جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معرفت الهی در هستی نبی اکرم را می توان در آئینه آیات قرآن، روایات معصومین و سخن اهل معرفت از جمله شاعران اهل معنا یافت؛ این معرفت در قالب بیان اوصاف نبی اکرم متجلی و بازگو شده است.صحابه رسول خدا مثل ابن عباس و بخصوص امیرمؤمنان علی(ع) جلوه ای از سیمای پرفروغ نبی اکرم را در کلمات و جملات خود منعکس کرده اند، سیمایی که در آن لحظه های پربار عبادت و عرفان و بندگی و نور و تابندگی و همراهی و هم نوایی با فرشتگان الهی در آن منعکس شده است.مولوی، سعدی، خاقانی، نظامی و سنایی از جمله شاعرانی اند که شرح این عاشقی و مشتاقی و دلدادگی را در اشعار خود بیان کرده اند.

چکیده (فارسی): هوش مصنوعی به بخشی ازعلوم رایانه ای اطلاق می گردد که معطوف به طراحی سیستمهایی است که بتوانند کلیه ی ویژگیهای هوشمندانه ی انسانی راازخود به نمایش بگذارند،ازقبیل؛فهم،کاربرد زبان،یادگیری وغیره.درفصل اول به سطوح مختلف بحث فلسفی درباب روایت افراطی ازهوش مصنوعی اشاره شده ودرفصل دوم با محوریت آراء آلن تورینگ وجان سرل امکان وعدم امکان تحقق روایت افراطی ازهوش مصنوعی مورد بررسی قرارگرفته است.درفصل سوم مبانی فلسفی که رهیافتهای عملی معطوف به دستیابی به هوش مصنوعی برآنها متکی هستند مورد بررسی قرارگرفته اند.این رهیافتها ی عمده عبارتند ازنشانه گرایی وپیوندگرایی.چگونگی اتکاء رهیافتهای هوش مصنوعی براندیشه های فلسفی درفصل سوم به نحو مبسوط نشان داده شده است.فصول چهارم تا هشتم متکفّل پرداختن به بررسی فلسفی درخصوص روایت افراطی ازهوش مصنوعی دریک سطح بنیادی ترهستند. برای اینکه بتوان به روایت افراطی ازهوش مصنوعی دست یافت باید بتوان به ساختارذهن انسان وضوح کامل بخشید.این نکته به تفصیل درفصل چهارم تشریح شده است.درفصل پنجم ریشه های دکارتی امکان وضوح ذهن به نحوتامّ مورد بررسی قرارگرفت ونشان داده شده است که چگونه تفکرمدرن در سرآغازخود مبانی لازم برای روایت افراطی ازهوش مصنوعی رافراهم آورده است.درفصل ششم به بسط اندیشه ی مدرن درتفکرادموند هوسرل اشاره شده ومن استعلائی هوسرل به عنوان مبنای روایت افراطی ازهوش مصنوعی مورد بحث قرارگرفته است.درفصل هفتم با طرح مبانی اندیشه ی میشل فوکو نشان داده شده که می توان از فلسفه ی وی که معطوف به بررسی سوژه مدرن است برای بررسی مبنای روایت افراطی هوش مصنوعی بهره گرفت.این بررسی درفصل هشتم وعمدتاً با تکیه برمباحث فوکودرباره ی ظهورانسان وتحلیل تناهی درکتاب واژه ها وچیزها انجام پذیرفته است.دراین فصل براساس دیدگاه فوکو درخصوص رابطه ی میان کوژیتووهستی انسان، روایت افراطی هوش مصنوعی مورد بازنگری قرارگرفته است.

رساله حاضر ترجمه شش فصل اول کتاب "ایمان و معرفت " نوشته جان هیک فیلسوف شهیر بریتانیایی - آمریکائی است . وی این کتاب را ابتدا در سال 1957 به رشته تحریر درآورد و ویرایش دوم و سوم آن را در سال‌های 1966 و 1988 منتشر نمود، که رساله حاضر بر اساس ویراست سوم آن در سال 1988 است . این رساله مشتمل بر دو بخش جداگانه است . بخش نخست شامل یک پیشگفتار و مقدمه مترجم است که مقدمه مترجم نیز خود مشتمل بر دو بخش است . بخش اول به شرح زندگی، افکار و اندیشه‌های هیک اختصاص دارد و بخش دوم نگاهی گذرا به مباحث عمده کتاب "ایمان و معرفت " افکنده است . بخش دوم رساله ترجمه شش فصل اول کتاب "ایمان و معرفت " است که چنانچه ذکر شد بر اساس نسخه ویرایش سوم کتاب (1988) است .

نظریه اخلاقی ارسطو تاثیر چشمگیری بر اندیشه اخلاقی در طول قرن‌های متوالی داشته و هنوز دارد. آخرین نمود این تاثیر را می‌تواند در نظریه اخلاقی موسوم به "اخلاق فضیلت مدار" که در فلسفه اخلاق جدید رواج دارد، یافت . ارسطو، اودایمونا (سعادت) را اصل دوم اخلاق می‌داند و نظام اخلاقی خود را بر محور آن سامان می‌دهد. فهم عرف برای او مهم است و بحث سعادت را هم از فهم عرف شروع و با استفاده از تحلیل لغوی نشان می‌دهد که سعادت ، نوعی فعالیت است . برای تبیین نوع فعالیت اودایمونیا، ارسطو از برهان کارکرد استفاده می‌کند. نتیجه برهان کارکرد آن است که سعادت فعالیت دوگانه است : اخلاقی ونظری (تامل). درباره تفسیر ارسطو دو دیدگاه وجود دارد: جامع که در این رساله از آن دفاع می‌شود و غالب (عقل‌گرایانه) که در این رساله رد می‌شود. عمل اخلاقی از حالت نفسانی راسخ (ملکه) که متمایل به رعایت اعتدال است ، ریشه می‌گیرد. تامل عبارتست از فعالیت عقل و شهودی (نوس) برای مطالعه عالم ملکوت و امور متعالی مانند افلاک . تامل مربوط به فلسفه است . خیرات بیرونی مانند ثروت و دوست در سعادت به صورت ابزار انجام عمل اخلاقی و یا فراهم کننده زمینه لازم برای تامل سهم دارند. سعادت لذت را هم با خود دارد زیرا لذت برآمده از فعالیت است و چون سعادت برترین فعالیت است ، برترین لذت را دارد. فیلسوفان مسلمانان و مسیحی در قرون وسطی به نظریه سعادت ارسطو، علاقمند شدند، زیرا فکر می‌کردند مفهوم تامل که ارسطو بر آن تاکید دارد، محتوای دینی دارد و نیز نظام اخلاق ارسطو با مبانی دینی سازگار است . ما در فصل آخر رساله ضمن تاکید بر مزایای نسبی نظریه اخلاقی ارسطو، تفاوت ساختاری آن با مبانی اخلاق دینی را مورد تایید قرار داده‌ایم.

"لفظ substance" مرکباز دو جزء استو جمعا به معنی چیزی استکه در زیر ظواهر، پایدار است . بدین وجه که جزء دوم یعنی Stance که مشتق از Stare [ایستاده] است ، دلالتبر استمرار و ثباتجواهر دارد و جزء اول که sub (زیر) باشد مشعر بر اینکه این استمرار و ثباتدر زیر کیفیاتی استکه همواره به عنوان دستخوشتغییراتو تبدلاتملحوظ شده‌اند. بنابراین از پیوند و اتصال این دو تصور اساسو استمرار که دو جزء Sub و stare دال بر آنهاست ، تصور substance (جوهر) حاصل آمده است . در این رساله، جوهر از دیده اسطور، دکارت ، اسپینوزا و لایبنتیسبررسی شده است .

دو سیستم فلسفی، یکی مربوط به منطق و دیگری شامل مجموع دیگر آثار ارسطو، سوای منطق، بعنوان دو سیستم در نظر گرفته شده و بحث از سازگاری و یا عدم سازگاری این دو سیستم مورد توجه و کنکاش قرار می گیرد. نکته اساسی که این دو سیستم را از یکدیگر متمایز نموده و بحث از ناسازگاری این دو را پیش می کشد، مربوط به مفهوم «جوهر نخست» است. جوهر نخست که همان جوهر محسوس است، در یک سیستم (منطق) بسیط و در دیگر سیستم به صورت مرکب از دو مولفه ماده و صورت در نظر گرفته می‌شود.به نظر می رسد که بسیط انگاشتن جوهر نخست در یک سیستم و مرکب انگاشتن آن در سیستم دیگر، پیامدها و پارادوکسهایی را همراه می آورد که در این نوشتار مورد بحث واقع می‌شوند.

