جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
عقل نظری
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
7
8
تعداد رکورد ها : 78
عنوان :
کاربست عقل در استنباط آموزههای کلامی از دیدگاه فاضل مقداد
نویسنده:
رضا برنجکار، مهدی سالکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عقل نظری
,
عقل عملی
,
فاضل مقداد
,
عقل و دین
,
عقل و ایمان
,
شخصیت ها
کلیدواژههای فرعی :
تأویل ,
ایمان ,
خداشناسی ,
افعال الهی ,
حسن و قبح ,
قاعده لطف ,
تواتر معنوی ,
خیر و شر ,
کشف استلزامات ,
بطلان دور و تسلسل ,
وجوب عصمت امام ,
استحاله تحصیل حاصل ,
بطلان ترجیح بلا مرجح ,
وجوب بعثت انبیا ,
قاعده دفع ضرر محتمل ,
رابطه ایمان و معرفت ,
برتری انبیا بر ملائکه ,
اثبات امامت امیرالمومنین ,
چکیده :
بررسی روشی علم کلام، از جمله مباحث مورد نیاز جامعۀ علمی امروز است که تاکنون چندان مورد توجه نبوده است. متکلمان امامیه از دو روش عقلی و نقلی برای استنباط آموزههای دینی و دفاع از آن استفاده کردهاند. این مقاله با رویکرد تحلیلی دربارۀ آثار کلامی فاضل مقداد، به بررسی این مسئله میپردازد که او از چه کاربستهایی از عقل در استنباط آموزههای کلامی استفاده میکرد. فاضل مقداد از عقل هم به عنوان منبع و هم به عنوان ابزاری در خدمت نقل استفاده میکند. پرکاربردترین روش عقل نظری در استنباط آموزهها، کشف استلزامات، و در عقل عملی، حسن و قبح عقلی است. فاضل مقداد از کارکرد استنباطی عقل در محدودۀ نقل، با استفاده از روشهای توصیف و اعتباربخشی به نقل، و همچنین پاسخگویی به شبهات بهره میبرد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 17 تا 32
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
پژوهشی دربارۀ ماهیت گزارههای زبان اخلاق سینوی: بدیهی یا مشهور؟
نویسنده:
محمدهانی جعفریان, میرسعید موسوی کریمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
زبان اخلاق
,
فلسفه اخلاق (عام)
,
هستی شناسی اخلاق
,
انسان شناسی اخلاق
,
معرفت شناسی اخلاق
,
فلسفه اخلاق ابن سینا
کلیدواژههای فرعی :
حد وسط ,
عقل نظری ,
اشارات و تنبیهات ,
ماده و صورت ,
علم نفس ,
ادراک محسوسات ,
منطق سینوی ,
رساله حی بن یقظان ,
رساله سلامان و ابسال ,
رفتار اخلاقی ,
فلسفه مشاء ,
عقل فعال ,
مشهورات (معرفت شناسی) ,
شهود حسی(قسیم شهود عقلی و محض) ,
شهود عقلی(قسیم شهود حسی و محض) ,
صور افاضه شده عقل فعال ,
هستی شناسی عمل اخلاقی ,
رفتار جسمانی ,
معناشناسی سینوی ,
سنخ گزاره های اخلاق سینوی ,
میانه روی اخلاقی ,
رسائل مشرقی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2383-3025
چکیده :
ابنسینا معتقد است حقیقت عالم طبیعت، از صور افاضهشده از عقل فعال تشکیل شده است که بهترتیب خاصی کنار یکدیگر قرار گرفته و کلیت واحدی را بهوجود آوردهاند. انسان نیز با افعال خود، صورتهایی را به این کلیت اضافه میکند. اگر صورت اضافهشده، معلول درک عقلانی وی و هماهنگ با نظام واحد صورتهای عالم باشد، رفتار وی اخلاقی است؛ وگرنه اخلاقی نخواهد بود. زبان اخلاق نیز نشاندهندۀ این وحدت یکپارچه است و صدق آن مطابقِ عالم خارج؛ بنابراین، لازمۀ دیدگاه ابنسینا این است که زبان اخلاق باید راوی صادقی از وضع عالم باشد؛ اما ظاهر سخن او بهگونهای است که او نمیپذیرد زبان اخلاق این ویژگی را دارد؛ از اینرو، ذیل بررسی انسانشناسی اخلاقی بوعلی خواهیم گفت اصل توجه او به مخاطبانش است و نشان میدهیم بهنظر او صدق زبان اخلاق، به مخاطبانش بستگی دارد. در این مقاله، ابتدا هستیشناسی اخلاق ابنسینا را میکاویم و در ادامه، مخاطبان اخلاق وی را بررسی و ویژگی زبان اخلاق را برای هریک مشخص میکنیم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 30 تا 45
