جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از دیر باز برای شعر فارسی علاوه بر موزون و مخیل و مقفی بودن، اصول و حدودی وضع کرده اند و همه شاعران ملزم به رعایت آن اصول و مقررات بودند و رعایت اصول و توجه به ساختار ظاهری اثر، نشان از توانایی و هنرمندی شاعر محسوب می شد و شاعران سعی می کردند از چهار چوب این اصول و قوانین حاکم بر فنون ظاهری شعر، خارج نشوند اما این اصول در مشرب عرفان که توجه از ظاهر به باطن است و عادتهای مالوف این جهانی را در هم می شکند در حیطه شعر و شاعری هم تحقق می یابد و مولانا در میان شاعران عارف، گاه پایبند زبان معیار و قواعد و اصول رایج آن نمی باشد و نا آگاهانه در بسیاری از غزلهایش به شکل های مختلف نوعی آشنایی زادیی و ساختار شکنی در وزن، ردیف، قافیه و تعداد ابیات کرده است البته این هنجارشکنی ها و نو آوریها ناشی از شور و هیجان روح نا آرام و بی قرار اوست و او را از هوشیاری لازم برای رعایت حال مخاطب و اصول حاکم بر شعر گفتن، آزاد می سازد و این آزادی چارچوب قوانین زبان عادتی و فنون آن را در هم می شکند و با آزادی روح از جسم و فضای جسمانی، ناخودآگاه زبانش نیز آزاد می گردد و حدود و اصول شعر منطقی و معیار را در هم می شکند بطوری که مولانا هر وقت در ساختار ظاهری شعر هنجارگریزی کرده است عملا روحش از جسمش آزاد بوده است و با شکستن قالب شعر به شکستن قالب تن نیز پرداخته است و گویی با من ملکوتی اش به گفتگو پرداخته است.

در این مقاله سعی شده است تا ابیاتی از «دیوان کبیر شمس» بنا بر تعاریفی که از مفهوم زیبایی توسط اندیشمندان ایرانی و غربی ارایه شده است، بررسی شود. از آنجا که زیبایی مطلوب بشر است و در فطرت آدمی ریشه دارد، مشاهده خواهد شد که بعضی تعاریف و کاربردهای هنری زیبایی از نگاه ایرانیان و غربیان به یکدیگر شبیه است.به منظور نظم نوشتاری، نویسندگان این مقاله، بررسی وجوه زیباشناسی ابیات «دیوان کبیر» را در دو بخش بررسی کرده اند: ابتدا جنبه معنوی زیبایی که شامل موضوعاتی همچون نور، شادی، وحدت وجود و ... می شود و دیگر جنبه صوری و ظاهری زیبایی در موضوعاتی چون مسایل بیان و موسیقی شعر.