جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فارابی، موسس فلسفه اسلامی که به عنوان معلم ثانی پس از ارسطو شناخته می شود، از فیلسوفان برجسته جهان اسلام است. نظریات فارابی در مباحث اخلاقی و ارزش شناسی مبنای اندیشه فیلسوفان و حکیمان پس از او در بحث اخلاق و تربیت اخلاقی قرار گرفته است. در این مقاله، ابتدا دیدگاه ارزش شناسی فارابی در موضوعات اساسی ارزش های اخلاقی تبیین و سپس دلالت های آن برای تربیت اخلاقی در خصوص اهداف، اصول و روش ها استنتاج می گردد.از دیدگاه فارابی، ارزش ها از معقولات ثانویه فلسفی است. او ارزش های اساسی را مطلق می داند. به نظر وی، غایت اخلاق، تحصیل سعادت است. وی سعادت را به دو بخش دنیوی و اخروی تقسیم می کند و سعادت دنیوی را مقدمه سعادت اخروی می داند. بر اساس دیدگاه ارزش شناسی فارابی، مهم ترین اهداف تربیت اخلاقی عبارت است از: شناخت و ایمان به خدا، تقرب به خدا، سعادت، تفکر و تامل،‌ تعقل و اعتدال. برخی از اصول و روش های به دست آمده از این دیدگاه به صورت اصل (روش ها) عبارت است از: استمرار در تغییر اخلاق و رفتار (محاسبه نفس- ضد)، تدریجی نمودن پرورش اخلاقی (سیر کمالی در واگذاری وظایف اخلاقی- تمرین و عادت)، تحول در نگرش (تصحیح معیار ارزش گذاری- توجه به امتحان الهی) و . ...

متن الهی قرآن کریم و رابطه مستقیم آن با عقاید مسلمانان از جمله عناصر موثری محسوب می شوند که باعث پدید آمدن نوعی انحصارگرایی صنفی در زمینه انجام تحقیقات قرآنی توسط عالمان دین در سنت قرآن پژوهی مسلمانان شده است. همین مساله باعث نوعی کنترل در مواجهه با قرآن شده بود و به همین دلیل نتایج به دست آمده در این نوع تحقیقات نیز عمدتا منطبق با مبانی و جهان بینی اسلامی بود، زیرا محقق قرآن پژوه از شناخت کامل و کافی در زمینه اسلام، کلام اسلامی و همچنین قرآن برخوردار بود. لکن با تغییر و تحولاتی که امروزه در حوزه توسعه علوم، پژوهش، گرایش به مطالعات میان رشته ای و همچنین دوری از انحصارگرایی علمی پدید آمده است، پژوهشگران مختلفی به تحقیق در حوزه قرآن اقدام می کنند. در این میان با توجه به گریزناپذیر بودن این فضا از یک سو و همچنین حساسیت پژوهش در قرآن و لزوم جلوگیری از آثار سوء و اشتباهاتی که امکان پیش آمد آنها وجود دارد، تدوین الزامات کلامی پژوهش های قرآنی در حوزه های مختلف پژوهشی و تحقیقی ضروری به نظر می رسد. مقاله پیش رو با تمرکز بر الزامات کلامی پژوهش میان رشته ای در زمینه قرآن کریم و استفاده از روش کتابخانه ای، به دنبال معرفی عناصر قابل تامل و الزامات این گونه پژوهشی در سه سطح معرفت شناسی، اصطلاح شناسی و روش شناسی می باشد تا با ایجاد خط سیر تحقیق صحیح، نگرانی های مربوط به نتایج به دست آمده از این نوع تحقیقات را کاهش دهد.

