جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 56
بررسی ادبی واژه ویل و بیان مخاطبان آن در قرآن
نویسنده:
نورمحمد علیپورخشاب، محمد شفیعی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
یکی از مباحث مهم در تحلیل و تفسیر آیات قرآن کریم بررسی واژه ها می باشد.خواستگاه هر واژه، در فهم مطالب هرعبارت بسیار تأثیر گذار است. این مقال به بررسی و بیان واژه ویل و کاربرد آن در آیات قرآن کریم می پردازد. روشن شدن جایگاه و معنای اصیل لغت مورد نظر، می تواند مخاطب را به فضای نزول قرآن برده و درک وی را از غرض کاربردی واژه در آیات ،روشن نماید. ویل در لغت عرب برای بیان حسرت و اندوه فراوان برای یک عمل شر و اندوهناک و دارای عذاب و عواقب شدید به کار می رود.و یکی از واژه هایی است که خداوند از آن برای ابراز تنفر و وعید عذاب استفاده کرده است.. از جمله ی مخاطبین این واژه، کافران، مشرکان، می باشند که در اثر انجام اعمال یا ترک افعالی مورد خشم پروردگار قرار می گیرند و مشمول عذاب سخت الهی واقع می شوند. پس از بیان معنای ویل با استفاده ازلغت نامه های معتبر عربی به جمع آوری آیاتی که کلمه ویل در آنها به کار رفته پرداخته ایم و احیانا به تفسیر مختصری از آنها اشاره شده است.از مهمترین یافته های این مقاله می توان به این نکته اشاره کرد که هر جا قرآن کریم از این واژه استفاده کرده است ، بیشتر هشدار به کافران و معاندان بوده است.و به آنان وعید عذاب و آتش داده است. ویل برای کسانی است که پیامبران و سفراء الهی را تکذیب نمودند و نسبت ناروا مثل دروغگویی یا جنون یا سحر به آنها دادند.
صفحات :
از صفحه 56 تا 82
رویکردی زبان شناختی پیرامون چند معنایی واژه «رحمه» در قرآن
نویسنده:
ابوالفضل سجادی، سمیه ماستری فراهانی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
زبان مجموعه ­ای از واژگان زنده و پویاست که همواره در حال نوزایی و گسترش معنایی هستند. در بررسی­ های معناشناختی مطالعات زبان شناسی، چند معنایی ««Polysemy یکی از مهم­ترین موضوعات قابل طرح در همة سطوح زبانی بوده که از آن جمله، می­ توان به چند معنایی واژگانی یا همان چند معنایی جانشینی اشاره نمود. در رویکردهای زبان شناختی نسبت به مفهوم واژگان، همواره با معانی ای روبرو هستیم که تحت تأثیر عناصر هم­نشین خود در یک نظام ساختاری قرار گرفته­ اند و تحلیل معناشناختی آن­ها با توجه به رابطۀ دو سویه میان عناصر این نظام و فرایند گفتمان متن صورت می­ پذیرد. توجه به بافت زبانی و کلیت متن پس از بررسی ریشه شناختی و کشف میدان معنایی یک واژه، سیر معنایی و در نتیجه چند معنایی آن را به خوبی نشان می­ دهد. یکی از مهم ترین محورهای بررسی و پژوهش قرآنی، کشف و تبیین دقیق معانی واژگان در ساختار کلام الهی است تا بدین طریق، درک و دریافت گزاره­ های دینی برآمده از آن­ها هموار گردد. آنچه در این جستار بدان پرداخته می­ شود بررسی زبان شناختی چند معنایی واژۀ «رحمة» در قرآن کریم است که سیر معنایی این واژه را در ساختار آیات قرآن تبیین نموده و وجوه متعدد معنایی آن را در ارتباط با هستۀ مرکزی معنا و همچنین تأثیر واحدهای هم­نشین با تکیه بر کتب تفسیری قرآن کریم مشخص می ­نماید. در این بررسی، واژۀ «رحمة» در قرآن کریم وجوه معنایی متعددی چون دین اسلام، بهشت، ایمان، باران، روزی و ... دارد که همۀ این معانی در ارتباط با هستة اصلی معنا و روابط مفهومی با دیگر واحدهای زبانی در ساختار کلام پردازش می­ شوند.
