جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫آرامش رواني از دغدغه‌هاي امروز بشر به شمار مي‌رود و ايمان نقش مؤثري در آرامش انسان‌ها دارد. اين پژوهش در صدد تبيين اين دغدغه و نقش ايمان در آن است. نويسنده سعي کرده ايمان به اعتقاداتي چون توحيد، نبوت، عدل، امامت، معاد و... در کاهش اضطراب و استرس افراد و رسيدن به آرامش و بهداشت رواني مورد شرح و بررسي قرار داده و کارکردهاي مختلف ايمان براي دستيابي به سعادت و کمال انساني تشريح نمايد. وي مبحث خود را در پنج فصل سامان داده است و ضمن بررسي ماهيت ايمان و مفهوم بهداشت رواني، به تأثيرات ايمان در رسيدن آرامش فکري، جسمي و روحي اشاره مي‌نمايد. فصل اول، به بررسي کليات تحقيق اختصاص دارد و تعريفي لغوي و اصطلاحي از ايمان، روان و بهداشت رواني ارائه مي‌کند. نويسنده در فصل دوم، ماهيت ايمان از منظر قرآن کريم را تبيين مي‌نمايد و نسبت بين ايمان و اختيار، ايمان و معرفت، ايمان و معرفت، ايمان و عمل و ايمان و اسلام را مورد بررسي قرار مي‌دهد. در ارائه و متعلقات ايمان اعم از ايمان به خداوند متعال، ايمان به غيب، ايمان به نبوت و معاد و ايمان به امامت را به خوبي بيان مي‌کند. سپس ماهيت ايمان را در روايات اسلامي و نگرش انديشمندان مسلمان اعم از اشاعره، معتزله و اماميه تشريح مي‌نمايد. نويسنده براي فهم بهتر مطلب، از منظري روان‌شناختي به تفسير ماهيت ايمان نگاه کرده و ديدگاه‌هاي برخي از انديشمندان غربي و مسلمان را در اين زمينه مي‌آورد. محقق در فصل سوم، ابتدا چيستي بهداشت رواني و پيچيدگي مفهوم آن را مورد بحث قرار مي‌دهد و تاريخچه‌اي از مفهوم بهداشت رواني و پرداختن به اين مسأله را بيان مي‌کند. سپس الگوهاي بهداشت رواني و بيان ديدگاه دين اسلام درباره بهداشت رواني و معيارهاي‌آن، اهداف بهداشت رواني و اصول و مؤلفه‌هاي اصلي آن مورد تحليل قرار مي‌دهد. نقش ايمان در پيشگيري از افسردگي و اضطراب را در فصل چهارم مورد بحث قرار مي‌دهد وي در اين فصل نقش ايمان به غيب و ماوراي طبيعت، امدادهاي غيبي، توحيد و ايمان به خدا، نبوت، امامت و معاد در پيشگيري از افسردگي و اضطراب و ادله قرآني، روايي و روان‌شناختي آن را به خوبي تبيين مي‌کند. نتيجه‌گيري از مباحث پژوهش در فصل پنجم آمده و نگارنده سعي کرده جمع‌بندي از مباحث ارائه شده در خصوص نقش ايمان در نيل به آرامش روحي را ارائه کند.