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نقش و جایگاه عقل در اخلاق از منظر فارابی
نویسنده:
سمیه بلبلی قادیکلایی, حمید پارسانیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
لذت
,
فارابی
,
خلق
,
عقل
,
فلسفه اخلاق (عام)
,
رابطه عقل و اخلاق
,
فلسفه اخلاق فارابی
,
مقاله درباره فارابی
کلیدواژههای فرعی :
عقل نظری ,
علم نفس ,
اختیار انسان ,
انسان ,
کمال نهایی انسان ,
تادیب ,
تعلیم اخلاق ,
فلسفه ارسطو ,
فلسفه مشاء ,
سعادت اخروی ,
عقل بالفعل ,
عقل بالملکه ,
هدف اخلاق ,
اراده ,
نفس ناطقه(اصطلاح وابسته) ,
عقل هیولانی ,
عقل مستفاد ,
التنبیه علی سبیل السعاده ,
نظریه عقل فارابی ,
نظریه علم النفس فارابی ,
سعادت از نظر فارابی ,
عقل فعال و سعادت ,
لذت و سعادت ,
شاپا (issn):
2383-3025
چکیده :
بررسی ارتباط عقل و اخلاق، از مباحث گریز ناپذیر فلسفی در زمینۀ اخلاق است. فارابی نیز یکی از تأثیرگذارترین فلاسفۀ مسلمان در حوزۀ اخلاق است. اما اینکه از منظر فارابی، عقل چه نقش و جایگاهی در اخلاق دارد، پرسشی است که در این نوشتار در پی پاسخگویی به آن است. از این رو، ابتدا نظریۀ عقل از دیدگاه فارابی مطرح میشود. نظریهای که پایه و اساس آن، بر ارتباط عقل انسانی با عالم مفارق از ماده، به وساطت و فیض عقل فعال گذارده شده است. سپس مفهوم اخلاق از نگاه وی و غایت اخلاق که همان «سعادت» است، تشریح شده، در نهایت، از جنبههای مختلف، جایگاه و نقش عقل را در رسیدن به سعادت بررسی میکنیم. شایان ذکر است که سعادت در دستگاه معرفتی فارابی، یک مفهوم بسیط نیست، بلکه مفهومی مرکب است و برای درک معنای آن، باید ارتباط آن با مفاهیمی چون اراده و اختیار، لذت، معرفت و تعلیم و تأدیب روشن شود. در این میان، پس از تعریف مفهوم عقل و انواع آن از نگاه فارابی، چگونگی بروز و ظهور و نقشآفرینی آن در هر یک از مفاهیم فوقالذکر، روشن شده، مشخص میشود که فارابی بر خلاف برخی فلاسفۀ اخلاق، فیلسوفی است که جایگاه بسیار پررنگی برای عقل در اخلاق قائل شده است و این مسأله را نیز از مسیرهای گوناگون و با مفاهیم متفاوت، نشان داده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 81 تا 97
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
کاربستِ عقل نظری در استنباط آموزههای کلامی با تکیه بر متون کلامی
نویسنده:
مهدی نصرتیان اهور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عقل نظری
,
برهان نظم (اثبات خدا)
,
براهین
,
استحاله
,
براهین فلسفی
,
ترجیح بلا مرجح
,
برهان امکان
,
برهان خلف
,
براهین کلامی
چکیده :
عقل نظري يكي از كابردهاي عقل در استنباط مسائل كلامي است. در اين كاركرد، عقل از روش ها و قواعد خاصي همچون: كشف استلزامات، برهان الغائب علي الشاهد، قواعد بديهي (استحاله دور و تسلسل، استحاله ترجيح بلامرجح، برهان خلف) و براهين فلسفي كلامي (برهان تمانع، برهان حدوث، برهان محدوديت، برهان امكان، برهان نظم، انتفاي مدلول به انتفاي دليل، استحاله انقلاب در ذات، برهان ذو حدين) بهره مي گيرد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 27 تا 46
