جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 569
بررسی تطبیقی محاسبه در قیامت از دیدگاه شیعه، معتزله و اشاعره
نویسنده:
صفیه مشیری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده پایان نامه : موقف حساب در قیامت، یکی از مسائل معاد است که همه ی فرق و مذاهب اسلامی بر اصل آن اتفاق نظر دارند اگرچهدر فروع و جزئیات آن اختلافاتی میان آن ها وجود دارد. پژوهش پیش رو بر آن است که به بررسی تطبیقی ـ تحلیلی محاسبه در قیامت از دیدگاه سه فرقه ی شیعه، معتزله و اشاعره بپردازد.در این رساله، پس از بررسی معنایی واژه ی حساب در فصل اوّل، فصل دوّم به تبیین چگونگی و کیفیت محاسبه ی اخروی اختصاص یافته است؛ دراین فصل با توجه به نظرات ارائه شده در کیفیت حسابرسی به این مطلب می رسیم که تمام اعمال خوب و بد انسان در دنیا، دارای اثری متناسب با آن عمل است که این اثر به صورت ملکه در آمده و با هیأت خاصی در نفس باقی می ماند. این آثار نفسانی در دنیا به دلیل وجود حجاب های دنیایی قابل مشاهده نیست لیکن با مرگ و برداشته شدن حجاب های دنیوی برای هر شخصی ظاهر و آشکار می گردد. این حقیقت که با عنوان تجسّم اعمال مطرح شده است، محاسبه ی قیامت را در واقع مترتب شدن آثار و نتایج عینی بر اعمال می داند. فصل سوّم به ارکان حسابرسی در قیامت می پردازد و اموری مانند: مکلّفان، متصدّیان حسابرسی، امور مورد محاسبه و ابزار سنجش و حسابرسی مورد بحث و بررسی قرار می گیرند. در فصل چهارم از اوصاف و ویژگی های حسابرسی همچون سرعت، سهولت، سختی و دشواری، و علل آن بحث شده است. فصل آخر رساله به مسائلی چون شفاعت، احباط و تکفیر و موازنه و ارتباط و نقش آن ها در حسابرسی قیامت اختصاص داده شده است.
شفاعت از دیدگاه فرق مختلف اسلامی (معتزله، اشاعره، وهابیت و شیعه)
نویسنده:
سعیده دربان جعفری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
با توجه به دریافت معنای شفاعت مبنی بر وساطت انبیاء و اولیای الهی به اذن خدا برای نجات گناهکارانی که در عین گناهکار بودن رابطه ایمانی خود را با اولیاء خدا قطع نکرده اند و با بررسی آراء بزرگان فرق مختلف اسلامی بویژه کنکاش در اعتقادات فرقه ضالّه وهابیت که با شبهه افکنی و متهم ساختن مسلمانان به شرک ، آنهم به واسطه اعتقادشان به اموری همچون توسل ، شفاعت، تبرک و زیارت قبور مطهر پیامبر(ص) و سایر اولیاء ( علیهم السلام )، دانسته می شود که در مورد اصل اعتقاد به شفاعت در بین همه فرق اسلامی اتفاق نظر وجود دارد و حتی وهابیها نیز طلب شفاعت در دنیا و در حال حیات پیامبر (ص) و یا سایر شافعان را مجاز می دانند و آنچه که مورد انکار آنان است ، درخواست شفاعت از شافعان در دنیا و پس از مرگشان می باشد ، آنهم بطور مستقیم از خود آنها ،چرا که معتقدند که طلب شفاعت ،(که از جمله افعالی است که تنها خداوند قادر بر انجام آن است )، از غیر خدا عین شرک است و اعتقاد به الوهیت غیر را به دنبال خواهد داشت که البته تمامی استدلالهای آنها در این رابطه واهی و بی اساس است . همچنین محدثان اشاعره و امامیه ضمن اتفاق نظر در مورد امکان شفاعت ، آن را برای مسلمانان اهل کبیره می دانند که باعث رفع عقاب آنها می شود ، اما معتزله معتقدند شفاعت برای ازدیاد ثواب مومنانی است که مستحق بهشت هستند نه مرتکبان کبیره.نهایتأ شیعیان با استناد به روایات و آیات قرآنی و بهره گیری از دلایل عقلی، معتقدند که پذیرفتن اصل شفاعت در دنیا و پس از مرگ شافعان مأذون از جانب خدا هیچ ارتباطی با شرک نداشته و عین توحید است و پیراستن این مسئله از شبهات و اعتقاد به آن آثار مهم اجتماعی و تربیتی به همراه خواهد داشت
