جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫اذان از موضوعات فقهي است که از زمان تشريع مورد توجه بوده است و به خصوص، از دوران خليفه دوم به بعد که تغييراتي در آن به وجود آمد، بيشتر مورد بحث و نظر قرار گرفت. پژوهش حاضر به احکام آن و چگونگي تشريع آن با توجه به تاريخ آن پرداخته است. نويسنده پس از کليات و مفاهيم، به اهميت و جايگاه اذان و مؤذن از نظر قرآن و روايات پرداخته است. سپس چگونگي تشريع اذان و ريشه تاريخي آن، بحث و بررسي شده است. باورمندان به مکتب اهل بيت? به اتفاق، اذان را وحي آسماني و الهي ميدانند و دست ماسوي الله را در تشريع آن ناتوان ميدانند. در بررسي ديدگاه اهل سنت، معلوم شد که اکثر آنها گمان ميکنند کلمات پر محتواي اذان، نخستين بار در عالم خواب، به يکي از اصحاب الهامشده و او پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را از آن آگاه کرده است. در بررسي اين ديدگاه و ادله آن روشن شد که اين باور و روايات آن، هيچ پايه و اساسي ندارد و ساخته و پرداخته امويان است. در بحث از محتواي اذان، فصلهاي اذان و تعداد و ترتيب آنها با توجه به روايات و ادله بيان شد. همچنين فصلهاي اذان و اقامه از ديدگاه مذاهب اربعه اهل سنت بيان شد. اذان در مکتب اهل بيت? هجده جمله است و در ميان مذاهب اهل سنت در تعداد جملات آن اختلاف وجود دارد. مشهور علماي شيعه ذکر شهادت ثالثه را پس از شهادت به رسالت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم بدون قصد جزئيت، مستحب و مطلوب ميدانند. همچنين با دلايل محکم و منطقي ثابت است که جمله «حي علي خيرالعمل» از آغاز تشريع اذان، جزء آن بوده و تا اوايل دوران خلافت خليفه دوم، در اذانها گفته ميشد؛ ولي او مؤذّنان را از گفتن آن برحذر داشت. در پايان، اقسام اذان و احکام و ادله آن بيان شده است. مشهور فقها اذان را دو قسم ميدانند.: اذان اعلام و اذان نماز. اکثر قريب به اتفاق فقهاي اسلام اذان را مستحب مؤکد ميدانند. همچنين شرايط و آداب آن بررسي و موارد سقوط آن بيان شده است.