با خانم دکتر سابرینا مروین، شیعه‌شناس فرانسوی و استاد دانشگاه سوربن است که به نگاه این شیعه‌شناس غربی به گذشته و حال حوزه نجف می‌پردازد. دومین پرونده اولین شماره تقریرات، به بررسی جامعه‌شناختی پدیده داعش و دیگر گروه‌های سلفی اختصاص یافته و مقالاتی از پژوهشگران علوم اجتماعی درباره این موضوع آمده است. از جمله، خانم بتول فیروزان، دانش‌آموخته رشته روانکاوی نظری از دانشگاه UCL لندن، به بررسی روانکاوانه پدیده داعش و بسترهای روانی شکل‌گیری آن در منطقه خاورمیانه پرداخته است. ترجمه مقالاتی از طارق رمضان (نوه حسن البنا مؤسس اخوان‌المسلمین)، جان اسپوزیتو و خانم دالیا مجاهد درباره گروه‌های مسلمان خشونت‌گرا از دیگر مطالب این پرونده است. در بخش تقریرات اجتماعی نیز به بررسی سخنان اخیر یکی از روشنفکران درباره آینده مرجعیت فکر دینی در ایران پرداخته شده و علاوه بر مقالاتی از برخی پژوهشگران، گفتگویی با دکتر بیژن عبدالکریمی درباره این موضوع آمده که وی با نقد ذات‌گرایی ارسطویی و نقش آن در استنباط دینی، چالش‌های پیش روی روحانیت و روشنفکران دینی را در دفاع از دین در جهان مدرن مورد مداقه قرار داده است. اولین شماره تقریرات در ۶۸ صفحه و از شهر قم به جامعه فکری ایران و طلاب و دانشجویان علاقه‌مند عرضه شده است.

برخي مطالب اين شماره عبارتند از: 1. نيمه روشن / وحيد حياتي 2. فن‌آوري هاي جديد رسانه‌اي و هويت سلمانان / رضا كاوند 3. اروپا، جهاني‌شدن و سرنوشت فرهنگ / در گفت‌وگو با ژان بودريار / برگردان: مقداد مهرابي 4. درباره دانش ‌رسانه‌اي ديني (بخش دوم) / حجت‌الاسلام دكتر هادي صادقي 5. چالش‌هاي پديدآمده به وسيله شبكه‌هاي ديني / هِيدي كمبل / برگردان: رحيم قاسميان 6. نوساختن معناي نظرية‌ فيلم از رهگذر فلسفة كانت/ مليندا شالوكي / برگردان: دكترمحمدسعيد حنايي كاشاني 7. آسمان و زمين (بخش دوم) / سيدحميدرضا قادري 8. درباره دو كتاب: رسانه، زيبايي‌شناسي، فلسفه / سيدحميدرضا قادري