بهشت و جهنم از دیدگاه فرق اسلامی (شیعه، معتزله، اشاعره)
نویسنده:
علی مسروری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
بهشت و جهنّم از مهم ترین باورهای دینی است که جزئیات آن مورد تضارب آراء متکلمان اسلامی در فرقه های گوناگون قرار گرفته است. ما در این رساله، طی چهار فصل به بررسی تطبیقی ـ تحلیلی این موضوع، از دیدگاه سه فرقه ی مهم کلامی: شیعه، معتزله و اشاعره پرداخته ایم.بعد از بیان کلیات این موضوع در فصل اوّل، فصل دوّم به مسأله ی وجود فعلی بهشت و جهنّم و جایگاه این دو کانون اختصاص یافته است؛ به جز ابوهاشم جبّائی، قاضی عبدالجبّار معتزلی و هشام بن عمروالفوطّی از فرقه ی معتزله، که منکر وجود فعلی بهشت و جهنّم شده اند، سایرمتکلمان سه فرقه، اعتقاد به وجود فعلی بهشت و جهنّم دارند. در مورد جایگاه این دو کانون نیز اکثر متکلمان، اظهار نظر قطعی ننموده و علم آن را به خدای دانا واگذار کرده اند؛ اما بنابر نظر علامه طباطبایی، بهشت و جهنّم به مانند لوح، قلم، قضاء و قدر الهی، موجوداتی مجرد از مادّه ی عنصری، و مربوط به عالم آخرت هستند که واسطه ی فیض بین خدا و انسان می باشند، و از آن جایی که آخرت، دار تزاحم و تمانع نیست، بر اساس نظام حاکم در آخرت، جایگاه بهشت و جهنّم رابدون آن که مزاحمتی برای یکدیگر داشته باشند،می توان همان چیزی دانست که روایات، حاکی از آن است، یعنی بهشت بالای آسمان های هفت گانه(نه آسمان های ظاهری) و تحت عرش الهی، و دوزخ زیر طبقات زمین(نه زمین های ظاهری) است. در فصل سوّم بحث از نعمت های بهشت و عذاب های جهنّم به میان آمده است. در چگونگی نعمت ها و عذاب ها، اکثر متکلمان سه فرقه، آن ها را هم از نوع جسمانی و هم روحانی می دانند. اشاعره، معتزله ی بغداد و برخی از متکلمان امامیّه، نعمت های اخروی را تفضّل الهیمی دانند، اما اکثر متکلمان عدلیه آن را استحقاقی می دانند. در این میان دیدگاه علامه طباطبایی دیدگاهی جامع تر است چرا که ایشان اگرچه قول به استحقاقی بودن ثواب برابر عمل را ترجیح داده است اما در عین حال تفضّل الهی را منکر نشده و پاداش زیاده بر عمل را تفضّل الهی می داند.در مورد نحوه ی ارتباط بین عمل اختیاری انسان و نتایج اخروی آن، متکلمان امامیه، نتایج اخروی را عین عمل اختیاری انسان می دانند، اما متکلمان معتزله و اشاعره نتوانسته اند تصویری روشن از این ارتباط ارائه دهند.مسأله ی ابدیت و جاودانگی بهشت و جهنّم در فصل چهارم آمده است. به جز ابن قیّم و محمد شلتوت که حکم به غیرابدی بودن جهنّم کرده اند، و جهم بن صفوان که حکم به فنای بهشت و جهنّم نموده است، سایر متکلمان سه فرقه، اعتقاد به ابدی بودن بهشت و جهنّم هردو دارند.در همه ی مواردی که ذکر شد، آراء سه فرقه، مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته و نظریه ی مختار با دلایل عقلی و نقلی تبیین شده است.
