جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

متکلم. معتزلی و ریسس ضراریة. در اعتزال بر مذهب واصل بن عطا و عمرو بن عبید بود سپس با واصل در خلق و انکار عذاب قبر اختلاف پیدا کرد. نقل است که بعد تر گفته هایی خلاف مذهب اعتزال از او پیدا شد. قاضی عبدالجبار می گوید که او از اصحاب اعتزال بود و سپس به مجبّره پیوست. ابن ندیم او را از اهل بدعت معتزله می شمارد. ابن حزم اصحاب ضرار را نیز از مقرب ترین مذاهب معتزله به اهل سنت و جماعت می شمارد. او در محفل محفل یحیی بن خالد برمکی با هشام بن حکم نیز مناظراتی داشته است.

محدث متکلم. زیدی مذهب. صاحب کتاب "طبقات الشیعه" در اسناد مذهب زیدی و شماره زیدیه.

محدث ، فقیه، متکلم شیعه.

محدث فقیه متکلم. شیعه امامی. صاحب کتاب " الحجج و البراهین فی امامة مولانا امیر المؤمنین و أولاد الأحد عشر ائمه الدین " که در آن با براهین عقلی و نقلی از امامت دفاع می شود.

محدث، فقیه شافعی ، متکلم اشعری. نقل است که هنگام مرگ معتزله را لعنت کرده است اما از او جواز نماز پشت معتزله نیز نقل شده است که بنا بر این گویا نظر او درباره معتزله خلاف استادش ابوالحسن اشعری بوده است. از او آثاری به جای نمانده و منقولات از او بسیار اندک است. او را از کبار اصحاب مشایخ اشاعره می دانسته اند.

معتزلی. نشو و نمای او در بصره بوده است و نقل است که ابو علی جبّائی را درک کرده است.

رییس فرقه الجواربیة در مورد مذهب او اختلاف است. اشعری او را از مرجئه قائل به تشبیه می شمارد و ابن حزم به صر احت از او به عنوان یک شیعه یا "رافضی" سخن می گوید. عماد الدین طبری امامی به هنگام بحث از اصحاب سفیان ثوری( که صفات را اثبات می کنند و به ظواهر نصوص بدون تعرض به تاویل عمل می کنند) از جواربی به عنوان متأخرین این قوم یاد می کند و مذهب آنها را در نبوت و امامت و عقل و سمع همان مذهب اشعری می داند. معاصر هشام بن حکم وهشام بن سالم جوانیقی و مقاتل بن سلیمان بوده است و یزید بن هارون واسطی و بشر المریسي را تکفیر کرده است. آنچه را که به او نسبت داده اند عموما از جانب مخالفین بوده و مشابه آن صفاتی است که معمولا به هشامین نسبت می دهند. می توان او را بنا به گفته ها از معتقدان به تجسیم تشبیهی دانست که مبتنی بر این نظر ابن سالم است که خداوند به صورت انسان است اما نه از لحاظ گوشت و خون . ابن حزم معتقد است که جواربّی به نص بر ائمه از علی (ع) و اولاد او از جانب پیامبر(ص) قائل بوده است.

محدث، فقیه ، و متکلم امامی احتمالا محضر امام حسن عسکری را درک کرده است و از او با عناوین جلیل القدر، واسع الاخبار و کثیر التصانیف یاد شده است. نقل است که امام حسن عسکری در دیداری چهل مساله از مسائل کلامی را به او پاسخ داده است و نجاشی معتقد است که بعضی علمای امامیه در صحت این دیدار تشکیک کرده اند.