جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کار اصلی این رساله بررسی جهان بینی و اندیشه های عرفانی عین القضاه همدانی است . آرای او درباره ی عشق، خدا، ابلیس، انسان، قرآن ، سلوک الی الله، سالک و شرط های او، پیر، مرید، ارادت و آخرت، اختیار، ایمان، بهشت، حلول ، .... و نبوت بررسی شده است . در فصل عشق به موضوع هایی چون ماهیت عشق، گونه ها و درجات عشق ، ویژگی های عشق ، عقل و عشق، علم و عشق، روح و عشق ، فراق و وصال، نشانه های عشق، عشق و ملامت ، عاشق و معشوق پرداخته شده است . در برخی موارد مشابهت های نظر عین القضاهبا دیگر عرفا و شاعران مخصوصا مولوی و حافظ بیان شده است . در فصل خدا به مسائلی از قبیل رابطه ی ذات و صفات خدا، رویت خدا و راه شناخت واقعی خدا و .... پرداخته شده است . و در موضوع ابلیس به سابقه ی ابلیس ستایی در قبل از عین القضاه و پس از او نیز پرداخته ایم . بیشترین قسمت از مطالب فصل انسان درباره ی ذات و حقیقت انسان و مراتب انسانی است . اعتقاد عین القضاه به قدم قرآن در فصل قرآن بررسی شده است ، از مطالب جالب توجه این فصل نظر قاضی درباره ی حروف مقطعه قرآن است . در بقیه ی فصل ها نیز سعی شده است نکات برجسته ی اندیشه ی او بررسی و بیان شود . مثلا در موضوع آخر به بررسی اعتقاد او به معاد روحانی پرداخته ایم و در موضوع نبوت نشان داده ایم که او معتقد به برتری ولایت بر نبوت است . سه فصل سلوک الی الله ، سالک و شرط های او، پیر، مرید و ارادت بیان کننده اندیشه های او در مسائل عرفان عملی است . نکته برجسته در فصل سلوک الی الله مساله اسقاط تکلیف از دیدگاه عین القضاهاست . تقسیم سالکان به دو دسته طالبان و مطلوبان در فصل سالک و شرط های او بررسی شده است . در فصل پیر، مرید و ارادتنظر قاضی درباره ی ضرورت پیر و آداب مرید، مفهوم ارادت و خاصیت آن بررسی و بیان شده است.

این پایان‌نامه به دنبال بررسی دیدگاه انسان‌شناسی مولوی و دلالت‌های تربیتی آن است. در واقع هدف این پژوهش مطالعه انسان از دیدگاه مولوی و دلالت‌های تربیتی آن در خصوص نظام تعلیم و تربیت است. این پژوهش که از جمله طرح‌های تحقیق کیفی است، ساخت نظریه را هدف خود قرار داده و لذا از بالاترین سطح انتزاع برخوردار می‌باشد؛ و بر اساس نگرش اسمیت مبنی بر استنتاج دلالت‌های تربیتی از فلسفه خاص شکل یافته است. و لذا با این دیدگاه وی که بین فلسفه و تعلیم و تربیت رابطه وجود دارد، به تبیین و استخراج دلالت‌های تربیتی از انسان‌شناسی مولوی پرداخته‌ایم. در این مطالعه ضمن تبیین دیدگاه انسان‌شناسی مولوی، با تشریح مقوله‌های مطرح در حوزه نگرش انسان‌ کامل مدنظر مولوی، ارائه تعلیم و تربیت عرفانی به صورت یک نظام پیشنهادی در قالب اهداف، اصول، معلم و متعلم، مورد بحث قرار گرفته است. نتایج تحقیق در زمینه اهداف، شامل سطوح مختلف اهداف واسطه‌ای و اهداف غایی، می‌شود. اصول شامل خدامحوری، عبودیت، متربی‌محوری (توجه به تفاوت‌های فردی، تدریجی بودن تربیت)، توجه به فردیت، تقدم اصلاح خود بر دیگران، توجه به آزادی فرد و همچنین معلم کسی است که مظهر کمال انسانی است و دانش‌آموز ضمن تجربه شخصی با راهنمایی معلم حرکت می‌کند.

