جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
مثنوی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 160
تأمّلی در مدح مولی الموحدین علیه السلام در اشعار مولوی
نویسنده:
محمد مهدی قربانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مکتب وحی,
کلیدواژه‌های اصلی :
مثنوی , جبر determinism
صفحات :
از صفحه 261 تا 274
مشخصات اثر
معرفت از نظر عین القضات همدانی
نویسنده:
علیرضا حاجیان نژاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
راه های حس، تجربه و عقل در شناخت، قبل از افلاطون در فلسفه یونان مطرح شده بود. افلاطون راه های وصول به شناخت را حس، گمان، استدلال، تعقل و ارسطو صرفأ عقل می دانست. مسلمانان با فلسفه یونان بیشتر از طریق مدارس رها، نصیبین، حران، جندی شاپور و... توسط مترجمان سریانی با نوعی قبض آشنا شدند. ورود فلسفه به جهان اسلام موافقت و مخالفت و انتقادهایی را برانگیخت. در میان منتقدین، عرفا و در میان عرفا، عین القضاة که از زمره نوابغ عرفاست با توجه به تربیت مدرسی توانست حصول معرفت را از طریق ذوق و بصیرت که پیش از او اجمالأ مطرح شده بود تبیین و تفسیر کند. قاضی علاوه بر تعیین حد و مرز برای شناخت حسی و عقلی به شناخت از طریق ذوق و بصیرت یا طور وراء عقل اعتقاد داشت. او برای حس و تجربه و عقل در شناخت ساحت و خصایصی و برای بصیرت یا ذوق و معرفت ویژگیهایی برشمرده و تفاوت و تشابه آنها را با یکدیگر و با وحی یا علم لدنی و جایگاه هر یک از آنها را در شناخت و آفات هر یک از آنها را بیان نموده است.
صفحات :
از صفحه 41 تا 60
مشخصات اثر
نگاهی اجمالی به اوج عرفان ادبی (مولانا)
نویسنده:
آقاخانی جلیل
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
با راهیابی عرفان اسلامی به ادبیات فارسی، افزون بر بیان حالت های روحی عرفا، در تعلیم و پاکی روح سالک تاثیر شگرفی از خود برجای نهاد. این مقاله با نگاهی به سیر عرفان ادبی، در پی نشان دادن جایگاه مولوی در این عرصه است. از آغاز قرن چهارم، عرفان اسلامی رسما وارد فضای ادبیات فارسی گردید. در قرن ششم، سنایی با شعر زاهدانه و تعلیمی برای نخستین بار مباحث عرفانی را به طور جدی در مثنوی و قصیده هایش آشکار کرد. پس از وی عطار با شعرهای عاشقانه (عرفانی) خویش این سیر را تکمیل نمود و مولوی با تکیه بر این دو آن را به اوج رساند. با وجود دیگر آثار مولانا، دو اثر منظوم اوست که در فضای عرفان ادبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.بی شک اثر بزرگ و بی مانند مولانا «مثنوی» است که چکیده و حاصل جمیع تجربه های عرفانی مطرح شده در دنیای اسلام در عالم شعر به شمار می رود. این اثر منظوم به نوعی دائره المعارف افکار و عقاید مولانا نیز به حساب می آید.در «دیوان شمس» روح شادمانه ای موج می زند که کمتر در غزل های شاعران دیگر دیده می شود؛ حالتی پرهیجان و آکنده از شور و حرکت که در غالب این غزل ها است، ویژگی عمده غزل سرایی مولانا است. غزل های ساده و بی قید او حالتی صمیمانه دارند و همین باعث می شود که الفاظ و تعبیرات شعر او گه گاه کوبنده و سیل آسا گردد و طغیان واقعی روحی پرهیجان را نشان بدهد.
