جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مبحث توحید اساسی‌ترین و اولین اصلی است که اعتقاد هر شخص بر پایه‌ی آن شکل می‌گیرد و نیز مبنای شکل‌گیری سایر اعتقادات قرار می‌گیرد. اصل توحید در دین اسلام به بهترین صورت بیان گردیده به نحوی که از نظر برخی کاملترین نوع اعتقاد توحیدی در این دین بیان شده است.مکتب ودانته نیز با تفسیری که شنکره، فیلسوف نامی قرن هشتم از آن به دست داده، حاکی از نوعی توحید و عدم ثنویت و دوگانگی است. برهمن و آتمن دو ستون استواری است که تمام ساختمان حکمت ودانته بر پایه‌ی آن بنیان شده و تلاش این مکتب بیان همسانی این دو است.

توحید دارای اقسام و مراتبی می‌باشد که مهم‌ترین آن ها توحید ذاتی، صفاتی، افعالی و عبادی می‌باشند.این پایان نامه به روش تطبیقیبه بررسیمراتب توحید از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه پرداخته است و بر یک مقدمه و پنج فصل مشتمل است :فصل اول کلیاتی در مورد معنای توحید و جایگاه و اهمیت موضوع توحید و ارتباط و پیوند قرآن و نهج البلاغه می باشد و در فصل دوم از اقسام و مراتب توحید بحث شده که توحید دارای دو قسم کلی نظری و عملی می باشد و توحید نظری را به سه مرتبه ی توحید ذاتی، صفاتی و افعالی و توحید عملی را به سه مرتبه توحید در عبادت ، توحید در اطاعت و توحید در استعانت تقسیم نموده اند.و این مراتبدر فصل سوم از منظر آیات و در فصل چهارم در کلام امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت در فصل پنجم تطبیقی بین آیات توحیدی قرآن کریم و معارف توحیدی نهج البلاغه صورت گرفته است و و به جنبه های تفسیری که در کلام حضرت نسبت به ایات توحیدی وجود دارد پرداخته شده است.

مباحث این پایان نامه در هفت فصل تدوین شده است: در فصل اول معنای توحید و اهمیت آن بررسی شده است. در فصول دوم تا ششم انواع توحیدشامل توحید در الوهیت، ربوبیت، عبادت، استعانت وفاعلیت مورد بحث قرار گرفته اند و در فصل هفتم آثارتوحید در زندگی فردی و اجتماعی انسان مسلمان بیان شده است. در هر یک از مباحث به آیاتی چند از قرآن استشهاد شده است.

این تحقیق از هفت بخش با این عنوان ها تشکیل یافته است: بخش اول، استنادات قرآنی درباره ی حضرت مسیح و آیین مسیحیت: مناظره ی پطرس با عیسی (مسیح پسر خدا، اخراج دیوها از جسم و روح، اخبار از غیب)، بررسی عقلی و منطقی در زمینه ی مدلول آیات از گذشته (عیسی پسر عزیز خدا، ادله ی قرآن، گفتاری چند در مورد تحریف کتب سایر انبیا، ادلّه ی قرآن، تفسیر سوره ی توحید، محتوای توحید، روح توحید)؛ بخش دوم، ولادت عیسی(ع) از زبان قرآن: داستان باردار شدن حضرت مریم، به دنیا آمدن مسیح، ولادت حضرت عیسی از زبان انجیل؛ بخش سوم، دعوت همگانی عیسی(ع) به توحید: دعوت به نیکی ها، حواریون چه کسانی هستند، گفتگوی عیسی(ع) با یحیی(ع)، درخواست معجزه از حضرت عیسی(ع)، زنده کردن سام بن نوح توسط عیسی، تکذیب قوم عیسی از زبان قرآن، عروج حضرت از زبان قرآن، خبردادن حضرت عیسی از پیامبر بعد از خود، ظهور مجدد مسیح در زمان غیبت؛ بخش چهارم، مؤمنان پسران خدا: ادله ی قرآنی در سوره ی مائده، اعتقاد به تثلیث، مسیح پسر انسان در انجیل مرقس و متی، مسیح پسر انسان از زبان خودش، اخبار از غیب و خیانت کاران، شواهد قرآنی شرک در سوره ی انعام، خدا فرزند ندارد، تأکید خدا بر یگانگی خود، عدم وجود شریک؛ بخش پنجم، توحید و یکتاپرستی در اعتقاد، یکتاپرستی خمیرمایه ی تعالیم انبیا، چگونگی طرح توحید از زبان انبیا؛ بخش ششم، وفات حضرت مریم: عهد بنی اسرائیل، عهد نصارا؛ بخش هفتم، اثبات وجود عیسی: در مورد انجیل ها، معانی تعالی عیسی، تعالیم دینی و اخلاقی توحید و مسیحیت، انواع اناجیل، شعائر هفت گانه ی مسیحی