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
سهم صور خیال، اراده و عقل در حصول مفهوم عقلی با تکیه بر فلسفهی نفس ارسطو
نویسنده:
مهدی مطهری، رضا برنجکار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
علم نفس
,
معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی)
,
فلسفه ارسطو
,
نفس شناسی ارسطو
,
معرفت شناسی ارسطو
کلیدواژههای فرعی :
ادراک عقلی ,
قوه و فعل ,
عقل نظری ,
ادراک حسی (معرفت شناسی) ,
ادراک حسی ,
ادراک عقلی ,
اراده انسان ,
قوای معرفتی ,
شهادت و صور خیال ,
خواص نفس حیوانی ,
صورت عقلی ( مجرد ) ,
عقل ( جوهر ) ,
عقل فعال ,
مُثُل ,
عقل بالملکه ,
وحدت قوا ,
عقل هیولانی ,
مفهوم عقلی ,
عقل درونی ,
عقل بیرونی ,
ماهیت فکر ,
فانتاسیا ,
فعلیت قوه عاقله ,
معقول بالقوه ,
در هم تنیدگی ادراکات ,
شاپا (issn):
6123 2251
چکیده :
تبارشناسی و فهم دقیق آرای بسیاری از فیلسوفان در باب ادراکات، بدون توجه به نظریهی عقل ارسطو، بهخصوص در باب چگونگی حصول مفهوم عقلی، ممکن نیست. این نوشتار در تلاش است با تکیه بر بازخوانی متن آثار ارسطو و نیز محورقراردادن نفسشناسی ارسطو، تفسیری نو از مسأله ارائه کند: الف) مفهوم عقلی حاصلِ دستگاه شناختی انسان است نه قوهی عاقلهی محض؛ ب) در این دستگاه، عامل فعلیتبخشِ معقولاتِ بالقوه نه عقل بیرونی است نه عقل درونی محض، بلکه هریک از بخشهای مختلف دستگاه شناختیِ انسان (حس، خیال، اراده و عقل) بهنحوی در بالفعلشدن معقول بالقوه نقش دارند؛ ج) فرایند شکلگیری ادراکات از الگوی طولی واحدی پیروی نمیکند، بلکه کارکردهای بخشهای مختلف دستگاه شناختی درهم تنیدهاند، بهطوریکه نمیتوان مرز مشخصی میان قوای حسی، خیالی و عقلی و نیز میان کارکردهایشان ترسیم کرد. از منظر ارسطو، با همان ادراکی که شیء جزئی محسوس را درمییابیم، ذات کلی و خالص آن را نیز درمییابیم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 91 تا 108
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
جایگاه وجودشناختی و معرفتشناختی حس مشترک در نفسشناسی فارابی
نویسنده:
مریم شکیبامنش، مریم عاطفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
نفس شناسی فارابی
,
فارابی
,
معرفت شناسی اسلامی
,
علم نفس
,
حس مشترک
,
مقاله درباره فارابی
کلیدواژههای فرعی :
قوای نفس ,
عقل نظری ,
کتاب فصوص الحکمه ,
عالم غیب(کلام) ,
ادراک حسی ,
علم نفس به قوای مدرکه ,
معرفت حسی ,
تعلیقات ,
هستی شناسی اسلامی ,
افعال نفس ,
عقل ( جوهر ) ,
عقل فعال ,
وحدت قوای نفس ,
معقولات اولی((مفاهیم ماهوی)، مقابل معقولات ثانیه) ,
قوای ادراکی(اصطلاح وابسته) ,
حواس خمس(اصطلاح وابسته) ,
متخیله ,
عقل مستفاد ,
آراء اهل مدینه فاضله ,
ارتباط ذهن و عین ,
شواهد تجربی ,
قوای باطن ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
6123 2251
چکیده :