صفحات :
از صفحه 7 تا 40
مشخصات اثر
معرفت شناسی دینی در اندیشة مولوی: برداشتی روش شناسانه از اولین حکایت مثنوی
نویسنده:
احمد بدری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
مثنوی معنوی اثری گران سنگ است. انسان متفکر می تواند با تعمق در این کتاب علاوه بر مفاهیم بلند عرفانی، منابع سرشاری از حکمت و فلسفه و جهان بینی های مترقی بشری را جستجو کند. یکی از زوایای پنهان اندیشة مـــولوی، توجه دقــیق او به روش شناسی است که یکی از شاخه های اصلی معرفت شناسی به شمار می آید. هدف این مقاله ورود به موضوع روش شناسی در اندیشة مولوی است که به نظر می رسد تاکنون به آن پرداخته نشده است. برای نیل به این مقصود، اولین حکایت مثنوی در دفتر اول، با نگاهی متفاوت مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج این بررسی مؤید یافته های پیش روست؛ نخست اینکه در نگاه مولوی، معرفت شناسی دینی از حیث روش جامع نگر است و تمامی شیوه های رایج شناخت را به رسمیت می شناسد. دوم اینکه، آنچه امروز شیوة علمی در روش شناسی نامیده می شــود، به دقت تمام در مثنوی معرفی و توصیف شده است. سوم، محدود کردن اعتبار روش های پژوهش در علوم انسانی به شیوة تجربی، نادرست بوده و راه صواب، به کارگیری روش عام و ترکیبی است. چهارم، رعایت اخلاق علمی در فرایند پژوهش یک ضـــرورت است. امانتداری و صداقت دو ویژگی مهم اخلاق علمی است و پنجم ایــنکه، اگرچه عقل و تجربه دو ابزار قدرتمند شناخت است و در نتیجه هر دو رویکرد خردگرایانه و علمی دارای جایگاهی رفیع و ارزشمند می باشد، امــــا درعین حال دارای محدودیـت های قابل تأملی در شناخت کامل انسان و جهان هستی است.
مشخصات اثر
تمثیل گرایی فلسفی و پیوند آن با ادبیات تمثیلی مولانا در مثنوی
نویسنده:
قائمی فرزاد
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
چکیده :
تمثیل گرایی فلسفی بر پایه اعتقاد به دوگانگی جهان ناسوت و لاهوت، صدور معقول در محسوس و نزول از وحدت به کثرت استوار است. این فلسفه که بر ماهیت دو بعدی تمثیل- روساخت روایی و ژرف ساخت فکری- مبتنی است، ساختاری دو وجهی به حکایت تمثیلی می بخشد که یکی نقش ممثل به داستانی و دیگری نقش ممثل فلسفی را برعهده دارد. درآثار مولانا- به خصوص مثنوی- نیز پیوند میان تمثیل گرایی فلسفی و ادبیات تمثیلی را در ساختار داستانی مثنوی مولانا می توان دید، پیوندی که در ادبیات غرب در ارتباط بین سمبولیزم غربی و ایده آلیسم افلاطونی دیده می شود.در این جستار، ضمن مروری بر ریشه های تمثیل گرایی فلسفی، تجلی این فکر در جهان بینی و آثار مولانا مورد نگرش قرار خواهد گرفت و جلوه های این پیوند میان نظام فکری و بیان ادبی در ساختار داستانی مثنوی مولانا مورد بررسی قرار می گیرد، اشکال ساختاری ظهور این گرایش در قصص مثنوی در سه عنوان تعلیق گریزی، مثل گذاری و تفسیر تمثیلی، تحلیل خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 48 تا 66
مشخصات اثر
اندیشه مثالی و ادبیات مثالی سیر تحول نظریه فلسفی عالم مثلی و پیوند آن با ادبیات تمثیلی با تمرکز بر ادبیات تمثیلی مولانا درمثنوی و فیه مافیه
نویسنده:
قائمی فرزاد
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
چکیده :
نظریه عالم مثلی- اعتقاد به وجود جهانی مثالی که پیش از خلق دنیای مادی موجود بوده است- پیش از افلاطون در اندیشه های زرتشت و اعتقاد او به جهان فروشی وجود داشته است. چنین تفسیری از وجود دوگانه جهان (جهان «مثالی و عالم «سایه»)، در اندیشه فلاسفه و عرفای اسلامی نیز نفوذ کرده، از آن به «اعیان ثابته»، «عالم مثل معلقه» و ... تعبیر شده است. در اندیشه یونگ نیز وجود «کهن الگو» ها را در جهانی ماورای ادراک محسوس («ناخودآگاه جمعی»)، تفسیرجدید و انسان شناسانه ای از همان صورت های مثالی و عالم مثلی دانسته اند. همه این نظریه ها برپایه صدور معقول درمحسوس و نزول از وحدت به کثرت و نظام سلسله مراتبی استوار است. چنین دیدگاه هایی وقتی به تبلور ادبی می انجامند، شکلی از ادبیات تمثیلی یا رمزی را به وجود می آورند که درونمایه ای دوگانه («ممثل به» ملموس و «ممثل» مجرد) به اثر می بخشد. در آثار و افکار مولانا نیز این جهان بینی فلسفی و نمودهای ادبی آن به روشنی قابل پیگیری است. مبانی نظری این تفکر را در مثنوی و فیه مافیه و نمودهای ادبی آن را در مثنوی می توان مشاهده کرد.این جستار، ضمن توصیف سیر تحول این افکار، پیوند نظریه فلسفی عالم مثلی را با ادبیات تمثیلی - که در ارتباط بین سمبولیزم غربی و ایده آلیسم افلاطونی متجلی شده است- مورد بررسی قرار می دهد و به بیان نمودهای فکری و ادبی آن درجهان بینی مولانا و ادبیات تمثیلی او در مثنوی و فیه مافیه می پردازد.