نظام ارتباطات جمعي و اجتماعي، از حساس ترين عرصه هاي تقابل جمهوري اسلامي با ليبرال دموكراسي غربي است كه به تعارض چارچوب انديشه اي و مبنايي اين دو اَبَرپارادايم سياسي، اجتماعي و فرهنگي جهان معاصر ارجاع مي يابد. حقيقت آن است كه مباني، اهداف و اصولي كه هركدام از اين دو كلان برنامه جهاني براي خود درنظرگرفته و بدان قائلند، اخلاقيات، سياست ها، خط مشي ها، راهبردها، راهكارها، روش ها و فنون خاص خود را پيشنهاد مي كند. روي آورد اصلي نشريه سياحت غرب، نقد غرب از ديدگاه انديشمندان غربي و رسالت خاص اين نشريه، با توجه به نيازهاي رسانه اي انقلاب اسلامي، اقتضا دارد كه هرچندگاهي به بررسي و نقد رويكرد رسانه هاي غربي در پرداختن به مسائل اساسي جهان، از نظرگاه انديشه روز نويسندگان غربي توجه كند. در سال جاري كه اداره كل پژوهش هاي اسلامي رسانه، موضوع «اخلاق و رسانه» را وجهه اصلي همت خويش قرار داده، مناسب ديده شد كه هم زمان، يك دفتر از نشريه نيز به بررسي وضعيت موضوع در واقعيت امروزي رسانه هاي غربي اختصاص يابد. در اين راستا، توجه ويژه به مباحث مربوط به مهندسي نوين اجتماعي، از موضوعات كم¬سابقه در نشريه است، گويا نشريه، آگاهانه از قرارگرفتن در امتداد هرزگي ها و زشت اخلاقي هاي طراحي شده، تن زده است. تملك سرمايه دارانه رسانه ها و در نتيجه، ادغام افراط‌آميز رسانه‌اي در ساليان اخير و ساختارها و سازوكارهاي پيچيده جذب و به كارگيري عمده فعالان حوزه رسانه از ميان اقشار متنفذ و مرفه، موجب تقويت هويت رسانه هاي غربي به مثابه ابزار اساسي تبليغات سلطه جويانه، خاصه پرورانه، نژادپرستانه و به ويژه ضد اسلام ناب است كه اين امر، بي¬شرمانه، توجيه‌كننده حضور نظاميان در خارج از كشورهاي غربي و پايش بي-قاعده حريم آزادي‌هاي شخصي و نابودي آن در داخل آن كشورهاست. سرويس هاي اطلاعاتي و امنيتي همچون سي آي اي و ام آي6، مي كوشند تا با همراهي اين رسانه ها، با ترفندهاي غيراخلاقي، انحصار جريان اطلاعاتي را حفظ و اصحاب هنر و رسانه را ازطريق تطميع و ارعاب به بردگي گرفته و با عمليات رواني و فشارهاي مالي، رسانه-هاي جايگزين مردمي يا رقيب را سركوب و از ميدان خارج كنند. برچسب زني، تصويرسازي، ستاره‌آفريني، بازنمايي شخصيت‌ها، برجسته سازي داستان هاي مطلوب نظام سرمايه داري ازطريق سانسور روايتهاي متعارض، دستِ پيشگرفتن و انتشار وسيع، مكرر و مستمر نسخه هاي مورد نظر، انتشار مقالات سفارشي با هدف تأثيرگذاري بر حوزه هاي هدف، مقابله با اميدهاي بزرگ، جمعي و واقعي و القاي خوش بيني ها و اميدهاي فردي و غيرواقعي و اخيراً دادهپردازي، روشهاي شستوشوي مغزي و مهندسي فكري جامعه جهاني توسط حكومتهاي غربي و بهويژه آمريكا و انگليس است كه «مي‌دانند چگونه با بي‌شرمي تمام، اما كاملاً حرفهاي و مهم‌تر از همه، پيوسته دروغ بگويند». در نهايت، آنچه در لابه لاي سخنان اين نويسندگان به چشم ميآيد، بارقه پرفروغ اميد به آينده نوين و شواهد آشكار شكست انحصار رسانهاي و اطلاعاتي يا همان اسارت و بردگي مجازي جهان در برابر امپرياليسم غرب است. آنها جهان را رو به «بيداري» و «مقابله» با اين «بنيادگرايي فرهنگي و سياسي مرگبار غرب» مي بينند و به عقيده ايشان «مبارزه ايدئولوژيك بزرگي در راه است» ...

برخي مطالب اين شماره عبارتند از: 1. از مدرنيسم تا پست مدرنيسم / جرمي ريفكين 2. علل افول و سقوط تمدن ها / كِربي اندرسون 3. افسانه پيشرفت / كرك پاتريك سيل 4. آغازي بر تغييرات / آنتوني زبروسكي 5. كودكان؛ هدف تبليغات تجاري / نيك كوهن 6. مرگ طبقه متوسط در آمريكا / دايِن دِنيس 7. بن بست / استفان جيمز كر 8. وال مارت، يك شركت تجاري يا يك بيماري اقتصادي؟ / ريچارد فريمن و آرتور تيكنور 9. گرسنگي و افزايش مازاد محصولات كشاورزي / مايكل چاسودفسكي 10. ماهيّت جنگي دولت آمريكا / جان مك مورتوري 11. جهاني سازي نظامي گري / جان ففر 12. نظامي گري فزاينده آمريكا در آفريقا / پير آبرامويسي 13. بحران غرب پزشك زده / ورنون كلمن 14. تغييرات آب و هوا و از هم گسيختن تار و پود طبيعت / بيل مك كيبن 15. تهديد آب هاي آمريكا به وسيله آلودگي هاي نفتي / ديويد هل وارگ