بازشناسی تفاسیر در حوزه روش شناسی، ضرورت اجتناب ناپذیر مطالعات جدید قرآنی است. توجه به ابعاد مختلف روش شناسی تفسیر جهت دستیابی به روش صحیح تفسیر قرآن و نیز طبقه بندی تفاسیر بر مبنای معیارهای روش شناسانه الزام های روش شناسی تفاسیر را بیش از پیش نمایان می سازد. اصلی ترین پرسش های مطرح در این دانش را می توان چنین برشمرد: چه راه هایی برای شناخت قرآن وجود دارد؟ تفسیر چه نوع شناختی است؟ نسبت تفسیر با این گونه های شناخت چیست؟ در همین راستا محققان علوم قرآنی به تعریف گونه هایی از شناخت قرآن از قبیل شناخت ترجمه ای، تفسیری، تأویلی، بطنی، اشراقی، شهودی، تنزیلی، ابتدائی، مصداقی پرداخته اند.در این پژوهش تفسیر «اطیب البیان فی تفسیر القرآن» اثر آیت اله سید عبدالحسین طیب از مفسران معاصر تشیع که در 14 مجلد به نگارش درآمده، بر مبنای معیارها و تئوری های روش شناسی بررسی گردیده است. اهمیت این پژوهش در قابلیت سازی سنجش تفسیر «اطیب البیان» با استفاده از ملاک های تعریف شده در علم روش شناسی تفسیر قرآن بوده تا میزان تعهد مفسر به روش مورد نظر خویش و تغییر یا عدم تغییر آن را در سراسر این تفسیر نمایان سازد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

‫تفسیر پژوهی دانشی است که در قرن اخیر شکل گرفته است و به بررسی شرایط زندگی مفسر، فضای علمی فرهنگی، سیاسی و اجتماعی زمان مفسر که در شناخت نحوه ی شکل گیری تفسیر مؤثر می باشد، می پردازد. همچنین به تحلیل و بررسی و نقد سبک و روش تفسیر و اصول و مبانی مفسر در علم تفسیر توجه می شود. آیت الله حسینی نجفی همدانی، از جمله مفسران شیعه در عصر حاضر است که در این نوشتار کتاب تفسیر هجده جلدی ایشان از لحاظ علم تفسیر پژوهی مورد مطالعه قرار گرفته است. ا ز ویژگیهای بارز این تفسیر، استفاده ی فراوان از احادیث اهل بیت (ع) می باشد که این ویژگی با تقیّد بسیار زیاد مفسر در تحلیل مطالب تفسیری وارائه ی تفسیر اجتهادی همراه شده است و شیوه ای جالب از تفسیر قرآن را ارائه می دهد. در ضمن اینکه مفسر به طرح مباحث اخلاقی -عرفانی و مسائل تربیتی در قالب جملات فلسفی گرایش فراوانی داشته است. پژؤهش حاضر در چهار فصل تدوین شده است؛ فصل اول شامل سه بخش کلیات زندگی نامه و معرفی تفسیر می باشد که مباحثی از قبیل طرح مسأله، اهمیت و ضرورت بحث، روش تحقیق، سوالات و محدودیت ها، زندگی، تحطیلات و آثار علمی به جا مانده از مفسر و انگیزه و شیوه ی نگارش تفسیر مذکور بررسی شده است فصل دوم، مبانی تفسیری «انوار درخشان» است، که شامل: عقیده ی مفسر در هدایت گری قرآن، حجیت ظواهر الفاظ و قابل فهم بودن آن، و حیانی بودن قرآن، التزام مفسر به کلام معصومین، جاودانگی و جامعیت قرآن، عقیده به نظم و ارتباط آیات و التزام به قرائت مشهور می باشد. در فصل سوم، شیوه ی مفسر در تفسیر قرآن، منابعی که در روش او تاثیر گذار بوده اند و جهت گیری های وی در تفسیر مشخص شده است. وبالاخره در فصل چهارم مباحث علوم قرآنی که در تفسیر انوار درخشان مورد توجه بوده، بررسی شده است. کلید واژه ها : تفسیر، مبانی، روش، گرایش، علوم قرآنی، آقا نجفی همدانی. Abstract Exegetic research is a knowledge formed in recent century studying the life condition of the interpreter as wall as his scientific, cultural, political and social circumstances which impact upon the way an interpretation takes from. It also analyses and criticizes the exegetic method and the interpreter’s fundamental attitudes in this science. Ayt. Hosseini najafi hamenani is of the Shiite interpreters whose interpretation of 18 volumes is studied here exegetically. The enormous usage of ahlulbait’s traditions along with deep commitment to the exegetic analysis and self-concluding interpretation leading to a fascinating interpretation of the Koran count among its major characteristics. In addition, the interpreter/exegete has shown high tendency to moral-mystical as wall as training issues arranged in philosophical sentences. the present research is organized in four parts, the first to cover three chapters of generalities, biography and introducing the interpretation in which discussions such as producing problem, importance and necessity of the discussion, method of research, questions and limitation, life, studied and works of the interpreter as wall as the method of the interpretation are studied. the second part, discusses the exegetic essentials of "anwar-e drathshan" (the luminous lights) including the belief of the interpreter in the koran’s guidance role, the proof of the appearance of the words and their comprehensibility, the revelatory nature of the Koran, his commitment to the saying of the infallibles, eternity and universality of the Koran, belief in other and coherence of the verses and obligation to the famous narration [of the loranic text]. In the their part, the exegete’s method of interpretation of the Koran, the sources effecting the method and his attitudes through the interpretation are characterized. Finally, the forth part studies the discussions covering the koranic studies rules used within the interpretation. Key words: interpretation/ essentials/ method/ koeranic studies/ agh nagafi hamadani.