حس مشترک در بین سایر قوای ادراکی از ارزش و جایگاه ویژهای برخوردار است. فارابی با معرفی حس مشترک به عنوان یکی از قوای باطنی نفس و محل تجمع دریافتهای سایر حواس با بیان ادلهای وجود این قوهی را برای نفس تثبیت میکند. نکتهی قابل توجه در این زمینهی تأکید فراوان وی بر نقش و نحوهی عملکرد حس مشترک در تحصیل علم و معرفت است؛ به گونهای که بدون این قوه، هیچ نوع ادراک حسی صورت نمیگیرد، در حالی که نمیتوان نقش سایر حواس را در امر ادراک انکار کرد؛ حتی در کارکرد حس مشترک، میتوان کسب ادراکات عقلی را هم بر عملکرد آن مبتنی ساخت؛ حتی به نظر میرسد در نظر این فیلسوف، حس مشترک با وساطت در برقراری ارتباط میان عالم ذهن و عین، نقش مهمترین نیروی حسی را در فرآیند کسب معرفت بر عهده دارد. در این صورت، حتی رسیدن به درجهی متعالی عقل مستفاد و ارتباط با عقل فعال و عالم غیب هم به نحوی موقوف بر عملکرد حس مشترک است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 65 تا 78
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
سعادت و شقاوت در حیات جاویدان از نگاه ابن سینا
نویسنده:
حمیدرضا خادمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
معاد
,
سعادت
,
سعادت و شقاوت
,
شقاوت
,
خودشناسی
,
علم نفس
,
حیات اخروی
,
ابن سینا
,
فلسفه بوعلی
,
سعادت اخروی
,
شقاوت اخروی
کلیدواژههای فرعی :
معاد جسمانی ,
عقل نظری ,
جهل ,
استکمال نفس ,
زندگی عقلانی ,
اشارات و تنبیهات ,
الم ,
عقل هیولانی ,
لذت اخروی ,
عقل بالفعل ,
استکمال عملی نفس ,
معاد جسمانی ,
مراتب عقل ,
تکامل برزخی نفس ,
الم ,
لذت ,
الم حسی ,
اشقیاء ,
اهل عذاب ,
اهل بهشت ,
اهل حجاب ,
عقل بالفعل ,
نفوس کملین ,
عقل نظری((مدرکات عقل نظری)، اصطلاح وابسته) ,
عقل هیولانی ,
عقل بالفعل ,
نفس عاقله ,
نفوس ناقص ابزاری ,
انواع لذت ,
شقاوت ابدی ,
عذاب دائمی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
مرتضی مطهری
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
,
غلامحسین ابراهیمی دینانی
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
سعادت وصفی مرتبط با لذت و بهجتی است که برای یک موجود در اثر برخورداری از کمالات و خیرات وجودیاش تحقق میپذیرد. مراتب داشتن لذت و الم بهطور طبیعی مقتضی تشکیکی شدن سعادت و شقاوت و در نتیجه، تفاوت یافتن درجات سعدا و درکات اشقیا خواهد بود. ابن سینا با توضیح سعادت و شقاوت در حیات جاویدان، نفس عاقله را پس از مرگ، بالاترین مقام انسانی تلقی میکند. نکته مهم در تصویری که ابن سینا از جاودانگی ارائه میدهد آن است که چنین جاودانگیای در ظاهر به نفوسی تعلق دارد که به مرتبه عقل بالفعل رسیده باشند. اما باید توجه داشت این دغدغه ابن سینا قابل تأمل است که او برای توجیه این که نفوس بدون ابدان نمیتوانند درک الم و لذت جزیی داشته باشند یا به عبارت دیگر، کارکرد نفس برای دریافت امور جزیی در گرو بدن است، وی میخواهد نفوس ناقص ابزاری به منزله بدن دنیوی در اختیار داشته باشند تا بتوانند به تکمیل خود ادامه دهند و از این طریق بر شمار نیک بختان افزوده شود و معاد پدیدهای کثیرالخیر باشد. با این بیان، این مقاله بر آن است که به تبیین و بررسی سعادت و شقاوت در حیات جاویدان از نگاه ابن سینا بپردازد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 69 تا 88
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی تأملات خواجه نصیرالدین طوسی در دانش اخلاق
نویسنده:
قاسم پورحسن
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اخلاق (اِتیک)
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
اخلاق اسلامی
,
فلسفه اخلاق اسلامی
,
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
,
فلسفه اخلاق (عام)
کلیدواژههای فرعی :
رستگاری ,
سعادت ,
عقل نظری ,
بیماری اخلاقی ,
خیر مطلق ,
فضیلت اخلاقی (فضایل اخلاقی) ,
خودشناسی ,
القسط ,
