جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رساله کوتاهي است در اصول دين شامل پنج باب کوتاه رساله اي کوتاه در اصول پنجگانه اعتقادي است در يک مقدمه و پنج باب و يک خاتمه و هر باب داراي فصولي است. فهرست اجمالي مطالب كتاب حياة النفس: باب اول در اصل اول. (مقصود از اصل اول توحيد است) داراي 17 فصل درباره ذات و صفات خداوند باب دوم در اصل دوم - عدل- باب سوم در اصل سوم - نبوت- باب چهارم در اصل چهارم - امامت - مطالب اين باب را در ضمن يك فصل بيان داشته. باب پنجم در اصل پنجم - معاد - در اين باب ده فصل است. نسخه اي كه در زمان زندگي شيخ احمد نوشته شده و در كتابخانه سيد محمد پسر سيد نعمة الله جزائري در نجف موجود است. حياة النفس دو ترجمه دارد يكي از ميرزا حسن عظيم آبادي متوفي در حدود 1260 و ديگري از سيد كاظم رشتي شاگرد معروف شيخ احسائي. خاتمه درباره رجعت. (عبدالحسين حائري) در معرفت اصول دين مشتمل بر مقدمه و پنج باب و خاتمه. در هر يک چند فصل. باب اول در توحيد و متعلقات آن. باب دوم در عدل و متعلقات آن از ثواب و عقاب و اختيار و بطلان جبر و تفويض. باب سوم در نبوت و مسائل مربوط به آن. باب چهارم در امامت و براهين امامت ائمه اثني عشر. باب پنجم در اثبات معاد جسماني و کيفيت قيامت. خاتمه در لزوم اعتقاد برجعت و ظهور و اينکه آجال و ارزاق و اسعار بدست خداوند است. اين کتاب چاپ شده است. تاريخ تأليف اين رساله 1232 هـ. ق. مي باشد. (فاضل) رساله اي است در اصول دين، مشتمل بر مقدمه و خاتمه و پنج باب وهر باب داراي چند فصل به شرح ذيل: الباب الاول: في معرفة الله، داراي 16 فصل. الباب الثاني: في العدل. الباب الثالث: في النبوة، مشتمل بر 4 فصل. الباب الرابع: في الامامة، حاوي سه فصل. الباب الخامس: في المعاد، داراي 12 فصل. الخاتمة: في الرجعة، داراي 4 فصل. (غلامي مقدم، براتعلي) چنانكه مؤلف مي گويد آنرا به درخواست گروهي از دوستان و برادران در اصول عقايد تأليف كرده است. اين رساله مشتمل بر يك مقدمه، پنج باب و خاتمه است. در نسخه مورد بحث ما «حيوة النفوس في حضرة القدس» ناميده شده و در «فهرست كتب مشايخ عظام» ص240 «حيوة النفس» معرفي گرديده همچنين در ذريعه ج7ص124ش664 بعنوان «حياة النفس في حضرة القدس» آمده است در «فهرست كتب مشايخ عظام» ذكر گرديده كه اين كتاب به تاريخ 1273 در تبريز با «جوامع الكلم» چاپ شده است (ص240) ابواب رساله مورد گفتگو پس از مقدمه بدين شرح است: باب اول: درتوحيد و متعلقات آن باب دوم: در عدل باب سوم: در نبوت باب چهارم: در امامت و براهين امامت ائمه اثني عشر (ع) باب پنجم: در اثبات معاد جسماني و كيفيت قيامت خاتمه: در لزوم اعتقاد به رجعت (علينقي منزوي) حياة النفس مشتمل است بر يك مقدمه، خاتمه و پنج باب و هريك از بابهاي اين كتاب خود داراي فصولي چند است. فهرست اجمالي مطالب كتاب حياة النفس: باب اول در اصل اول. (مقصود از اصل اول توحيد است) داراي 17 فصل درباره ذات و صفات خداوند. باب دوم در اصل دوم عدل. باب سوم در اصل سوم نبوت. باب چهارم در اصل چهارم امامت. مطالب اين باب را در ضمن يك فصل بيان داشته. باب پنجم در اصل پنجم معاد. در اين باب ده فصل است. خاتمه درباره رجعت. نسخه اي كه در زمان زندگي شيخ احمد نوشته شده و در كتابخانه سيد محمد پسر سيد نعمة الله جزائري در نجف موجود است. حياة النفس دو ترجمه دارد يكي از ميرزا حسن عظيم آبادي متوفي