جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در نوشتارحاضر پس از بیان این معنا که شهروندان غیر مسلمان از حقوق بیشماری، همسان حقوق مسلمانان در جامعه اسلامی بر خوردارند، به بررسی یکی از آن حقوق یعنی دریافت خونبها پرداخته می شود. ظهور انقلاب اسلامی و فراهم شدن بستر مناسبی جهت اجرای احکام اجتماعی اسلام، علمای دین را برآن داشت تا مو ضوعات مختلف را از دیدگاهی عمیقتر و در سطح کلان مورد توجه قرار دهند . یک نمونه آن، میزان خونبهای غیر مسلمانان است. در همین راستا تصمیم مجمع تشخیص مصلحت نظام مبنی بر یکسان سازی دیه اقلیتها شکل گرفت. نگارنده می کوشد مبانی فقهی مساله را بررسی کند. آیات قرآنی و مبانی فقهی در این مورد روشن است. اماروایات وارده به دلیل ناهماهنگی میان آنان، آن دسته ای برگزیده می شود که با آیات قرآنی همسویی محتوایی دارد. بر اساس مستندات ارائه شده تصمیم مجمع تشخیص مصلحت نظام، نه تنها با مصالح جامعه امروزی سازگارتر به نظر می رسد بلکه مبانی محکم فقهی نیز آن را پشتیبانی و تأیید می کند.

در این پژوهش به شناسایی مبانی نظری اصل وحدت در زیبایی‌شناسی کاربردی پرداخته‌ایم. لازمه‌ی شناخت این مبحث، بررسی در متون مختلف را می‌طلبد. بدین منظور ضمن بررسی نظریه‌های نویسندگان متأخر و سنت‌گرایان، به ریشه‌یابی این نظریه‌ها در مباحث پیش از اسلام و فلاسفه یونانی پرداخته‌شده است. در ادامه نیز با بررسی سرچشمه‌های این مفهوم در متون و معارف اسلامی، مصداق‌های مولفه‌ها و شاخصه‌های دستیابی به این اصل موردبررسی قرارگرفته است. بنابراین می‌توان هدف از پژوهش حاضر را دستیابی به ریشه‌های مشترک مولفه‌های اصل وحدت بیان کرد. درنهایت این نتیجه به دست آمد که مولفه‌های اصلی اصل وحدت، به‌دست‌آمده از متون متأخر، یعنی تضاد و هماهنگی، در مباحث کیهان‌شناسی، اسطوره‌های آفرینش و مباحث مربوط به خلقت در متون اسلامی و غیر اسلامی قابل بسط است. این نشانگر آن است که کل نظام هستی بر اصل وحدت بناشده که لازمه‌ی آن وجود دو مولفه‌ی متضاد به همراه هماهنگی برای نیل به چنین مقصودی است و می‌توان این اجتماع ضدین را به وجوه مختلف در عالم هستی مشاهده نمود.

مسئله تأثیرپذیری ادبیات و احکام اسلامی از فرهنگ زمانه خود یکی از مسائل مهم در حوزه فلسفه و کلام است. فیلسوفان و متکلمان اسلامی و غربی دیدگاه‌های متفاوتی در این زمینه مطرح کرده‌اند. به طور کلی، درخصوص رابطه قرآن با فرهنگ زمان خود، دو دیدگاه مطرح است: الف- تاثیر‌پذیری کامل قرآن‌کریم از فرهنگ عصر نزول، ب- قبول عناصر مثبت فرهنگ آن زمان و طرد عناصر منفی‌اش. برخى معتقدند که قرآن کاملا تسلیم فرهنگ عصر نزول و صدر اسلام بوده است.با اندک مروری بر ایات قرآن، به روشنی می توان دید که فرهنگ عرب آن عصر وارد متن قرآن شده است. این تا حدودى شبیه نظریه‏اى است که در زمینه تاثیر فرهنگ زمانه بر تورات و انجیل گفته شده است. در مورد قرآن، برخى از نویسندگان این دیدگاه را کاملا پذیرفته‌اند و برخى دیگر با ذکر مثال‏هایى، تاثیرپذیرى را به‏طور گسترده طرح کرده، ولی با احتیاط از آن سخن‏گفته‏اند. در مقابل، برخی از اندیشمندان اسلامی معتقدند که قرآن عناصر مثبت فرهنگى عرب را که ریشه در ادیان ابراهیمى داشته، پذیرفته؛ آن‏ها را پیرایش کرده و تکامل بخشیده است. مثال آن در احکام حج و لعان است و همچنین قرآن، عناصر منفى و خرافات اعراب جاهلى را کنار گذاشته و با آن‏ها به مقابله برخواسته است یا اینکه نامى از آن‏ها نمى‏برد. در این پایان نامه به نقد و بررسی دیدگاه موافقان و مخالفان اثرپذیری قرآن در قالب ادبیات و احکام اسلامی از فرهنگ زمانه با تاکید بر نظام برده‌داری پرداخته شده است. بردگی و برده‌داری، یکی از فرهنگ های رایج صدر اسلام است که اسلام در زمان ظهورش ناگزیر به پذیرش مشروط و در صدد مواجهه و تغییر آن بوده است. از نظر اسلام بردگی همواره از مسائل مهم در حوزه تبیین اندیشه اسلامی و از مباحث مهم کلامی است که از جهات گوناگون فقهی، فکری و تاریخی قابل بررسی می باشد. تبیین علل و انگیزه پذیرش و لغو تدریجی بردگی در اسلام با مقایسه تطبیقی میان وضعیت بردگان در دوران جاهلیت و اسلام و بررسی اثر فعلی یا انفعالی آن بر احکام و آیات قرآنی، موضوعی است که به آن پرداخته خواهد شد. دیدگاه‌های متفاوتی در خصوص مواجهه اسلام با موضوع برده و برده‌داری مطرح شده است. برخی آن را به عنوان یک پدیده اجتماعی که اسلام میراث‌دار آن بوده است، پذیرفته اند و معتقدند که برده‌داری به عنوان فرهنگ رایج آن زمان بر برخی از ادبیات و احکام اسلامی تاثیر گذار بوده است و شان نزول بعضی از آیات را دالّ بر آن می دانند و اما برخی دیگر نظری متفاوت دارند و بر اثر انفعالی فرهنگ برده‌داری بر صدور احکام اسلامی معتقدند. به نظر می‌رسد که شان نزول برخی از آیات، ادبیات بکار رفته در قرآن و ادعیه و وجود احکام فقهی در باب بردگی در اسلام، نشان از تاثیر‌پذیری قرآن و احکام اسلامی از فرهنگ برده‌داری زمان خود دارد. در این پایان نامه قصد داریم که این تأثیرپذیری را نشان دهیم.