‫این مجموعه شامل روش شناسی تفسیر احسن الحدیث آقای علی اکبر قرشی می باشد. ایشان از قرآن پژوهان و مفسران شیعی معاصر است. این تفسیر در 12 جلد و به زبان فارسی شامل کل قرآن می باشد که با یک مقدمه در مباحث علوم قرآنی آغاز می شود. متن قرآن به همراه متن تفسیری که موجز است به صورت ترتیبی بیان شده است. در آغاز هر سوره مکی و مدنی بودن و شمارش و حروف آیات را بیان کرده و سپس به شرح واژه ها و اعراب بعضی از کلمات پرداخته است. سپس شرح مختصری از سوره و بعد از آن تفسیر آیات به ترتیب و با توجه به آیات متناسب انجام یافته و در آخر مطالب مهم آیات به صورت نکته ها بیان شده است. روش مولف در تفسیر احسن الحدیث عقلی-اجتهادی و با گرایش اجتماعی است. پژوهش حاضر در پنج فصل و یک مقدمه تدوین شده است؛ مقدمه شامل پنج محور تبیین مسئله، ضرورت پژوهش، انگیزه تحقیق، اهداف تحقیق، سوالات اصلی وفرعی می باشد. فصل اول کلیات که شامل مفهوم شناسی، روش تفسیر و مبانی، معرفی تفسیر احسن الحدیث، زندگینامه مؤلف، حیات علمی و تالیفات ایشان می باشد. فصل دوم مبانی مؤلف است که شامل مبنای اول، قرآن کلام خداوند است مبنای دوم، هدایت گری قرآن مبنای سوم، جاودانگی قرآن مبنای چهارم، التزام به وحی بیانی مبنای پنجم، تناسب آیات و سوره ها مبنای ششم، اعجاز قرآن و صیانت آن از تحریف، مبنای هفتم اعتقاد مفسر به صحت قرائت مشهور می باشد. فصل سوم شامل روش مولف در تفسیر آیات با توجه به منابع و مبانی و نوع گرایش ایشان می باشد. در فصل چهارم منابع مورد استفاده و میزان تاثیر آن ها در تفسیر مورد بررسی قرار می گیرد. فصل پنجم در بردارنده مباحث علوم قرآنی است که مولف به آن ها توجه داشته و به عنوان مقدمه ای برای تفسیر بیان کرده است. Abstract This collection concerningthe methodology description of ahsanalhadith compiled by mr. ali akbar ghorahi. He is quranic researcher and shiaat interpreter. This explannation has been set forth in 12 volume and includes quran as whole in persain language which is commenced by a preface about quranic sciences discuses. The text of quran along with explanation text defined by summarize any soreh stated to the respect of its maccky and madani dependence as wall as verses words and counting then the explanation performend for diacritic of vowel point and its terms. Abrief express from soureh and explanation of verses with note to appropriat verses conducted and imoprtant means of verses has been defined in the from of points of compiler which is religious practice with social tendency. Present study written in five chapters and a perface, the preface focused on problem explicate necessity of research, intensive of study, aims of research, main and sub questions. First chapter of generals concerning method concept logy, interpretation and basis, introducing ahsanalhadith explanation compilre biography his scientific life and other compiles, second chapter is compiler basis which includes first basis, quran is word of god, second basis, quran leadership third basis quran eternity, fourth basis commitment to divine address, fifth basis, verses and soureh coordination, quran miracles and preserving it from distort, seventh basis, interpreter believe to correctness of reading is noted. Third chapter includes compiler method in interpretation of verses with note to his source, basis and type if tendency. Fifth chapter having quranic sciences discuss and compiler paid his particular attention to that and uesd it as a preface for interpretation.