بررسی خاستگاه و علل اختلاف متکلمان مسلمان (معتزله، اشاعره، اهل حدیث و شیعه) درباره کلام خدا تا پایان سده چهارم
نویسنده:
طاهره زارع بنادکوکی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
یکی از پرمخاطره ترین مسائل در تاریخ اندیشه های کلامی مسئله کلام خداوند است. متکلمان مسلمان، نخست تحت تاثیر آیات قرآن و احادیث پیامبر و سپس در مواجهه با اندیشه های مسیحی درباره تثلیث و فلسفه یونان، مسئله صفات را عرضه کردند. پس از آن برمبنای تلقی های متفاوت از صفات الهی، اختلافات و مشاجراتی درباره متکلم بودن خدا بوجود آمد. به اعتقاد معتزله، کلام از صفات فعل خدا و حادث و مخلوق در محل است. معتزله تحت تاثیر آموزه های یهودی و اندیشه های فیلو اسکندرانی، قرآن را کلامِ مخلوقِ خدا می دانند که در هوا یا جای دیگر آفریده شده است؛ و معتقدند آنچه امروز در دست بشر است تنها حکایتی از کلام اصلی خداست. درمقابل، اهل حدیث و حنابله کلام را صفتی قائم بذاتِ خدا و قدیم تلقی می کنند. به اعتقاد حنابله بین الدَفتَین همان کلام غیرمخلوق خدا است. ابن کُلاب نیز کلام الهی را از صفات ذات تلقی می کند اما اشاره می کند که این کلام هرگز در دسترس بشر قرار نگرفته و حروف و کلمات عربی یا عبری تنها رسم این کلامِ ازلی اند. در این میان اشاعره تحت تاثیر اندیشه های حنبلی و کُلابی نظریه جدیدی ارائه می دهند. به اعتقاد اشاعره کلام خداوند حروف و اصوات نیست بلکه معنا و حقیقتی است که در ذات خداست و کلام نفسی نام دارد. قرآن و سایر کتب وحیانی وجودِ لفظیِ آن حقیقت واحداند. بنابراین کلام خدا غیرمخلوق و قدیم است. بر مبنای نظریه اشاعره قرآن حکایت لفظیِ کلام نفسی و حقیقی خداست.با توجه به دیدگاه های متکلمان مسلمان درباره کلام خدا می توان گفت در طول تاریخ این مسئله دغدغه بسیاری از متفکران بوده و در مواجهه با مسائل فرهنگی، اجتماعی و گاه سیاسی، صورت های متفاوتی به خود گرفته؛ اما ماهیت و حقیقت آن همچنان در پرده ابهام است.
بررسی صنعت التفات درقرآن کریم براساس منابع تفسیری
نویسنده:
هادی باقری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
التفات از زیباترین صنایع بلاغی درحوزه علم معانی است که انواع متعدد آن به فراوانی درقرآن کریم به کار رفته و باعث زیبایی و حلاوت کلام وحی گردیده است، اکثر علمای بلاغت آن را تحت عنوان خروج کلام از مقتضای ظاهر و انتقال از یکی از صیغه‌های تکلّم، خطاب و غیبت به دیگری تعریف کرده‌اند.‌ بر این اساس برای آن شش وجه برشمرده‌اند، به نظر می‌رسد این شگرد ادبی منحصر به انتقال از ضمیری به ضمیر دیگر نباشد و گونه‌های دیگری نیز برای آن می‌توان پیدا کرد، در این پژوهش ضمن ارائه تقسیم بندی جدیدی از التفات، به پیگیری اغراض و نکته‌های لطیف آن از منظر زیبایی‌شناسی، در تفاسیر مختلف شیعه و سنّی پرداخته‌ شده‌است. پس در فصل اوّل؛ کلیّات و مفاهیم و در فصل دوّم و سوّم؛ التفات در ساختارهای اسمی و فعلی، التفات در ادوات والتفات در ساختار نحوی و لغوی، با تحلیل معانی ثانویه‌ی هر مورد بیان شده‌است
نقد وبررسی آرا کلامی زکریای رازی
نویسنده:
فائزه سیبویه
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