شوق ,
علم نفس ,
کمال نهایی انسان ,
قرآن ,
غضب ,
بیماری روانی - اخلاقی فردی ,
نفس شناسی در فلسفه اسلامی ,
شهوت ,
رستگاری اسلامی ,
شوق ,
شهوات ,
سعادت اخروی ,
خیر محض ,
قرآن ,
عقل(منطق) ,
فضایل اخلاقی ,
عدالت ,
کرامت نفس ,
غضب ,
کردارنیک ,
خودآگاهی ,
خودآگاهی (معرفت نفس) ,
اخلاق ناصری (کتاب) ,
معرفت نفس(خودآگاهی) ,
ادراک معارف ,
خیر به اضافت ,
فضایل چهارگانه ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
,
غلامحسین ابراهیمی دینانی
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
اکثر پژوهشگران و تاریخ نویسان غربی بر این باورند که با ابن رشد، حیات عقلی اسلامی پایان پذیرفته و او واپسین فیلسوف و نماینده فلسفه در تاریخ عقلی تمدن اسلامی محسوب میشود. بدینسان اینان توجه مطلوب به میراث عقلی شیعه ننمودند. علیرغم آنکه حیات شیعی، عنصر نیرومند و شاید تنها رهیافت حیات عقلی اسلامی در حکمت و علوم بود اما مورد غفلت واقع شد. غفلتی که به نوعی فقر تئوری و انحطاط اندیشه را در دوران پس از 615 هجری قمری مؤدی گردید. گفتار حاضر میکوشد تا ضعف و سستی نظریه پایان حیات عقلی را آشکار ساخته و نقش خواجه نصیر در تجدید حیات عقلی حداقل در بعد علم اخلاق و فلسفه اخلاق در سده هفتم را تبیین سازد. تلاش خواجه نصیر در فلسفه و اخلاق در دوره انحطاط برجسته است. پژوهش علمی نشان میدهد که خواجه نصیر در ظهور و بروز سه مکتب فلسفی و عقلی شیراز، اصفهان و تهران نقش پر اهمیتی دارد. اخلاق ناصری نخستین و مهمترین اثر او در دانش اخلاق است. وی اخلاق ناصری را به عنوان اثری اصیل و مستقل حسب گفتارش در کاستی تهذیب الاخلاق خاصه در حوزه تدبیر منزل و سیاسات، مینگارد. سه موضوع بنیادین در اخلاق ناصری مورد پژوهش قرار میگیرد: دانش نفس، فضایل و سعادت و سرانجام عدالت. خواجه نصیر بر این عقیده است که سعادت موضوع و غایت اخلاق است. این غرض او را واداشت تا بخش عمدهای از اثرش را به بحث و فحص در مفهوم رستگاری، کمال و نقصان نفس و بالاخره کردار نیک و خودآگاهی اختصاص دهد. نقد او بر ارسطو و ابن رشد در اصناف فضایل و انواع رذایل بر اساس اندیشه قرآنی مورد توجه و حائز اهمیت است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 33 تا 48
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
رابطه عقل و دین از دیدگاه ابن سینا و توماس آکوئیناس
نویسنده:
نجمه خراشادیزاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
کلیدواژههای اصلی :
عقل نظری
,
عقل عملی
,
دین
,
حدوث و قدم
,
آکوئیناس
,
عقل نظری
,
وحی
,
معارف اسلامی
,
فلسفه بوعلی
,
عقل
,
عقل
,
هنر و علوم انسانی
,
هنر و علوم انسانی
,
ابن سینا، حسین بن عبدالله
,
وحی
,
ابن سینا، حسین بن عبدالله
,
هنر و علوم انسانی
,
هنر و علوم انسانی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
پایان نامه پیش رو، بررسی افکار دو فیلسوف شرق وغرب (ابن سینا و توماس آکوئیناس)، درباره رابطه عقل و دین است. برای ورود به بحث رابطه عقل ودین ابتدا تعریفی از عقل و دین، از نظر آن دو، ارائه میگردد.ابن سینا قائل به عقل نظری و عقل عملی است که عقل عملی در اعمال مستلزم تامل ،مبدء حرکت و عمل است . ابن سینا معتقد است که عقل و وحی، در گزارههای خود بر هم منطبقند. به تعبیر دیگر، گزارههای عقل مورد تأیید وحی است؛ و بایدها و نبایدهای وحی با عقل قابل تائید و اثباتند. حتی عقل خدمتگزار و ابزار وحی دانسته می شود.