در حدود 1260 و ديگري از سيد كاظم رشتي شاگرد معروف شيخ احسائي. (عبدالحسين حائري) در 1 «مقدمه» و 5 «باب» و 1 «خاتمه» و هر باب در چند «فصل» . در اصول دين و مذهب، باب 1. توحيد 2. عدل 3. پيامبري 4. امامت 5. معاد كه جسمي خواهد بود. خاتمه در رجعت و برخي اعتقادات ديگر. چاپ: تبريز، 1381ق. (احمد منزوي) در اصول دين تنظيم شده دريك مقدمه و 5باب (هر باب در چند فصل) و خاتمه: مقدمه: اعلم ان الله سبحانه لم يخلق العباد عبثاً لانه حكيم. الباب الاول: في الاصل الاول [التوحيد] در 17فصل الباب الثاني» في الاصل الثاني و هو العدل. الباب الثالث: في النبوة الباب الرابع: في الامامة الباب الخامس: في المعاد، در 10فصل. خاتمه: در لزوم اعتقاد به رجعت و ظهور و اين كه آجال و ارزاق و اسعار به دست خداوند است. (حكيم) آغاز كتاب: حمدله. صلاة‌. اما بعد، فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين الاحسايي، انه قد التمس مني بعض الاخوان الذين يجب اطاعتهم ان اكتب ... انجام كتاب: علي كرم عدله و آلائه و الرضا في كل حال بقدرة و قضائه فانه ولي كل خير و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين. تمت الرسالة بعون الله. في كل حال بقدرته و قضائه فانه ولي كل خير و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين. [التراث العربي 2/435؛ فهرست مشايخ 2/30؛ مشار عربي 326: چاپ تبريز 1381 ق؛ الذريعة 7/124رقم 664 و 4/98؛ مرعشي 24/37و20/102و2/200 و 3/134 و 5/371و 7/356 و 19/85 و 19/162 و 13/310 و 19/342 و 30/72 و 31/62و 28/483 و 29/557؛ مدرسه آية الله خوئي ص 68؛ مدرسه نمازي ص330 و 365 و 407؛ سپهسالار 4/352-353؛ الهيات مشهد 1/406؛ فهرست دانشكده ادبيات 215؛ فهرست مشار 1/399؛ كتابخانه مجلس شورا 5/11و 1/17/29؛ فهرست آستان قدس 4/97 و 11/336 و 11/358 و 17/435؛ ايضاح المكنون 1/425؛ مركز احياء ميراث 1/482؛ دانشگاه بوعلي ص 161؛ كتابخانه وزيري 3/882 و 4/1298 و 3/1109 و 3/1110؛ مدرسه فيضيه 1/103؛ كتابخانه فرهنگ و ارشاد اسلامي ص 39؛ كتابخانه ملي 5/223 و 7/48 و 11/192 و 10/246 و 16/453؛ كتابخانه ملك 5/102 و 5/423 و 5/425؛ فهرست دانشكده ادبيات 215؛ ذريعه ج 7-122و ج 4-98 و فهرست مشار ج 1-399؛ عكسي مركز احياء ميراث اسلامي 3/62 و 6/190؛ كتابخانه جمعيت نشر ص 1194؛ آية الله زنجاني ص 235؛ علامه طباطبايي 2/156؛ كتابخانه مدرسه آ خوند ص 1421؛ دليل المخطوطات 1/277؛ ابراهيمي 240؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي 1/94 و 6/666؛ الذريعة 7/124 و فهرست عربي مشار: 326 مجلس 5/11-14؛ مجلس شورا 9/568 و 7/113؛ ريحانة الادب ج 1: 39 ج 2: 77، فهرست مجلس ج 5 ص 7 دانشگاه ج 3: 400؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/467 و 1/589 و 2/204 و 2/258 و 2/262؛ فهرست كتب احسائي 30؛ ادبيات تهران 1/215؛ كتابخانه ملي تبريز 1/442؛ دانشگاه تهران 12/2604 و 12/2906 و 17/411 و 16/576؛ مدرسه خان ص 93؛ سريزدي 1/181؛ مجتهد الزمان ص 34؛ فهرست مشايخ 2/30؛ اصغر مهدوي 2/114؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي2/92 و 1/158و 6/662؛ طبقات 13/88 -91؛ مرعشي - اشكوري 2/200؛ اعلام 1/64؛ احسايي؛ ذريعه 7/124 «حياة النفس»، همانجا، 4/98 « ترجمه حياة النفس» ؛ اعلام، 1/164: احسايي؛ طبقات 13/88-91: احمد احسايي؛ فهرست كتب مشايخ 240؛ مشار، عربي 