جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زمینه: ماهیت حرفه کتابداری و اطلاع رسانی خدمت به کاربران است. هدف این پژوهش، شناسایی میزان آشنایی، تعهد و اختیار کتابداران کتابخانه های عمومی استان اصفهان به اصول اخلاق حرفه ای کتابداری است.روش: پژوهش حاضر کاربردی و از نوع پژوهش های پس رویدادی است. جامعه آماری، تمام کتابداران کتابخانه های عمومی استان اصفهان در سال 1391، که تعداد آنها در مجموع 276 نفر بوده است. به دلیل در دسترس بودن جامعه آماری از روش سرشماری استفاده شد و در نهایت 207 پرسشنامه برگردانده شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمارهای توصیفی (درصد، میانگین و انحرف معیار) و استنباطی (آزمون های مقایسه میانگین ها، کروسکال والیس و U من ویتنی) بوده است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، کتابداران با اصول اخلاقی آشنایی دارند و نسبت به آن متعهد هستند، اما حین انجام وظایف خویش این اصول را به کار نمی گیرند. میزان سابقه کار در آشنایی و تعهد افراد به اصول اخلاق حرفه ای موثر است، اما سابقه کار در به کاربستن اصول اخلاق حرفه ای تاثیر ندارد. قابل توجه است که جنسیت، سن و میزان تحصیلات در وضعیت اخلاق حرفه ای تاثیرگذار نیستند.نتیجه گیری: در مجموع کتابداران نهاد کتابخانه های عمومی استان اصفهان در بیشتر مولفه های اخلاق حرفه ای، از آشنایی و تعهد خوبی برخوردار بوده اند، ولی در رابطه با به کاربست آن دسته از مولفه هایی که کمتر آنها را در حین انجام وظایف خویش به کار می گیرند، آموزش ها و بازرسی هایی سرزده از طرف مقامات مسوول ضروری می باشد.

پیش از پیدایش دانش جدید تحت نام اخلاق زیستی، علم اخلاق به مدت بیش از دو هزار سال از زمان بقراط حکیم محور طبابت بوده است. در جهان پیچیده امروز، آموزش اخلاق زیستی در رشته پزشکی امری الزامی می باشد، زیرا: خطی مشی های پزشکی و قانون گذاری جهت حفظ حقوق بیماران همواره در حال تغییر است، عملکرد سیستم های مراقبت بهداشتی با گذشته فرق کرده است و امروزه، طب بالینی تصمیم سازی درباره هر موضوع جدید را حایز اهمیت می شمارد. به منظور انجام مراقبت های پزشکی به شیوه اخلاقی و انسانی، لازم است پزشکان جنبه های خاص اخلاق پزشکی را بهتر بیاموزند و یاد بگیرند که قاطعانه درباره پیچیدگی های فزاینده جهان پزشکی تفکر کنند. برنامه های آکادمیک آموزشی برای دانشجویان، دستیاران و آموزشهای مداوم برای پزشکان، بهترین روش نیل به این هدف می باشد. امروزه، اخلاق زیستی در بسیاری از دانشکده های پزشکی جهان تدریس می شود و این ضرورت وجود دارد که گروهی از مدرسین ورزیده به امر آموزش اخلاق زیستی به پزشکان مبادرت نماید. باید مدرسان را تشویق نمود تا به این مسوولیت مهم اهتمام ورزند و در این زمینه توصیه های کاربردی به پزشکان ارایه کنند تا موجب ارتقا دانش پزشکی در بالین گردند. آموزش اخلاق زیستی به پزشکان با به کارگیری یک رویکرد بالینی تسهیل می شود. آموزش این دانش باید در تمام مراحل آموزش پزشکی شامل کارآموزی، کارورزی، دستیاری و آموزش مداوم قرار داده شود. ضروری است فرهنگی در برنامه های آکادمیک و واحدهای آموزش بالینی شکل بگیرد که به نکات مورد توجه اخلاقی بیمار و خانواده اش حساس باشد. مدرسان بالینی باید به شخصیت سازی دانشجویان توجه داشته باشند، زیرا شخصیت برای زندگی اخلاقی موضوعی محوری است.