این تطابق عقل و وحی در نظر ابن سینا استثنائاتی دارد، و آن در مسائلی همچون مسأله معاد جسمانی و همچنین مسأله قِدَم عالم است. این نوع گزارهها عقلگریزند. به اعتقاد او قضیهای که عقلستیز باشد وجود ندارد. او تعارض میان عقل و دین را ظاهری می داند. توماس آکویناس که بسیار متأثر از ابن سینا میباشد، در تعریف عقل بیان می دارد که: منظور از عقل، عقلی است که امور روزانه را تدبیر و امر معاش را سامان می دهد. او در تعریف وحی معتقد است که منظور از وحی آئین مقدس مسیح است که شامل بایدها و نبایدهایی می باشد که عمل به آنها سعادت را بدنبال دارد.در بیان رابطه عقل و دین ، توماس هم به تطابق و تعامل آنها معتقد است و او هم گزاره های دینی را عقل پذیر می داند. اما برای آنها استثنائاتی قائل است که از آن جمله در باب تثلیث توماس معتقد است که وحی به تثلیث حکم می کند و حال آنکه عقل به توحید و وحدانیت دستور می دهد. توماس را بیشتر از آنکه یک فیلسوف بدانیم می توانیم یک متدین بخوانیم زیرا که در مقام تعارض عقل و دین، احکام وحی را یقینی می داند و گویی عقل را بعنوان وسیله برای توجیه دین معرفی می کند.از نظر توماس هم تعارض عقل و دین ، یک تعارض ظاهری است یعنی این که در واقع تعارضی میان آن دو وجود ندارد. ا ز نظر او نیز راه حل تعارض، تأویل می باشد. لذا دراین باب بسیار متأثر از ابن سیناست. در این تحقیق بعد از بیان تفکرات و آراء توماس و ابن سینا، نگاهی تطبیقی به موضوع خواهیم داشت.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
خواب و رویا و ارتباط آن با خیال منفصل از نظر ابن سینا و ملاصدرا
نویسنده:
غلامرضا مومنی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
کلیدواژههای اصلی :
عقل نظری
,
عقل عملی
,
علوم انسانی
,
عقل نظری
,
رؤیا
,
خیال منفصل
,
خیال متصل
,
فلسفه بوعلی
,
عقل فعال
,
عقل فعال
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
مبحث خیال در هر سه حیطهی هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان شناسی قابل ورود و حائز اهمیت و تاثیر است. موضوع رویا موضوعی است که با مبحث خیال در هر سه حیطه مطرح میشود.عوالم وجودی در قوس نزول و صعود متناظر هستند. اما در تعداد این عوالم بین حکمت مشاء و حکمت متعالیه اختلاف وجود دارد. این اختلاف در واقع بر سر وجود عالم مقداری بدون ماده یا همان عالم خیال است. منشا این اختلاف هم تفاوت دیدگاه آنان نسبت به مسالهی مراتب تجرد میباشد که این نیز خود ناشی از اختلاف مبانی آنها در مسائلی است که در همان سه حیطهی مذکور جای دارند. نظیر حرکت جوهری، اتحاد عقل و عاقل و معقول و اعتقاد به تجرد تام تمامی نفوس از ماده. این اختلاف که به رد و اثبات عالم خیال منفصل میانجامد، توجیه مسائلی از قبیل حشر نفوس جزئی، معاد جسمانی، وحی، نبوت و إخبار از غیب را متفاوت میکند. منکرین عالم خیال منفصل هر چند برای بعضی از این مسائل از قبیل نبوت توانستهاند توجیهاتی را بیان کنند اما در برابر برخی دیگر نظیر معاد جسمانی به بنبست خوردهاند.رویای صادقه که از جانب حکما به عنوان مدخلی برای ورود به بحث وحی مطرحشده است، عبارتست از خلاصی قوای باطنی نفس از حواس ظاهره و اتصال به عالم ملکوت و عقل.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
7
8
تعداد رکورد ها : 78
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید