جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

متکلم معتزلی متمایل به اعتزال بصره که بعدتر از او آراء خاص پیدا شد و ابو علی جبّاعی او را به جنون متهم کرد. نام سه کتاب او به ما رسیده است : کتاب الانکار ان یخلق الناس افعالهم؛ تثبیت دلالة الأعراض؛ الجزء الذي لایتجزّأ و عبدالجبار کتاب الأبواب را به او نسبت می دهد که ابوهاشم الجبّاعی بر آن ردی نوشته است. او صفات را به خداوند نسبت می داد اما آنها را برای او اثبات نمی کرد به تعبیری خداوند عالم لا بعلم است و قادر لا بقدرة . خداوند را نه متکلم که مکلّم می دانست.

مفسر و متکلم از بزرگان معتزله. از مدافعان ابوهاشم جبّائی.

محدث فقیه متکلم امامیه . نجاشی او را اعفر می داند و ابن داوود و علامه حلی او را عفیر می دانند. نجاشی کنیه او را ابا الاحوص می داند. قدمای شیعه او ر ا فقیهی از اصحاب حدیث می دانند و ابوالحسن اشعری او را از کبار متکلمان شیعه می داند. حسن بن موسی نوبختی از او دریافت علم کرده است. عبد الجبار معتزلی معتقد است که ابا الاحوص و نوبختیه در "اکثر موارد به راه سمع قائل بودند بسا که گاهی هم به راه عقل پناه می برند". شریف مرتضی این مساله را در عبدالجبار مورد نقد قرار می دهد و معتقد است که عبدالجبار به تلبیس یا به سهو مساله لطف در آرا و نوشته های اینان را انکار می کرده است. او دارای مؤلفاتی است که در ضمن کتب نسل دوم متکلمان شیعه مانند ابو عیسی وراق و حسن بن موسی نوبختی و دیگران می توان به محتوای آنها راه یافت و اسامی برخی کتب او به ما رسیده است : کتاب الامامة، کتاب الرد علی العثمانیة، و کتابی هم در امامت دارد که در آن صرفا دلائل و براهین بر مساله امامت وارد شده است.

متکلم اباضی. با هشام بن حکم مرادوات و رفاقت داشته است.

محدث، مفسر ، متکلم در روایت شاگرد ابی عمرو محمد بن حمدان الحیری و در کلام شاگرد قاضی عبدالجبّار معتزلی بوده است و نقل است که از مقربان تلامیذ قاضی بوده است. در نیشابور حلقه درس داشته است . از شاگردان او اسم کسی نقل نشده است جز ابا سعد اسماعیل بن علی السمّان در روایت و ابو سعد که از کبار حفاظ معتزله است. احتمالا در ابتدا در نیشابور از اتباع ابو القاسم الکعبي اعتزال بغدادی را اخذ کرده است ولی بعدها در ری بنا به تاثیر عبدالجبار معتزلی به اعتزال بصری متمایل شده است.

متکلم معتزلی. ظاهرا از شاگردان واصل بن عطاء بوده است که او را برای نشر آراء معتزله به بلاد دیگر و از جمله مغرب فرستاده است.

محدث، فقیه و متکلم شافعی مذهب از شاگردان ابن ادریس شافعی و عبدالله بن سعید کلّاب و از متکلمان اهل حدیث بوده است.

محدث متکلم . از معتزله و از تابعان ابوهذیل علاف.

محدث و متکلم شیعی. از متقدمین راویان شیعه.