زمینه: از آنجا که تقریبا تمام مفاد حقوقی، اخلاقی هستند و یا به شکلی، غایت آنها به اخلاق می رسد و از طرف دیگر حقوق می تواند حامی اخلاق و عامل حفظ آن گردد؛ لذا استفاده بجا و حمایتی از هر یک در مقابل دیگری می تواند در پیشبرد اهداف کاربردی، موثر باشد. در امور درمانی نیز، کاربرد به جای هر یک از امور اخلاقی و حقوقی می تواند ضمانت اجرای حاصل از تعامل صحیح آن دو را به همراه داشته باشد و عامل صیانت از انحرافات گردد. در این خصوص، شناخت رابطه و تعامل صحیح بین اخلاق و حقوق و آشنایی با مبانی هر یک از این علوم می تواند در هدایت صحیح انتظارات افراد و برنامه ریزی های کاربردی، سودمند باشد.روش کار: در این مقاله ابعاد گوناگون ارتباط بین حقوق پزشکی و اخلاق پزشکی با توجه به معرفی و شناخت مبانی و کلیات حقوق و اخلاق و ارتباطات آن دو مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین سعی شده تا ضمن بیان به هم پیوستگی بنیادی حقوق و اخلاق، تفاوتها و شباهتهای آن دو مطرح گردیده و در پایان نقش تضمین اخلاق پزشکی به وسیله حقوق پزشکی شرح داده شود.نتیجه گیری: اخلاق پزشکی و حقوق پزشکی در بعضی جنبه ها چون اجرای ارادی، تعالی و ارزش نهایی، هدف، منبع و غیره با هم متفاوتند؛ اما بدون یکی، دیگری نیز ناقص و حتی می توان ادعا نمود که گاهی بی نتیجه و بی اثر و باطل است. در این میان، ورود حقوق پزشکی برای تثبیت و ضمانت اجرایی اخلاق پزشکی بویژه در مواردی که عدم رعایت اخلاق پزشکی منجر به ضایعات جبران ناپذیری به عموم مردم و بدنه سامانه درمانی می گردد، می تواند بسیار مفید و لازم باشد. بررسی موردی در ایران، اقدامات دولت را در زمینه تصویب مقررات خاص حوزه سلامت از جمله در مورد پیوند اعضا و نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور تایید می کند. این تحقیق بر توسعه اخلاق پزشکی و اندراج اصول اخلاقی در آیین نامه ها و مقررات پزشکی تاکید می کند و این فرایند را منافی با ارزشهای اخلاقی نمی داند.

مسایل اخلاق زیست- پزشکی از ابتدای تاریخ پزشکی و فعالیت های زیستی بشر مطرح بوده ولی از دهه 1960 به این سو و با گسترش تکنولوژی های نوین پزشکی، اخلاق زیست- پزشکی به عنوان یک حوزه معرفتی میان رشته ای و یک حرفه ظهور کرد.علیرغم گسترش روز افزون فعالیت های علمی و حرفه ای اخلاق زیست- پزشکی، هنوز درباره تحصیلات و مهارت های لازم، کارکردها و وظایف، مراجع ذی صلاح برای صدور گواهی نامه و سازوکار ارزیابی و نظارت بر فعالیت اعضای این حرفه سوالات زیادی وجود دارد. این مقاله تلاشی برای جواب دادن به برخی از این سوالات می باشد.روش تدوین این مقاله مبتنی بر جست و جو در منابع کتابخانه ای و اینترنتی است. برای شناسایی منابع با استفاده از واژه های bioethics, medical ethics, biomedical ethics, bioethicist در موتور جست و جوی google، و کتابخانه مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی به جست و جو پرداخته شد.نتایج به دست آمده از جست و جوی منابع الکترونیک با کلید واژه های مربوطه نشان می دهد که اخلاق زیست- پزشکی علیرغم نوپا بودن، ادبیات فربهی داشته و میزان روزافزونی آن نیز بسیار بالاست. وجود بیش از 4.000.000 نتیجه برای جست و جوی واژه bioethics و 269 هزار نتیجه برای جست و جوی واژه bioethicist در Google حکایت از شکل گیری این دانش و حرفه دارد. از اواخر قرن بیستم متخصصان و مراکز آموزش، پژوهش و مشاوره اخلاق زیست- پزشکی در کشورهای توسعه یافته ظهور کردند و هم اکنون مراکز دانشگاهی، مراکز حکومتی دخیل در سیاست گذاری بهداشتی، مراکز درمانی و بیمارستان ها، شرکت های داروسازی وسایر کارخانه های تولید کننده محصولات مرتبط با زیست، متخصصان اخلاق زیست- پزشکی استخدام می کنند.در کشورهای توسعه یافته اخلاق زیست- پزشکی رشد چشم گیری داشته و به عنوان دانش و حرفه نهادینه شده اند. کارشناس اخلاق زیست- پزشکی در چهار محور آموزش، پژوهش، مشاوره و نظارت فعالیت می کند. در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران نیز نشانه هایی از تلاش برای ایجاد نظام و سازمان های اخلاقی زیست- پزشکی بومی و ظهور دانش و حرفه ی اخلاق زیست- پزشکی وجود دارد.

زمینه: پژوهش آموزشی به عنوان یکی از گسترده ترین حوزه های پژوهشی در علوم انسانی، رسالت دشوار و حساس هدایت آموزش و پرورش را بر عهده دارد. رسالتی که بیش از هر چیز با اصول و مبانی اخلاقی مرتبط است. پژوهش آموزشی با رعایت موازین اخلاقی، صلاحیت لازم را برای انجام رسالت خود کسب می کند.روش کار: این مقاله به صورت توصیفی- تحلیلی و با مرور و ترکیب سوابق موجود، نمایی از چارچوبهای اخلاقی در حوزه تحقیقات آموزشی ارائه می کند.یافته ها: تعمیم موازین اخلاقی علوم در حوزه تحقیقات آموزشی، سه حوزه اساسی از تدابیر اخلاقی مورد نیاز را همراه با اصول خود، فراروری پژوهشگران این عرصه قرار می دهد. الف) اصول ناظر بر حفظ شان و منزلت انسان در عرصه تعلیم و تربیت ب) اصول ناظر بر حفظ شان و منزلت پژوهش در عرصه تعلیم و تربیت پ) اصول ناظر بر حفظ حقوق حامیان ،سیاستگذاران و دیگر کاربران پژوهش.نتیجه گیری: پژوهش آموزشی به واسطه بستر خود - آموزش و پرورش - نقش برجسته ای در توسعه اخلاق و سلامت در جامعه بر عهده دارد و بنابراین باید پیشتر، خود، از موازین سلامت و اخلاق بهره مند باشد. این مقاله کوشیده است تا با طرح ضرورت توجه به اخلاق و ارزشمداری در حوزه پ‍ژوهشهای آموزشی، چارچوبی برای تدوین منشور اخلاق در حوزه پژوهشهای آموزشی ارائه نمایند.

زمینه: اخلاق پزشکی، نظام ساختارمند و کاربردی، جهت ارایه راهکارهای مناسب در ارتباط با مشکلات اخلاقی مطرح در حیطه علوم پزشکی می باشد و دندانپزشکی نیز همانند سایر شاخه های علوم پزشکی نیازمند چنین ساختاری است. رفتارهای اخلاقی در دندانپزشکان، انعکاسی از تاکید بر آموزش اصول اخلاقی در طول دوره تحصیل آنها می باشد. دوره دانشجویی بهترین زمان برای یادگیری اصول و شیوه به کاربردن اخلاق حرفه ای است که نتیجه آن برقراری ارتباط درست با بیماران و همکاران می باشد. در این مطالعه تاکید بر آموزش اخلاق، متناسب با شرایط رشته دندانپزشکی است.در حال حاضر، آموزش اخلاق در دانشگاه های دندانپزشکی به صورت سنتی وارایه سخنرانی توسط استاد، مبتنی بر آموزه های تکرار مفاهیم به صورت نظری صرف، تنها موجب کاهش علاقه دانشجویان می گردد و به نظر می رسد کم توجهی به جنبه عملی درس اخلاق در دانشکده های دندانپزشکی، کارایی آن را کاهش داده است. همچنین، سرفصلهای آموزشی درس اخلاق در دانشکده های دندانپزشکی بر پایه اخلاق پزشکی استوار است و اغلب، تفاوتهای حرفه ای دندانپزشکی در آن نادیده گرفته می شود. امروزه، درمانی موفقیت آمیز تلقی می شود که مبنی بر توقعات بیمار، توجه به اخلاقیات، ارتباط بین پزشک و بیمار و همراه با رضایت بیمار باشد. هدف از آموزش اخلاق، ایجاد انگیزه و تغییر نگرش در دانشجویان است که موجب ارتقا مهارت رفتاری و آگاهی از تعهدات حرفه ای آنها می گردد.نتیجه گیری: بنابراین آموزش اخلاق در دانشکده های دندانپزشکی نیازمند تحول است تا بتوان به اهداف عالی در این زمینه دست یافت و با در نظر گفتن تفاوت های حرفه ای دندانپزشکی بهتر است برنامه آموزشی درس اخلاق بازنگری و براساس نیازهای این رشته تدوین گردد.