صفحات :
از صفحه 19 تا 38
مشخصات اثر
سودای سبب سوزی (تاملی در فلسفه ستیزی مولانا در مثنوی با تکیه بر نقد برخی اصطلاحات فلسفی)
نویسنده:
حدیدی خلیل, موسی زاده محمدعلی
نوع منبع :
نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
چکیده :
بحث تقابل عقل و عشق یا «فلسفه و عرفان» بحث فراگیر و دراز دامنی است. کمتر اثری عرفانی می توان پیدا کرد که از پرداختن به این موضوع غفلت ورزد. در میان صاحبان آثار عرفانی، مولانا از جمله بزرگ ترین شاعران و عارفانی است که در موارد زیادی به این موضوع پرداخته و راه شناخت مبتنی بر دل (کشف و شهود باطنی) را بر شناخت عقلی برتر دانسته است. در سایر متون عرفانی نیز جلوه های مختلف این تقابل به چشم می خورد؛ لیکن تفاوت عمده نگرش مولوی به این مساله با دیگران صرف نظر از ژرف نگری ها و باریک بینی های وی در بیان آفات عقل گرایی و تمسک به عقل به منزله راهی غیر قابل اعتماد در معرفت، انگشت نهادن بر فلسفه به عنوان یک علم و فن است که ویژگی های خود را دارد و از ابزارهای خاص فلسفی و عقلانی در شناخت بهره می برد. مولانا در مثنوی، گاه با اشاره دقیق به همین اصطلاحات فنی فلسفی که فیلسوفان در عرضه اندیشه های فلسفی خود از آنها سود می جویند به ستیز با فیلسوفان برخاسته و با بی اعتبار دانستن ابزار فلسفیان، در ستیزی که در نهایت به تقویت بینش عرفانی او می انجامد وارد شده است. در این مقاله سعی شده است اندیشه های خردستیزانه مولوی را با تکیه بر نقد برخی از این اصطلاحات، در مثنوی بررسی کنیم.
صفحات :
از صفحه 19 تا 45
مشخصات اثر
نسخه مثنوی مورخ 677 قونیه و چاپ های متعدد مبتنی بر آن
نویسنده:
مشتاق مهر رحمان
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
چکیده :
در میان متون بی شمار ادب فارسی، مثنوی مولانا جزو نادر متن هایی است که از لحاظ باقی ماندن نسخه های معتبر و اهتمام به تصحیح آن، خوش فرجام و دوستکام بوده است. زمانی که نیکلسون به تصحیح آن همت گماشت و مجلدات نخستین آن را چاپ کرد (1925) هنوز بسیاری از متن های مهم، ناشناخته در گوشه کتابخانه ها گرد و خاک می خوردند. با اینکه نیکلسون قبل از شروع به کار تصحیح، سعی کرده بود همه نسخه های معتبر شناخته شده را گرد آورد ولی در حین تصحیح بود که به وجود نسخه هایی از قرن هفتم و نزدیک به زمان آفرینش متن پی برد که یکی از آنها نسخه مورخ 677 محفوظ در موزه آرامگاه مولانا در قونیه بود. نیکلسون بعد از دریافت و ارزشیابی نسخه به اهمیت آن پی برد و در چاپ دفتر سوم به بعد آن را اساس قرارداد و برای نشان دادن تفاوت های ضبط آن با دو دفتر 1 و 2 ضمیمه هایی افزود.این نسخه در سال 1371 به همت نصراله پورجوادی و متخصصان فنی مرکز نشر دانشگاهی و همکاری توفیق سبحانی به صورت عکسی (فاکسیمیله) به چاپ رسید و در دسترس پژوهشگران و علاقه مندان مولوی قرار گرفت.