محمد ابن زکرای رازی پزشک فیلسوف و شیمیدان ایرانی است او در زمینه پزشکی شهرت جهانی دارد اما آرای فلسفی و کلامی وی به دلیل تقابل با جریان فکری رایج مورد توجه قرار نگرفت بررسی آرای م.جود و منسوب به رازی نشان میدهد که او قائل به پنج مبدا قائم بذات برای خلقت بوده وبر خلاف ارسطو جهان را حادث می پندارد او بر این باور است که وجود شرور در عالم بیش از خیرات است و نفوس از این عالم رهایی نمیابد مگر بواسطه آموختن فلسفه رازی فیلسوفی خرد ارا و قائل به اصالت عقل است وبر این باور بوده که تمامی انسان هتبره یکسانی از خرد دارند دریاب عقیده وی راجع به نبوت دو دیته روایت متعارض وجود دارد در روایت اول رازی منکر نبوت بوده که ستایش و تجلیل وی از مقام عقل این نظریه را تقویت میکند در روایت دوم رازی نه تنها نبوت را امکار نمیکند بلکه فردی شیعی مذهب مهرفی میشودبررسی این دودسته از روایت ها هاکی از آن است که رازی اگر چه در باب نبوت عقاید متغاوتی داشته اما نمیتوان پیامبر ستیزی وانکار نبوت را به وی نسبت داد
تبیین فلسفی و کلامی حق و حقانیت در قرآن
نویسنده:
عفت توانا
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
پژوهش حاضر به مسئله «حق» و «حقانیت» در قرآن از سه منظر توجه شده است. از حیث معنا و کاربرد، مصداق و ملاک «حق»معانی حق هم شامل امور تکوینی و واقعی و هم امور ارزشی و اعتباری می‌باشد و کاربردهای آن نیز در مورد خداوند متعال، افعال‌ و وعده های الهی ، مطابقت با واقع ونیز امور حقوقی می‌باشد.از حیث مصداق خداوند متعال، قرآن کریم و دین اسلام در زمره مهم‌ترین مصادیق حقانیت قرار گرفته‌اند. از حیث ملاک نیز منشأ «حق» در دو موضوع قوانین و قضایای خبری مورد بررسی قرار گرفته است.از دیدگاه قرآن کریم منشأ حق درتعیین قوانین حقوقی تنها «خداوند متعال» است. به سه دلیل قرآنی، روایی و عقلی؛ از حیث قرآنی به این دلیل که خالق انسان بوده و نسبت به او دارای ولایت تکوینی و تشریعی می‌باشد. بر خلاف مکاتب غربی که ملاک را توافق اجتماعی و حقوق طبیعی میدانند. روایات فراوانی از پیشوایان معصوم علیهم‌السلام بر اتقان این امر می‌افزاید. براهین سلطه و ویژگی‌های قانونگذار نیز از جمله دلایل عقلانی میب‌اشند.ملاک حق در قضایا و گزارشهای خبری از نظرگاه فلاسفه اسلامی و قرآن کریم مطابقت با واقع و نفس الامر محسوب میشود.
معناشناسی حکمت از منظر قرآن و حدیث
نویسنده:
حسن احمدنیا
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قرآن کتابی است که نیاز به تدبر دارد و مسلماً صاحبان خرد، بیشترین سهم را در این بهره گیری دارند. لغت یونانی فیلوزوفیا در متون منطقی قدیمی که از یونانی به عربی ترجمه شده، به لفظ حکمت برگردانیده شده و عرب، لغت فلسفه را نیز مرادف حکمت به کار برده است حکمت، تاب معانی مختلفی را دارد که از جمله مصادیق آن، می توان به دانش، معرفت، نبوت، علم سودمند و ... اشاره کرد که در یک کلام، علم به حقیقت اشیاء مدنظر است. مفاهیمی وجود دارد که در آیات به همراه این کلمه ذکر شده اند، می توان از این راه شناخت جامع تری از واژة حکمت به دست آورد. کلماتی مانند خیر کثیر، شکر و افعالی مانند ایتاء، تعلیم و ... . کلمات جانشین به واژگانی اطلاق می شود که سبکی مشابه حکمت را داشته باشند، مانند عقل، ذی حجر، لبّ و فکر. واژه ای که دقیقاً متضاد حکمت می باشد، جهل است که شناخت جهالت، تأثیری شگرف در دستیابی به مقدمات حکمت دارد. برای رسیدن به حکمت از منابعی مانند کتب آسمانی، انبیا، اهل بیت (ع)و رعایت اصول اخلاقی باید استفاده نمود. حکیم باید شرایطی چون عدم پیروی از هوای نفس، ایمان و کسب اخلاص را مد نظر خود قرار دهد. آسیب هایی چون اکتفاء به حکمت نظری، طمع و پرخوری مانع وصول به حکمت می شوند که توجه به آن امری ضروری است.