در دین مبین اسلام، اعتقاد به وحدانیت خدای متعال سرسلسله همه عقاید می باشد. از سویی ولایت به عنوانرکن تشیع به شمار می‌رود. چنانچه در کتب روایی ایشان، ولایت به عنوان شرط دخول در قلعه محکم توحید معرفی شده است. بنابراین ارتباط و تلازم تنگاتنگی را بین توحید و ولایت می‌توان مشاهده کرد. پژوهشی که پیش رو دارید، در مقام بررسی تلازم مذکور می‌باشد.دراین راستا ابتدا در فصل نخست معنای توحید و مراتب آن بیان می‌شود و در ادامه مطرح می‌شود که با توجه به مراتب توحید،آنچه مورد نظر تحقیق حاضر است توحید ذاتی است که مورد قبول فریقین می‌باشد.در فصل دوم در ابتدا معنای ولایت و اقسام آن توضیح داده می‌شود و در ادامه آیات و روایات دال بر اثبات ولایت حضرت علی(ع) آورده شده است که دیدگاه هرکدام از شیعه و اهل سنت در مورد آن‌ها در حد لزوم بیان شده است.در فصل سوم به اثبات ولایت ائمه دوازده‌گانه(ع)از طریق روایات مورد قبول اهل سنت پرداخته شده است.در فصل چهارم ابتدا به طرح این مسأله که امامت از اصول دین است یا اصول مذهب پرداخته شده است. علماءمتقدم امامت را جزء اصل دین می‌دانندکه پیامد چنین نظریه ای، اعتقاد به کفر منکران ولایت است. در ادامه با توجه به نظر علماء متاخر، به نقد و بررسی دلایل ایشان در این زمینه و بیان این‌که امامت جزء اصول مذهب می‌باشد، پرداخته شده است. بنابراین منکر آن اسلام ظاهری را داراست اگرچه موحد واقعی نیست و به سعادت اخروی نمی‌رسد. در نهایت با توجه به اطلاعات ذکر شده در فصول پیشین تلازم ولایت با اصول عقاید به ویژه توحید از دو طریق نقلی و عقلینشان داده شده است. در طریق نقلی روایات مذکور در فصل دوم به چهار دسته تقسیم شده است که در هر کدام به اثبات تلازم مذکور پرداخته شده است. در تحلیل عقلانی به این نکته اشاره می‌شود که با عنایت و تأمل بر جمیع مطالب پیشین، مشاهده می‌شود که در فصل اول بیان شدروایات مورد قبول فریقین، پذیرش اصل توحید را به تنهایی موجب سعادت انسان دانسته‌اند. در حالی‌که با تدبر و تعمق در روایات فصل دوم، منکر ولایت موحد واقعی نیست، زیرا چنین شخصی منکر نصّ صریح پیغمبر(ص) است و از دایره حق بیرون است، همچنین به سعادت اخروی نمی رسد. ظاهرا در این‌ مرحله، در برخورد با این دو نوع روایات با یک نوعتعارض رو به رو می‌شویم و مسلم است که چنین امری در مورد شارع محال است. در بیان حل این تعارض می‌توان گفت توحید نزد شارع دارای مراتبی است.مرحله ابتدایی و ساده همان است که در فصل اول بیان شد که قبول چنین توحیدی شرط دخول در اسلام بیان شده است. در حالی‌که در مراتب بالاتر توحید معنای وسیع تری پیدا می‌کند به گونه‌ای که توحید واقعی جدای از ولایت معنا ندارد.چنانچه امامت نیز معنایی فراتر از معنای ابتدایی که همان وصایت وخلافت پیغمبر(ص) می‌باشد. سپس از طریق معارف فلسفی همچون باب دلالت، حمل شایع، ظهور و بطون، علت غایی به اثبات تلازم توحید و ولایت پرداخته شده است.