‫در معناي اصطلاحي اجماع، هم بين اماميه و مکاتب ديگر، و هم بين قدما و متأخرين اختلاف نظر وجود دارد. علت اين اختلاف نيز به اختلاف در شرايط حجيت اجماع برمي‌گردد. با اين حال، مي‌توان قدر مشترک "عدم اختلاف آرا در حکمي از احکام شرعي" را براي آن به‌دست آورد. هدف از اين پژوهش بررسي ادله حجيت اجماع بر اساس مباني مذاهب گوناگون اسلامي است. به نظر مي‌رسد که طرح مسأله اجماع به‌عنوان دليل شرعي، براي اولين بار بعد از جريان سقيفه، و براي توجيه مسأله خلافت بوده است، و در ميان علماي شيعه تا زمان غيبت امام عصر( اين مسأله اصلاً مورد توجه نبوده است؛ پس از آن، براي اولين بار توسط شيخ مفيد مطرح گرديد، که البته معناي اجماع در مکتب اهل بيت( با مکاتب ديگر کاملاً متفاوت است. حجيت اجماع نزد علماي اهل سنت، در عرضِ کتاب، سنت و عقل قرار دارد، ولي نزد اماميه دليل مستقلي به‌شمار نمي‌رود، بلکه تنها اجماعي حجيت دارد که کاشف از سنت و نظر معصوم باشد. از بين علماي شيعه، عده‌اي اجماع را قبول ندارند؛ اما دلايلي که اقامه مي‌کنند، همگي مبتني بر عدم حجيت استقلالي اجماع است. بر اساس مباني مکتب خلفا، اگر مستند، معلوم يا محتمل باشد، حجيت اجماع قوي‌تر مي‌شود، اما ديدگاه مکتب اهل بيت( آن است که اگر مستند معلوم يا محتمل باشد اجماع حجيت ندارد. در مکتب خلفا، موارد متعددي از اجماع ادعا شده است، در حالي که هيچ کدام شرايط اجماع را ندارند. همچنين در مکتب خلفا از کتاب، سنت و عقل براي حجيت اجماع دليل آورده شده است، اما دلايل اجماع بما هو اجماع، هيچ کدام تمام نيست. در نتيجه، اجماع اگر از حيث اتفاق فقها مورد نظر باشد، هيچ ارزشي ندارد؛ اما اگر به‌صورت قطعي کاشف از قول معصوم باشد، حجت خواهد بود که در اين صورت آن‌چه حجيت دارد سنت است نه خود اجماع.

ایهام در بلاغت فارسی و عربی جایگاهی ویژه دارد و دارای ارزش زیبایی‌شناسی قابل توجّهی است. بیشتر کتاب‌های بلاغی فارسی و عربی ایهام را آوردن کلمه‌ای در کلام می‌دانند که دارای دو معنا باشد.یکی معنای نزدیک به ذهن و دیگری معنای دور از ذهن که خواننده در نگاه اوّل می‌پندارد معنای نزدیک مورد نظر است اما با کمی تأمّل به سوی معنای دور که مقصود شاعر و یا نویسنده بوده است، رهنمون می‌شود. در بیشتر کتاب‌های بلاغی ایهام در حوزه بدیع معنوی قرار می‌گیرد.ما در این پژوهش نشان داده‌ایم که ایهام با توجّه به کارکرد ایجازی آن می‌تواند در علم معانی نیز قابل طرح باشد. در آثار بلاغی تا کنون اشاره‌ای به این موضوع نشده است. بلاغت فارسی و عربی انواعی را برای ایهام بر-شمرده‌اند که این انواع در بلاغت فارسی از تنوّع و گستردگی فراوانی نسبت به بلاغت عربی برخوردار است. این تحقیق پس از بررسی صنعت بدیعی ایهام در کتاب‌های بلاغی فارسی و عربی به نقد تعریف این صنعت می‌پردازد. همچنین ضمن بررسی سیر و تطوّر تاریخی این شگرد ادبی در بلاغت فارسی و عربی، به جز انواع مطرح شده ایهام از سوی بلاغیون، انواع دیگری را در بلاغت فارسی و بلاغت عربی بر آن می-افزاید. جدا از بلاغیون و ادبا، زبان‌شناسان نیز سعی در توصیف شیوه‌های بیان ادبی با روش‌ها و مفاهیم خود داشته‌اند. از این رو می‌توان در تبیین کارکرد‌های بلاغی ایهام از مفاهیم ویژه زبان‌شناسی همچون برجسته‌سازی، آشنایی‌زدایی و ابهام یاری جست. پایان‌نامه حاضر به سه فصل تقسیم شده است. فصل نخست به بررسی معنای لغوی و اصطلاحی ایهام، جایگاه ایهام در قرآن کریم، نقش و جایگاه ایهام در مباحث بلاغی و کارکرد‌های ادبی- بلاغی ایهام اختصاص دارد. فصل دوم مشتمل بر سیر تاریخی و تطوّر ایهام در بلاغت فارسی و عربی و نیز بررسی انواع ایهام و آسیب‌شناسی آن است. در فصل سوم به بررسی این صنعت از منظر زبان شناسی پرداخته و به ارتباط ایهام با برجسته‌سازی، آشنایی‌زدایی و ابهام اشاره کرده ایم.در نهایت پایان‌نامه حاضر، ایهام را آوردن کلمه‌ای در کلام می‌داند که بر دو یا بیش از دو معنا دلالت می‌کند و همه معانی کلمه-نزدیک و دور-مورد نظر قرار می‌گیرد.