این پایان نامه در نظر دارد از منظر انسانشناسی نهج البلاغه نقبی به تعلیم و تربیت نهج البلاغه بزند به این معنا که تعلیم تربیت مبتنی بر دو بحث مهم انسانشناسی است: وضع موجود انسان وضع مطلوب است. تعلیم و تربیت موفق تعلیم و تربیتی است که تصویر مطابق با واقع ای از وضع موجود انسان و همچنین تصور روشنی از وضع مطلوب انسان داشته باشد.حال نقش تعلیم و تربیت چیست؟ به نظر برخی از فلاسفه، تعلیم و تربیت ابزار و وسیله ای است که انسان را از وضع موجود به وضع مطلوب می رساند. با توجه به این مبانی نظری ای که اتخاذ کردیم وضع موجود انسان از منظر نهج البلاغه دارای سه مولفه ی اساسی است:‌الف) انسان طوری ساخته شده است که بالطبع تمایل به بدی دارد و با کراهت خوبی را انجام می دهد. ب) انسان موجودی تنهاست، و تنهایی یک ویژگی اجتناب ناپذیر انسان است و تنهایی به این معنا که آثار و نتایج افعال آدمی فقط بر دوش خود اوست نه بر دوش دیگری ج)‌نیت آدمی است که خوبی و بدی افعال آدمی را تعیین می کند. یعنی همان نظریه ی فضیلت گرایی در فلسفه ی اخلاق.وضع مطلوب انسان از منظر نهج البلاغه در یک مولفه ی بسیار مهم خلاصه می شود:‌عبودیت خدا، این عبودیت خدا اگر به درستی صورت بگیرد، با خود سه مطلوب مهم دیگر به همراه می آورد: الف) مطلوب های روانشناختی : یعنی عبودیت خدا با خود شادی، آرامش، امید به همراه می آورد.ب) مطلوب های اخلاقی: یعنی عبودیت خدا ضامن اخلاقی زیستن ماست، بدون خدا همه چیز مجاز می شود. خداست که تضمینی است برای اخلاقی زیستن ما. ج) مطلوب ارزشمندی زندگی: خدا و بندگی او به زندگی انسان معنا می بخشد، یعنی به زندگی انسان هدف و ارزش می بخشد.حال تعلیم و تربیت از منظر نهج البلاغه باید انسان را از این وضع موجود به وضع مطلوب برساند. و اینکه این تعلیم و تربیت چگونه باید باشد خود پایان نامه ی دیگری را می طلبد.

بیان موضوع : از جمله متفکران بزرگ که توجه به آراء تربیتی وی در زمینه انسان شناسی جهت استفاده در آموزش باز از دور می تواند راهگشا باشد اندیشه های تربیتی مارتین هایدگر فیلسوف بزرگ آلمانی است . هایدگر به عنوان یکی از شخصیت های بزرگ و جنجالی تفکر فلسفی قرن بیستم است که علاوه بر فلسفه، بر بسیاری از حوزه های علمی نظیر الهیات، روان پزشکی ، نقد ادبی، تاریخ نگاری فلسفه علم و تحلیل جامعه علم و تکنولوژیکی اثر گذار بوده است. هایدگر اولین فیلسوفی است که در زمینه تکنولوژی نظرات خود را بیان داشته است. با توجه به نیاز به پژوهش های اساسی در زمینه انسان شناسی و استنتاج آراء تربیتی جهت کاربرد در آموزش باز از دور مسیله اصلی در این پژوهش بررسی تحلیلی دیدگاه انسان شناسی هایدگر و دلالت های تربیتی وی در آموزش باز از دور است. هدف کلی : این تحقیق سعی دارد به استخراج نظرات تربیتی هایدگر پرداخته و دیدگاه انسان شناسی وی را و چگونگی بکارگیری آراء تربیتی وی در نظام آموزش بازاز دور را مورد بررسی قرار دهد. روش تحقیق : پژوهش حاضر از نوع تحقیقات بنیادی است و روش متناسب با آن روش توصیفی – تحلیلی است. در تحقیق حاضر اکثر یافته ها و نتایج با اسناد به متون و منابع اصلی اخذ شده و سعی شده است از آراء محققانی که به موضوع رساله مرتبط هستند نیز استفاده شود در این تحقیق جهت استنتاج نتایج از روشهای تحلیل مفاهیم و متن استفاده شده است. یافته ها: غایت تفکر هایدگر "وجود" است وی از انسان تحت عنوان دازاین یاد می کند. در زمینه تربیتی هایدگر فهم و تبیین شرایط وجودی را مهم ترین هدف تعلیم و تربیت قرار می دهد و وظیفه اصلی متربی را رساندن فراگیر به فهم می داند. یادگیری را فرایندی فعال و پویا می داند بر ارتباط دو سویه بین مربی و دانش آموز تأکید دارد با توجه به اشتراکات زیادی که بین اهداف تربیتی دیدگاه هایدگر و نظام باز آموزش از راهدور وجود دارد. از نظرات تربیتی هایدگر در زمینه تکنولوژی می توان در آموزش باز از دور استفاده نمود.

از دیدگاه اسلام، انسان از کرامت و شرافت ویژه‌ای برخوردار است. کرامت انسان به لحاظ انسان‌شناختی، بر یک سری مبانی استوار است که از حیثیت والای انسان در هستی حکایت می‌کند. انسان کریم در اسلام برترین مخلوق خداوند معرفی شده است مخلوقی که به جهت داشتن روح الهی، خرد و برخورداری از نعمت‌های مادی ومعنوی، در جهت قرب الهی سیر می‌کند. انسانِ با شرافت و کرامت، در این سیر به هدف والا می‌اندیشد؛ خود را اسیر دنیای محدود و فانی نمی‌سازد؛ اکتفا به لذت‌های وهمی را ظلم به رسالت انسانی خویش می‌داند و از هرگونه غرور و خودخواهی می‌گریزد؛ همت خویش را با ارزش‌های الهی همگون نموده و کرامتی بالاتر از کرامت ذاتی یعنی کرامت ارزشی را کسب می‌کند. اما حقوق بشر غرب، مبانی متفاوتی با آنچه برای کرامت انسان از دیدگاه اسلام دارد را تعریف می‌کند. در مبانی حقوق بشر غرب، که زیر بنای فکری آن را اندیشه‌هایی از قبیل اومانیسم، حقوق طبیعی، پوزیتویسم و پراگماتیسم، تشکیل می‌دهد؛ همه انسان‌ها به واسطه قدرت عقل و اختیاری که دارند، از یک نوع کرامت ذاتی و سلب نشدنی برخوردارند. انسان در اندیشه غرب موجودی مستقل، متکی ‌به‌خود و دارای موجودیتی از آنِ خود تلقی شده است که به هیچ قدرتی وابسته نبوده و از هیچ نیروی مافوق استمداد نمی‌جوید. در این پایان نامه، ضمن بررسی مبانی انسان شناختی کرامت انسان، به ارزیابی مبانی حقوق بشر غرب می‌پردازیم که براساس دیدگاه اسلام، مبانی همچون اومانیسم، پوزیتویسم و پراگماتیسم که مبنای فرهنگ غرب در حقوق بشر شده است، مورد نقد قرار می‌گیرد.

تحقیق حاضر با هدف مقایسه مبانی نظری معنی درمانی فرانکل با دیدگاه شهید مطهری صورت گرفته است. در این تحقیق از شیوه تحلیل محتوا برای بررسی اهداف و سوالات اصلی پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. منابع استفاده شده در پژوهش مربوط می شود به همه آثار فرانکل که به فارسی ترجمه شده است و کتابهایی که در زمینه معنی درمانی و نظریات مشاوره که به نگارش یا ترجمه درآمده است و همچنین نمونهکتابهای شهید مطهری که در آنها مباحث مربوط به انسانشناسی و هستی شناسی و فلسفه مطرح شده است. در این پژوهش ابتدا نظریه معنی درمانی فرانکل و مبانی فلسفی آن و مفاهیم کلیدی نظریه مطرح شده و بعداً از آن، دیدگاه شهید مطهری و مبانی انسان شناسی و هستی شناسی آن و کاربرد این مبانی در مشاوره مورد بررسی قرار گرفته است که نتایج نشان داد که مفهوم هستی و ماهیت انسان، اراده معطوف به معنا و معنا جویی انسان، آزادی اراده و محدودیت های آزادی انسان و معنا و هدف زندگی انسان از جمله مبانی هستی شناسی و انسانشناسی دیدگاههای فرانکل و مطهری می باشند.همچنین بین دیدگاه معنی درمانی فرانکل و شهید مطهری مفاهیم مشترک از جمله : ماهیت وجودی انسان، آزادی، مسئولیت و تکلیف پذیری، معنا جویی، هدفمندی، خودآگاهی، خلاء معنوی و وجودی، معنای عشق و کار و تلاش وجود دارد.واز مبانی انسان شناسی و هستی شناسی دیدگاه شهید مطهری می توان نظریه علمی را استخراج کرد که در روانشناسی و مشاوره از آن استفاده برد.