زمینه: دستگاه عدالت کیفری همه روزه با جرایمی مواجه است که نمی تواند هیچ رد و نشانی از مرتکبین آنها بیابد. در دهه گذشته پزشکی قانونی ژنتیک توانسته است با استفاده از روش تحلیل داده های ژنتیکی از یافته های برجای مانده در صحنه جرم، امکان شناسایی بهتر و رسیدگی مطمئن تری را به دست آورد. اما از طرف دیگر جمع آوری و استفاده ناروا از داده ها ممکن است اصول اخلاقی و حقوقی رضایت آگاهانه، احترام به حریم خصوصی فردی و اصل رازداری را خدشه دار سازد.قوانین برخی از کشورها استفاده بدون رضایت آگاهانه از داده ها را به تصویب رسانده اند. برخی انجام این کار را در زمینه تحقیقات جنایی صراحتا غیر قانونی اعلام کرده اند. برخی از کشورها نظیر ایران نیز صراحتی در این باره ندارند.روش کار: با توجه به اهمیت موضوع، با مطالعه کتب و نیز برخی مقالات مرتبط معتبر از سال 1998 به بعد با جستجوی واژه های مرتبط  و مشورت با صاحب نظران این نوشتار تهیه شده است.نتیجه گیری: اگرچه هدف نهایی جمع آوری داده های ژنتیکی ارتقا دادرسی است، ولی امکان بروز عواقب منفی یا ناخواسته، منتفی نیست. این امر ممکن است به نقض آزادی فرد و حریم خصوصی یا اعمال تبعیض اجتماعی منجر شود. مطابق اصول اخلاقی و حقوقی استفاده از این گونه داده ها باید با رضایت آگاهانه پژوهش شونده انجام شود و در امر پژوهش بر این داده  ها نمی توان به تجسس های ناروا دست زد. از سوی دیگر شاید بتوان گفت، اخذ رضایت آگاهانه از متهمان و مجرمان با توجه به شرایط ارتکاب جرم آنها غیرضروری و بعضا غیرممکن است. اما در این راه نمی توان به افراط گری دست زد و ضروری است اصولی در این رابطه وضع شود.

زمینه: ابتلا به عوارض وخیم ناشی از بیماریهای بدخیم و اعلام خبر بد در مورد این قبیل بیماری ها به افراد در تمامی فرهنگ ها و در میان تمامی اقوام و ملل با واکنش های حاوی اضطراب و آسیب زا، هم برای پزشک و هم برای بیمار است. کاستن از شدت واکنش ها و آسیب های مربوط بدانها همواره مورد توجه پزشکان است.روش کار: در این بررسی، چینش ملاحظات اخلاقی ویژه در چگونگی اعلام خبر در کنار مهارت های روانشناختی و ارتباطی پزشک با بیمار و نیز تحلیل شرایط محیطی غالب بر نشست میان پزشک و بیمار ارزیابی شده است.یافته ها: طبقه بندی انواع واکنش های درون شناختی پزشک در قالب برون دادهای اولیه و ثانوی، ارایه الگویی از فرایند پالایش برون دادهای ذهنی و رفتاری پزشک برای کاستن از شدت اضطراب و نمودار تعاملات اضطراب آور در این زمینه در سه مقطع زمانی پیش از اعلام خبر، هنگام اعلام خبر و پس از اعلام آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.نتیجه گیری: برون دادهای اولیه و ثانوی ذهنی پزشک شامل واکنشهای جسمی و روانی است که در زمان اعلام خبر یعنی مرحله میانی واکنش ها به اوج می رسد و حتی نمود آن به بیمار انتقال می یابد. واکنش های سازمان یافته پزشک در این مرحله مستقیما بر کاهش اضطراب طرفین موثر واقع می شود و ارزشی خاص در کاستن و مهار واکنشهای آسیب زا دارد.