محی الدین ابن عربی ومارتین هایدگر دو پایه اصلی این پژوهشند. ابن عربی به عنوان نماینده سنت عرفان اسلامی ، پرنفوذترین عارف و حکیم اسلامی از قرن هفتم هجری به بعد بوده و تاثیر و نفوذی عظیم در تفکر و فرهنگ اسلامی ، بخصوص در ایران داشته است .هایدگر به عنوان نماینده تفکر معاصر پرنفوذترین متفکر قرن بیستم است که بیش از هر متفکری در فهم و نقد تفکر جدید سهم داشته و افقهای کاملا جدیدی به روی انسان معاصر گشوده است .در این پژوهش (( پرسش از حقیقت انسان )) به عنوان پرسش اصلی ، نقش رشته راهنما برای ورود به اندیشه های دو متفکر و تحقیق در آراء آنها را ایفا نموده است . ترجیح موضوع(( حقیقت انسان )) بر سایر موضوعات از آن جهت است که با این موضوع مجال برای ورود در عرصه های وسیعی از تفکر ، از جمله مسایل انضمامی تر انسان معاصر فراهم می گردد. محقق به مدد این پرسش کوشیده است امکان هم سخنی دو متفکر و تقریب آراء آنها را بررسی کند. این پرسش در مجموعه آثار دو متفکر نقشی بنیادی دارد و علاوه بر آن می تواند در فهم تفکر معاصر راهگشا باشد . این پژوهش را از دو وجهه نظر می توان مورد توجه قرار داد:1. بررسی امکان گفتگوی نمایندگانی از دو فرهنگ در باب مسئله ای از مسایل انسان معاصر. 2. بررسی امکان مشارکت نماینده یک سنت فکری مربوط به دوران غیر مدرن در پاسخ دادن به پرسشی اساسی در عالم معاصر. پرسشهای تحقیق در ذیل همین دو وجهه نظر قابل طرحند: 1. آیا می توان انتضار گفتگوی ثمر بخشی بین نمایندگان دو سنت در باب حقیقت انسان داشت؟ 2. آیا استمداد از مکتب ابن عربی برای پاسخ گفتن بهمسایل انسان معاصر وجهی دارد؟ فرضیه تحقیق در ابتدا پاسخ مثبت و قاطع به این دو پرسش بود . اما در ضمن تحقیق این پاسخ تعدیل شد و توجه بیشتر به جوانب اندیشه های دو متفکر و تفسیرهای متفاوت از آنها، بخصوص در مورد هایدگر، تحقیق را به این نتیجه سوق داد که این خصوصیت ذاتی دو تفکر است که امکان تفسیرها و برداشتهای متنوع از آنها را فراهم نموده است . در عین حال به نظر می رسد که :1. امکان گفتگوی بین دو سنت وجود دارد و نمایندگان دو سنت می توانند این گفتگو را بسط و گسترش دهند. 2. آثار ابن عربی و شارحانش برای ورود به عرصه پرسشهای بنیادی انسن معاصر قابلیتی بیش از آنچه تا کنون ظاهر شده دارد. در این پژوهش محقق به روش تحلیل محتوا آثار و متون دو متفکر و شارحان آنها را مورد بررسی قرار داده و کوشش نموده با توجه به اقتضائات تاریخی و شرایط فکری آنها پاسخهای دو متفکر به (( پرسش از حقیقت انسان )) را استخراج کند. سپس بر اساس کلیت طرح دو متفکر، به روش هرمنوتیکامکان گفتگو و هم سخنی دو متفکر را بررسی کند. در فصولی که امکان تقریب آراء و الیف اندیشه ها و یافتن افقهای مشترک مورد تامل بوده ، بطور طبیعی نقش محقق و برداشتهای وی بیشتر شده و تاویل متن به عنوان روش غالب در آمده است . دراین گام تجربه متفکران ایرانی در تقریب اندیشه ها و همچنین روش مقارنه و تطبیق بین هایدگر و حکمای شرق، بخصوص آن گونه که بین هایدگر و لائوتسه در ژاپن صورت گرفته مورد توجه قرار گرفته است .