در این پژوهش پس از معرفی «خواجه افضل‌الدین کاشانی»، مشهور به «بابا افضل»، حکیم و عارف پارسی‌گوی قرن ششم و هفتم هجری و اشاره به زندگانی، آثار و برخی از مفاهیم و کلیات اخلاق از دیدگاه وی، می‌کوشیم با بررسی مبانی معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی و انسان‌شناختی اخلاق از منظر او، یکی از زمینه‌های لازم برای استخراج نظریه اخلاقی اسلام را فراهم آوریم تا زمینه‌ای باشد در کنار نظرگاه‌های دیگر دانشمندان مسلمان و نیز آموزه‌های اخلاقی قرآن کریم و احادیث اهل بیت? برای استنتاج نظریه فلسفه اخلاق اسلامی.خواجه افضل‌الدین «علم اخلاق» را یکی از زیرشاخه‌های علم النفس و علوم رفتاری دانسته که به اصلاح، هدایت و تربیت ویژگی‌های نفس انسانی می‌پردازد. وی علم اخلاق را «علمِ شناخت خصلت‌های نیک و بد انسان و روش‌های کسب خوبی‌ها و پرهیز از بدی‌ها» یا «علم شناخت مکارم و رذایل اخلاقی و روش آراستن خود به مکارم و زدودن رذایل از خویش» دانسته است.جایگاه شناخت و آگاهی در آموزه‌های اخلاقی بابا افضل به قدری پررنگ است که وی حتی خیر و شر را نیز براساس آگاهی و دانش تعریف می‌کند؛ چنان‌که افعال خیر را اعمالی می‌داند که سبب افزودن آگاهی شود و انسان را در رسیدن به کمال مطلوبش یاری رساند و شرور را کارهایی می‌داند که به جهل و ناآگاهی بینجامد و انسان را از نیل به هدف حقیقی‌اش بازدارد.بابا افضل علاوه بر اعتقاد به جدایی بدن و نفس انسانی، امکان تغییر و تربیت پذیری اخلاقی انسان را می‌پذیرد و با تأکید بر رابطه شناختی و وجودیِ مثلثِ «خداشناسی، هستی‌شناسی و انسان‌شناسی»، بر آن است که اگر کسی از این معارف محروم باشد، ادراک و شناختش همانند ادراک و شناخت خفتگان، ناقص و غیرحقیقی خواهد بود.از دیدگاه وی، وجود تامّ و حقیقی هر چیز، صورت علمی و معقول آن است و بر همین اساس، کمال نهایی انسان نیز در بقای عقلانی اوست؛ زیرا کمالِ حیات و حسّ، به قوّه ادراک و تعقّل است و کمالِ ادراک و تعقّل، به فعلیت آن و کمال فعلیّت تعقّل و دانش، به «اتّحاد عاقل و عقل و معقول».از حیث اخلاق عملی نیز به عقیده حکیم افضل‌الدین، نشان کمال انسان در این است که قوای غضبی و شهوی او در حدّ اعتدال باشند و تحت حاکمیتِ خرَد عمل کنند و مطیع و مسخّر آن باشند.

چکیده :تعلیم و تربیت،از دیرسال تاریخ موضوع بسیار مهمی برای انسان هاتلقی می شود .آنسان که خداوند یکی از رسالت های بنیادین پیامبران را تربیت و هدایت انسان ها می داند . سعادت دنیا و آخرت انسان بسته به این مهم داردو خود سازی در کنار هدایت پیامبران باعث تحقق چنین امری می شود.بدیهی است مکتب تربیتی بزرگان دین و معصومین علیهم السلام الگوی مناسبی برای بشر است.تحقیق و بررسی در زندگی عملی و در سخنان و احادیثی که از بزرگان دین به دست ما رسیده راه را برای حرکت در مسیر تعالی و کمال هموار می کند . ..در این تحقیق محقق با مطالعه و تحقیق در زندگی امام سوم شعیان ، امام حسین علیه السلام، که به فرموده پیامبر اعظم صلی الله علیه و اله و سلم ،کشتی نجات و چراغ هدایت است ، راهکار هایی عملی برای تربیت در مدارس و دانشگاه ها به دست آورده. البته این خود مستلزم مطالعه در زمینه هایی استکه فصول این تحقیق را شامل می شوند، این فصول عبارتند از:_هستی شناسی آن امام همام و نوع نگاه ایشان به دنیا و همچنین مبحث خداشناسی آن حضرت ...(ایشاندنیا را دارای خالق و آفریدگار می داند و معتقد است دنیا بر حسب حادثه به وجود نیامده است .) _بررسی دیدگاه ایشان در مورد انسان .امام حسین علیه السلامراه رسیدن به خدا شناسی را شناخت خود و انسان رازیر مجموعه هستی می داند.آن بزرگوار معتقد است کهانسان برای رقم زدن سرنوشت خود موجودی مختار و مسئول است . _در ادامه به بررسی این موضوع از دیدگاه امام حسین علیه السلام پرداخته شدهشناخت تعریف شده وآمده است که شناخت برای انسان امکان پذیر است. در ادامه ابزار شناخت که عبارتند از عقل و دل و حواس و... معرفی می شوند ._ موضوع دیگری که در این تحقیق به آن پرداخته شده است ارزش شناسی است، توجه به اینمبحث که از نگاه امام سوم شیعانچه چیزی ارزش است و انسان به خاطر چه چیزهایی باید از همه ی داشته های خود بگذرد. در تمامی مباحث مورد تحقیق سعی شده تا استلزامات تربیتی و نکات کاربردی تربیت که شامل مبنای آموزش، موضوع آموزش ، وظیفه معلم به عنوان فرد مربیو دانش آموز به عنوان متربی آورده شده