326؛ مرعشي 2/200 «حياة ... » ؛ نشريه 3/222 و 5/591 و 5/596 و 5/647 و 7/719 و 13/356 و 11/722؛ چهار كتابخانه مشهد ص 292؛ سه كتابخانه اصفهان ص 58؛ نسخه پژوهي 3/80 و 3/176؛ عمومي مراغه ص 259؛ فهرست الفبائي آستان قدس ص 231مدرسه فيضيه 3/92؛ مجلس شورا 7/284؛ شيخ علي حيدر 1/108 و 2/89؛ تراثنا س2ش/4 42 و س13ش2و/3 323؛ رايانه ملي ص 274؛ دارالحديث ص 229؛ مكتبة اميرالمؤمنين 2/451؛ شورا 1/150/33؛ جامع گوهرشاد 5/618؛ رايانه آستان قدس] شرح و حواشي: حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه) (-) العقايد الخمس في شرح حياة النفس (-) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه) = ترجمه رساله اصول عقايد (-) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه دوم) رشتي، كاظم بن قاسم (1212-1259) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه) مرندي، علي محمد (-1259) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه اول) نظام العلماء تبريزي، محمود بن محمد (-1271) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه) رشيد يزدي، محمد بن علي (-13) اصول الدين (ترجمه) تبريزي، محمد بن محمد (-13) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه) حايري عظيم آبادي، حسن (-1260) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه سوم) جوانرودي، محمد (-14) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه) دامغاني عمرواني، محمد (-)

از شیخ احسایی در پاسخ همان شیخ احمد قطیفی و این یکی دربرگیرندۀ 10 پرسش و پاسخ است، نمایۀ آنها در «فهرست کتب مشایخ» (ص 231-232) آمده است: 1. چگونه ائمۀ اطهار اول ما خلق‌اند و چگونه علت موجوداتند، 5. حدوث عالم ذاتی ست یا زمانی، 10. تفسیر «و لهم فیما ما یشتهون»، پس اگر خواهش «پیامبری» کنند چه می‌شود. در انجامه تاریخ به پایان بردن 18 ذیحجۀ 1213ق/ 1799م آمده است. در «جوامع الکلم» چاپ شده: تبریز، 1273ق. آغاز: حمدله. صلاة. و بعد، فیقول العبد المسکین... الاحسائی انه قد وردت علی مسائل جلیلة بمباحث جمیلة من الشیخ الاوحد الشیخ احمد بن الشیخ صالح بن سالم بن طوق، تدل علی کثرة خبره و دقة فکره. طلب منی جوابها و کشف حجابها... انجام: والی الله ترجع الامور. و کتب مولفها العبد المسکین احمد بن زین‌الدین بن ابراهیم الاحسایی فی ثامن عشر من ذی الحجة الحرام یوم الجمعة سنه ثلث عشرة و مأتین و الف من الهجرة. و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین.

از شیخ احمد احسایی در پاسخ پرسش‌های شیخ احمد بن شیخ صالح بن طوق. یازده پرسش از مسایل گوناگون، نمایۀ آن‌ها در «فهرست کتب مشایخ 250» آمده است: 1. نیت: هل یجب فی النیة مراعاة الوجه؟ 2. معنی نیت و وجه چیست: و ما معنی الوجه؟، 3. در ادعا بر مرده: هل یکفی فی اثبات الدعوی علی المیت شاهد و یمین، 4. میقات اهل مدینه: هل محرم اهل المدینة نفس المسجد او اوادی... با سربندهای «قال سلمه الله». آغاز: حمدله. صلاة. قال العبد المسکین احمد بن زین‌الدین ااحسایی. قد ارسل الشیخ الارشد الشیخ احمد بن الشیخ صالح بن طوق القطیفی مسایل یرید جوابها فکتبت الجواب علی جهة الاستعجال و حسبنا الله و نعم الوکیل. قال سمله الله تعالی مسئلة هل یجب فی النیة مراعاة... انجام: الاعراب الذی هو تغییر اواخر الکلم و عندی الاعراب هی جزء الکلمة الصوری الذی هو الهیئه.