به جهت جایگاه بی بدیل این نسخه در حفظ صورت و قرائت درست مثنوی، چند تن از مثنوی پژوهان همزمان اقدام به چاپ آن کردند.این مقاله هزارو سیصد بیت آغازین دفتر اول را در شش چاپ مبتنی بر تک نسخه قونیه - که گاهی ضبط های چاپ نیکلسون را نیز به عنوان نسخه بدل در حاشیه افزوده اند - مقایسه و با چاپ عکسی مقابله کرده و اختلاف ها را بیت به بیت آورده است. این اختلاف ها به قرائت متفاوت از ضبطی واحد، اختلاف سلیقه مصححان در حفظ یا تغییر شیوه خط و طرز تلفظ کلمات، بی دقتی در مراحل حروف چینی و اغلاط چاپی و ... مربوط می شود.این مقابله نشان داده است که در چاپ های اخیر، در قرائت متن بیش از آنکه چاپ عکسی مورد مراجعه باشد، به چاپ های حروفی قبلی نسخه قونیه و نیکلسون مراجعه شده است.
صفحات :
از صفحه 65 تا 99
مشخصات اثر
ریخت ‌شناسی قصه «قلعه ذات الصور» در مثنوی، طبق نظریه ولادیمیر پراپ
نویسنده:
روحانی مسعود, اسفندیار سبیکه
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
چکیده :
ریخت ‌شناسی قصه ‌های عامیانه، در سال 1928 م. توسط فرمالیست روسی «ولادیمیر پراپ» آغاز شد. وی اساس کارش را بر پایه اعمال شخصیت‌ های قصه نهاد و عملا، ساختار صد قصه از قصه ‌های جن و پری روسی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. تحلیل ساختاری که در حوزه ادبیات فارسی، به‌ تازگی مورد استقبال قرار گرفته است، گامی است در جهت شناخت دقیق ‌تر و همه جانبه تر آثار ادب فارسی. این تحقیق بر آن است که یکی از قصه‌ های مثنوی با عنوان «قلعه ذات الصور» را بر اساس نظریه ولادیمیر پراپ، مورد تحلیل و بررسی قرار دهد و به الگویی ساختاری موافق با الگوی پراپ دست یابد.
صفحات :
از صفحه 67 تا 83
مشخصات اثر
احکام فقهی در آیینه مثنوی مولوی
نویسنده:
وکیل زاده رحیم, علوی سیدمحمدتقی
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
چکیده :
بر مبنای تقسیم ‌بندی محقق حلی در شرایع ‌الاسلام، که مباحث فقهی را به چهار بخش عبادات، معاملات، ایقاعات و احکام تقسیم نموده، در این مقاله تنها به احکام پرداخته شده و پس از طرح و توضیح مباحث فقهی، دیدگاه مولوی در زمینه صید و ذباحه، غصب، ارث، قضاوت، حدود و تعزیرات، خطای حاکم، قصاص و دیات بررسی شده است. غالب دیدگاه‌ های فقهی مولوی منطبق بر نظر مشهور فقها است؛ در برخی موارد رای او با آرا فقهی فقیهان سنی و گاهی نیز با فقیهان شیعی مطابقت دارد و گاهی نیز به نظر می ‌رسد دیدگاه فقهی منحصر به فردی دارد که با هیچ مذهبی قابل انطباق نیست، اما در بررسی به ‌عمل ‌آمده به این نتیجه رسیدیم که با اصول تفسیر قوانین و توجیه علمی و منطقی می ‌توان به یک نقطه اشتراک در آرا او و دیگر فتاوا رسید. لیکن نمی ‌توان انکار نمود که در موارد نادری نیز، دیدگاه مولوی با رای مشهور فقها هیچ نسبتی ندارد، و البته طبیعت اجتهاد و استنباط نیز همین را اقتضا می‌ کند.
صفحات :
از صفحه 137 تا 154
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 160