اين رساله با عنوان «احتجاجات پيامبر اسلام (ص) در زمينه توحيد و نبوت در قرآن»شامل شيوه‌هاي تبليغي و محورهاي احتجاجي پيامبر اسلام (ص) و همچنين تحليل و بررسي احتجاجات پيامبر در زمينة توحيد و نبوت و اثبات اين دو اصل ديني براي مخاطبان مختلف مي‌باشد.مطالب اين رساله در چهار فصل تنظيم شده است :ـفصل اول شامل طرح تحقيق و كليات آن مي‌باشد. ـ فصل دوّم شامل دو بخش است : در بخش اول ويژگي‌هاي مخالفان پيامبر در زمينة توحيد و نبوت و علل انكار آنان مورد بررسي قرار گرفته است ، و بخش دوّم شامل بررسي ويژگي‌هاي پيامبر و سيرة احتجاجي ايشان ومحورها و شيوه‌هاي تبليغي‌شان مي‌باشد.ـ در فصل سوّم احتجاجات پيامبر (ص) در زمينة توحيد مورد بحث واقع شده كه در آن انواع توحيد و بررسي چگونگي اثبات آنها از سوي پيامبر (ص) صورت گرفته است. ـ در فصل چهارم احتجاجات پيامبر (ص) در زمينة نبوت و موضوعاتي كه پيامبر براي اثبات نبوت خويش به احتجاج در مورد آنها پرداخته مورد بررسي قرار گرفته است.

از جمله مسائل مهمی که امروزه در مورد ادیان مطرح است، محتوای کتب مقدس و میزان اعتماد به آنهاست. در این پژوهش سعی شدهکتاب مقدس مورد نقد و بررسی قرار گرفته و با تنها کتاب آسمانی که تا به امروز خدشه‌ای بر آن وارد نشده، مقایسه گردد.این پایان نامه به بخشی از کتب مقدس یهودیان و مسیحیان یعنی تورات (پنج کتاب اول یا همان اسفار خمسه) پرداخته و در آن، آیات متعارض با قرآن کریم را در زمینه‌ی توحید، معاد و نبوت آورده است. در این مورد که تورات مورد بازنویسی قرار گرفته و بسیاری از آیات آن عوض شده، شکی نیست به گونه‌ای که با تطور و غور در آیات تورات این نکته به وضوح به چشم می‌آید. آخرین نسخه‌ی تورات که در دسترس ماست، چند صد سال پس از وفات موسی نگاشته شده و میان برخی از دانشمندان یهودی نیز اعتقاد بر این است که تورات کنونی نوشته‌ی موسی نیست و این مطلب با توجه به برخی عبارات موجود در آن به اثبات رسیده است.آیاتی که در تورات آمده و ما به عنوان متعارض با آیات قرآن به حساب آوردیم، بیش‌تر پیرامون توحید می‌باشد. در این آیات، خدا به حالت جسمانی نشان داده شده است؛ حالتی که در شأن خداوند تبارک و تعالی نیست. همچنین به خداوند نسبت‌های دروغ نیز وارد شده است. در تورات کنونی هیچ سخنی از معاد و یا بهشت و دوزخ به میان نیامده و پاداش و کیفر کردارها، این جهانی است. در حوزه-ی نبوت نیز تورات کنونی به انبیای الهی تهمت‌های ناروایی نسبت داده است. بنابر این آنچه در تورات آمده، تحریفاتی است که به آن راه پیدا کرده و این تعارضات، اعتبار این کتاب را از بین برده است.