پاسخ سوال شيخ عبدالحسين ابن شيخ يوسف بحراني است شيخ عبد الحسين بن يوسف بحراني مساله اي را در اقسام كفار از احسائي پرسيده، و شيخ به روش خود بدان جواب گفته و در شب 15 جمادي الثاني 1218 از آن فارغ شده است. (سيد جعفر و صادق حسيني اشكوري) در پاسخ پرسش شيخ عبدالحسين فرزند شيخ يوسف بحراني [بلادي]. در مسايل كفر و ايمان و اسباب دخول جهنم كه پرسش را به چند بخش درآورده هر يك را جداگانه پاسخ گفته است. در فهرست كتب مشايخ تاريخ تاليف 15 جمادي الثاني 1212ق آورده شده و افزوده شده كه در «جوامع الكلم»، تبريز، 1276ق چاپ شده است. (احمد منزوي) رساله اي كوتاه در پاسخ سوالاتي كه «عبدالحسين بحراني» نموده و او آنها را به صورت «قال - اقول» جواب داده است. پرسشها عمدتا درباره اقسام كفار و تفصيل آنها، عقايد بر همنان هندوستان، درباره حقيقت ايمان كه كاشف از اصول آن و حقيقت كفر كه كاشف از حقيقت آن بنمايد، پرسيده شده است (طيار مراغي) آغاز كتاب: الحمدلله الذي اوضح الحق باكمل بيان و اشبه مستوي صحية. . و بعد، فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين الاحسايي. انه قد ارسل الي الكفو الوقادة ... الشيخ عبدالحسين بن المرحوم الشيخ يوسف البحراني مسئلة اراد بها كشف نقابها. انجام كتاب: بصحة هذا القول و الاخبار و الاعتبار. و صلي الله علي محمد و‌ آله الطاهرين. و الحمدلله رب العالمين. [الهيات تهران ص 344؛ دانشگاه تهران 16/372؛ دائرة المعارف اسلامي 1/118 و 1/186 و 6/662: احسايي؛ ذريعه 5/208 «جوابات الشيخ عبدالحسين» بلادي بحراني، همانجا، 11/124 «رسالة في الايمان و الكفر» : كه بايستي همين كتاب باشد: فهرست كتب مشايخ، 241: مشار، مؤلفين 1/345؛ طبقات 13/88-89: ‌احمد احسايي؛ اعلام، 1/64: احمد احسايي؛ دانشگاه تهران 12/2626 و 12/2627؛ مجلس سنا 1/57؛ الهيات تهران ص 344؛ كتابخانه وزيري 4/1205؛ مدرسه حجتيه ص 117؛ عمومي مراغه ص 253؛ كتابخانه ملك 5/101؛ عكسي مركز احيا ء 4/240؛ شيخ علي حيدر 1/156؛ شورا 44/218]

در پاسخ 8 سوال يكي از سادات. 1-تفسير آيه انا لله و انا اليه راجعون و آيه الا الي الله تصير الامور 2-بيان قاعده بسيط الحقيقه كل الاشياء 3-معني فقره: اللهم ارنا الاشياء كما هي 4-معني حديث ما رايت شيئا الا و رايت الله ... . 5-معني حديث شر الثلاثه ولد الزنا گ 6-معني حديث كندي حركت فلك در زمان سلطان عادل 7-عذاب نار ابدي است يا منقطع 8-آيا بهشتيان آرزوي رتبه بالاتر مي كنند يا نه شيخ احمد احسائي مي گويد بعضي از بزرگان و اجلاء و نبلاء از من سوالهائي كردند و اين كتاب جواب آنها مي باشد اما سوالهاي سائلين: 1- انا لله و انا اليه الراجعون، 2- بسيط الحقيقه كل الاشياء، 3- اللهم ارنا الاشياء كماهي، 4- رؤيت حق، 5- معني شر الثلاثه و لدالزنا، 6- معني امر الله تعالي الفلك في دولة السلطان الجابر لزوال دولته، 7- اهل النار چون در سقر مستقرشدند و بانواع عذاب گرفتار آمدند آيا براي آنها گريزي هست يا نه، شيخ يكايك آنها را بر حسب مشرب خود پاسخ مي گويد. (عبدالله انوار) جواب بعضي از سادات مشتمل بر هشت سؤال. (صدرائي و ديگران) در پاسخ «بعضي از سادات» كه از او نام نمي برد. 8 پرسشي است كه در «فهرست كتب مشايخ» (ص 239) به نام «رساله» آورده شده است: 1. پرسش از تفسير آيت انا لله و انا اليه راجعون و آيت الي الله تصير الامور، 2. از «بسيط الحقيقة كل الاشياء» (اين مسأله را در پاسخ آخوند ملا محمد دامغاني بگونه يك رساله جداگانه داده است. نك: بسيط الحقيقة). 