بررسی مبانی اخلاق فضیلت مدار مسکویه و نراقی از منظر قرآن کریم
نویسنده:
محمد مصطفائی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
کلیدواژه‌های اصلی :
03. انسان شناسی Human nature , قرآن , رفتار اخلاقی , نگرش , جهت گیری ارزشی , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , اصطلاحنامه اخلاق اسلامی , فضایل اخلاقی , جهت‌گیری ارزشی , انسان‌شناسی , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی , فلسفه یونان باستان , ابن مسکویه، احمدبن محمد , آموزه فلسفی , فلسفه یونان باستان , هنر و علوم انسانی , آموزه فلسفی , شان انسانی , آموزه فلسفی , شان انسانی , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی , شان انسانی , آموزه فلسفی , شان انسانی , فلسفه یونان باستان , ابن‌ مسکویه، احمدبن‌ محمد , نراقی، محمدمهدی‌بن ابی‌ذر , هنر و علوم انسانی , فلسفه یونان باستان , هنر و علوم انسانی , شان انسانی , فلسفه یونان باستان , شان انسانی , ابن مسکویه، احمدبن محمد , آموزه فلسفی , آموزه فلسفی , شان انسانی , فلسفه یونان باستان , ابن‌ مسکویه، احمدبن‌ محمد , نراقی، محمدمهدی‌بن ابی‌ذر , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی , نراقی، محمدمهدی‌بن ابی‌ذر , آموزه فلسفی , نراقی، محمدمهدی‌بن ابی‌ذر , ابن‌ مسکویه، احمدبن‌ محمد
چکیده :
با آغاز نهضت ترجمه در جهان اسلام، اخلاق فلسفیِ یونان باستان که یکسره اخلاقی «فضیلت‌مدار» بود، به ویژه با تبیین افلاطونی-ارسطویی آن، در میان حکیمان مسلمان رواج یافت. مسکویه(م 421 ق.) و ملا مهدی نراقی(م 1209 ق.) که از مهمترین پیروان این اخلاق هستند، به ترتیب، کتاب‌های «تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق»، و «جامع السعادات» را با این رویکرد تألیف کردند. نظام اخلاق فضیلت، بر انسان‌شناسی فلسفی و عقل‌گرایی آن، استوار است. لذا، فصل ممیز انسان «عقل» او تعیین می‌شود و فضیلت برتر «حکمت» است و سعادت قصوی هم، سعادتی عقلانی است. در این اخلاق، فضیلتِ هر یک از قوای سه‌گانه نفس(عاقله، غضبیه، شهویه)، در حالتی میانه‌ی افراط و تفریط حاصل می‌شود؛ بنابراین معیار فضیلت، «حد وسط» است. در همین راستا، پرسش اصلی رساله، بررسی مقدار انطباق دستاورد اخلاق فلسفی مسکویه و نراقی، با دیدگاه قرآن کریم است، چراکه به‌نظر می‌رسد طبق آیات، «روح الهی» انسان، فصل ممیز اوست، و با توجه به «کرامت»و گرایش اصیل این روح به «ایمان»، به‌جای تأکید بر حکمتِ نظری، «تقوا» که ناظر به حیث اراده و انتخابگری «عاقلانه» انسان است، اولویت می‌یابد و سعادت قصوی هم، منحصر در بُعد معرفتی انسان نمی‌شود. ضمناً، معیار فضیلت بر اساس تقابل بنیادین و دوقطبی حق و باطل(ایمان و کفر) در قرآن، «عدل» و ادای حق، طبق موازین شرعی و عقلی است. نتیجه آن‌که: مبانی مورد پذیرش این دو حکیم از اخلاق فضیلت‌مدار، قالب جامع و بی‌نقصی برای اخلاق قرآنی تشکیل نمی‌دهند؛ بلکه برای تدوین اخلاق اسلامی باید چارچوب آن نیز، از منابع اصیل دین(قرآن و حدیث) استخراج گردد.
نقش کوفه در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری
نویسنده:
فرهاد نعمتی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
نوشته حاضر پایان نامه ای است که به بررسی نقش کوفه به عنوان یکی از مراکز شیعی در گسترش تشیع تا قرن چهارم پرداخته است. در این نوشته ابتدا کلیاتی دربارة تعاریف مختلف از شیعه بیان شده، و بعد به بسترشناسی سیاسی کوفه که شامل پیدایش کوفه به عنوان یک شهر اسلامی، حوادث مهم تاریخی آن و نقش مردم کوفه در این حوادث پرداخته است. گونه های مختلف تشیع و راههای ارتباط شیعیان با ائمه یکی دیگر از مباحث این نوشتار به حساب می آید.نگاهی به مکتب حدیثی شیعه در این چهار قرن، دانشمندان شیعی کوفه و میراث علمی آنها در زمینه های همچون تفسیر، فقه، کلام، تاریخ و رجال و نقش آنها در سلسله اسناد روایات شیعه از مباحث مهم این رساله است.در قسمتی دیگر به بیان فرقه های موجود در کوفه مانند فرقه های مختلف شیعه، مرجئه، خوارج، معتزله، اصحاب حدیث و اصحاب رأی پرداخته و تعامل شیعیان امامیه با این فرق را مورد بررسی قرار داده است. بررسی نقش شیعیان کوفه در گسترش تشیع در دیگر سرزمین های اسلامی مانند شهرهای ایران از جمله قم، ری، اهواز، اصفهان، خراسان ، منطقه عراق از جمله بغداد، بصره، موصل، انبار وکشور مصر مبحث پایانی این پایان نامه است که بخش مهمی از این نوشته را به خود اختصاص داده است.
  • تعداد رکورد ها : 569