3. از حديث «اللهم ارنا الاشياء كما هي» 4. حديث ما رأيت شياً الا و رايت الله قبله. 5. حديث «شر الثلاثه و لدالزنا» ... (احمد منزوي) رسالة يتضمن الكلام حول «انا لله و انا اليه راجعون» و قوله (ص) : «اللهم أرنا الأشياء كما هي»، و قوله (ع) : نشر الثلاثة ولد الزنا»، و حديث: «بطوء حركة الفلك في زمن السلطان العادل». (انصاري-محمد باقر) اين رساله در پاسخ به هشت مسأله اعتقادي فلسفي يكي از سادات تأليف شده است. اين مسائل عبارت اند از: 1- تفسير آيه «انا لله و انا اليه راجعون» و «الي الله تصير الأمور» 2- وجه صحيح بسيط الحقيقه كل الاشياء 3- معني حديث «اللهم أرنا الأشياء كما هي» 4- معني روت حق و حديث «ما رأيت شيئاً الا و رأيت الله قبله» 5- حديث «شر الثلاثه ولد الزنا» 6- كيفيت كندي دوران فلك در زمان سلطان عادل و عكس آن در زمان سلطان جائر 7- ابديت يا انقطاع عذاب اهل نار 8- در جنت، داني تمناي رتبه عالي مي كند يا خير؟ آغاز كتاب: حمدله. صلاة. و بعد، فيقول العبد المسكين احمد بن زين الاحسائي. قد التمس مني بعض السادة‌ النبلاء و الاجلاء [ ... ] ان اكتب علي بعض مسائل له بعض البيان. و كان ذلك ... . انجام كتاب: لترتبها لادني لمثل هذا، فليعمل العاملون، و لاحول و لاقوة الا بالله العلي العظيم. و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين و الحمدلله رب العالمين. [كتابخانه وزيري 4/1313؛ مجلس شورا 22/226؛ فهرست كتب شيخ 301-302؛ مرعشي 3/139 و 30/80و 28/482؛ معجم مؤلفي الشيعة 13؛ دائرة المعارف اسلامي 1/108 و 1/112؛ فهرست كتب مشايخ 239 «رساله» ؛ سه كتابخانه اصفهان ص 59؛ عمومي مراغه ص 257؛ شيخ علي حيدر 1/157؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/412؛ فهرست كتب ... احسائي، ص 29؛ كتابخانه ملي 9/515؛ مكتبة امير المومنين 1/37]

از شیخ احمد احسایی، در پاسخ همان شیخ احمد بن صالح طوق قطیفی. با سربندهایی بگونۀ ش (1) «قال، مسئلة ...» و «اقول»، که در آن اشاره به پرسش‌هایی که بیش از این کرده می‌کند. پرسش و پاسخ‌ها شماره ندارد، ولی همان است که فهرست 16 پرسش و پاسخ آن در «فهرست مشایخ» (ص 177- 179) آمده است. آغاز: حمدله. صلاة. اما بعد، فیقول العبد المسکین... الاحسائی ان الابن الارشد الاسعد الشیخ احمد بن المرحوم الشیخ صالح بن طوق المذکور، احسن الله احواله و بلغه آماله... قد الحق المسائل المتقدمة بمسائل اخری. فقال بعد کلام طویل. انجام: مسئلة ما تفصیل السبع التی لایکون شیئ... و کتبنا جوابها فلا فائدة فی ذکره. هذا آخر المسائل الثانیة. والحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین.

در پاسخ 10 پرسش سيد محمد بن ابوالفتوح كه در مشهد مي زيسته. نمايه پرسش ها در «فهرست كتب مشايخ 280» آمده است. 1. اراده پروردگار 2. معني تكليف 3-4فايده تكليف 5. تر عبادت چرا منشأ عذاب مي شود ... (احمد منزوي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد، فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين الاحسايي، ان جناب سيدنا الاجل. . السيد محمد بن السيد ابي الفتوح من اهل مشهد الرضا ارسل الي بهذه المسايل يريد الجواب عما يرد من الاشكال ... الاولي ارادة العبد المنبعثة من العلم و الداعي. . انجام كتاب: غلبت علينا شقوتنا و كنا قوماً ضالين. الآيات. و هو ظاهر. و الحمدلله رب العالمين و صلي الله علي محمد و آله و كتب احمد بن زين الدين الاحسايي سنة سبع و عشرين بعد المأتين و الالف. [كتابخانه وزيري 4/1375؛ فهرست كتب مشايخ 280 «رساله» ؛ دائرة المعارف اسلامي 1/125]