صفحات :
از صفحه 27 تا 46
بازنگری ریشه و ساخت فارسی سه واژه قرآنی
نویسنده:
رضا سمیع زاده ,علیرضا نیکویی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
ماهیت متفاوت زبان عربی که زبانی اشتقاقی است ازجهت اشتمالش بر الگوهای آوایی و قالب های صرفی خاص و تغییرات بابهای فعلی وصیغ اسمی-اعم از مشتقات و جمع های مکسر و دیگر ساختها- سبب می شود که واژه های بیگانه/دخیل، گاه چنان دستخوش تحول و تنوع می شوند که خاستگاه و ریشه های آنها و مسیرهای دگرگونی صرفی و مفهومی شان پوشیده بماند و ردیابی اصل و فرع واژگان برای محقق دشوار شود. از دیرباز کسانی چون جوالیقی، سیوطی، خفاجی و دیگر زبانشناسان و لغویان درباره واژگان اقتباسی و وضع تحول و تعریب آنها تحقیقات ارزشمندی را به میراث گذاشتند. پژوهش های دقیق و روشمند خاورشناسان درباره زبان عربی، زبان قرآن و واژه های دخیل در قرآن، از نیمه دوم سده نوزدهم ضمن بهره گیری از میراث گذشتگان، اشتباهات نظام مند و روشمند آنها را نشان داده اند و تحولی بنیادی در علوم ریشه شناسی و تبارشناسی واژه های قرآنی، ایجاد کرده اند. یکی از پژوهش های ارجمند دراین حوزه، کتاب «آرتورجفری» است که ازحیث روش شناسی؛ دقیقتر و از جهت تعداد واژه های دخیل، بسیار چشمگیر است. وی بیست و هفت واژه قرآن را فارسی دانسته است. در چند دهه اخیر کتب و مقالات بسیاری در این باب نوشته شده است. با این همه به نظر می رسد که بررسی های موجود درباره سه واژه «صهر، صک و اوزار» ناقص و اشتباه است. سیطره سنت واژه شناسی، سنت ترجمه و تفسیر و شباهت های رهزن شکلی و وزنی و دیگر ویژگی ها، اسباب این اشتباهات اند. سعی ما دراین تحقیق این است که با مرور فرهنگ ها و ترجمه ها و تفاسیر و تامل در ساخت این واژه ها وجوه مغفول آنها را باز می نماییم.
صفحات :
از صفحه 133 تا 152
نقدی بر نظریه بنت الشاطی در عدم ترادف میان واژه های قرآن
نویسنده:
سیدمحمود طیب حسینی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
بنت الشاطی از محققان پرآوازه معاصر مصری است که دیدگاه وی در حوزه اعجاز بیانی قرآن مشهور است. وی از برجسته ترین دانشمندان معاصر است که وجود کلمات مترادف در قرآن کریم را انکار کرده و آن را یکی از پایه های اعجاز بیانی قرآن قرار داده است. اصلی ترین معیار و داور تعیین معنای دقیق واژه ها که آنها را از کلمات مترادفشان جدا می کند، از نظر وی قرآن کریم است. وی با تکیه بر همین معیار به شرح مسائل نافع بن ازرق پرداخته و در تمایز کلمات مترادف بسیار موفق ظاهر شده است. به طوری که روش وی الگوی بسیار مناسبی برای محققان است. اما با همه تلاشی که کرده در مواردی هم ناموفق مانده است. در مقاله حاضر ضمن معرفی نظریه و روش بنت الشاطی در رد ترادف میان الفاظ، نظر وی در چهار محور به نقد گرفته شده است.1- ناتوانی از بیان تفاوت میان بعضی کلمات مترادف. 2- ناشناخته بودن بعضی معانی بیان شده برای اعرابی که قرآن به زبان آنها نازل شده است. 3- بی ثمر و اثر بودن بعضی تفاوت های بیان شده در تفسیر قرآن. 4- عدم قبول انکار ترادف در کلمات متعلق به دو لهجه.
صفحات :
از صفحه 61 تا 78
معنا شناسی مدّ در قرآن کریم
نویسنده:
ثابت ضیایی، یحیی معروف
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
یکی از ابعاد اعجاز قرآن کریم اعجاز بیانی است. موسیقی بر آمده از عبارت‌های قرآن به نحوی است که معانی را در چشم خواننده مجسّم می‌نماید. این پژوهش مبتنی بر این پرسش است که با توجّه به این حقیقت که چینش و نظم آهنگ واژه‌های قرآن کریم در خدمت اعجاز بیانی است، آیا می‌توان پدیده‌ی مدّ را که در بسیاری از عبارت‌های قرآنی خود نمایی می‌کند جزئی از اعجاز بیانی قرآن به حساب آورد؟ آیا می‌توان مقوله‌ی مدّ را از زاویه و رویکرد جدیدی مورد مطالعه قرار داد و آن را عاملی مؤثر برای القای معانی و به تصویر کشیدن ظرافت‌های قرآن کریم دانست؟ نتیجه این پژوهش که فقط به قرآن اختصاص دارد نشان می‌دهد کشش موسیقایی حاصل از مدّ یا به تعبیر دیگر کلماتی که در آنها خصوصاً مدّ متصل واجب و مدّ لازم وجود دارد این کارکرد را می‌تواند داشته باشد که علاوه بر معنای اصلی کلمه یکی از معانی (مدّ): کثرت، وسعت، فزونی و غیره را در عبارت‌های قرآنی به منصه‌ی ظهور برساند و به مخاطب القا کند. همچنین یکی از مسائلی که ترادف واژه‌ها را به معنای واقعی در قرآن کریم نفی می‌کند، وجود موسیقی و کشش صوت یا عدم آن در میان کلمات مترداف است.
صفحات :
از صفحه 33 تا 61
ریشه شناسی واژه قرآنی قیوم
نویسنده:
احمد پاکت چی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
«قیوم» یکی از اسما جلاله خداوند متعال در قرآن کریم است که به علت قرار گرفتن در آیه مشهور آیه الکرسی و با توجه به کثرت قرائت این آیه، به یکی از پرکاربردترین نام های خداوند نزد مسلمان تبدیل شده است. با این حال بحث های، صورت گرفته درباره معنای واژگانی و تفسیری قیوم، نشان از آن دارد که این نام از همان عهد مفسران نخستین، جای گفت و گو داشته و معانی متعددی برای این واژه بیان شده است.در این مقاله تلاش شده است تا با معرفی یک الگوی تعریب بر اساس ساخت واژگانی چون ابلیس و قسطاس، پیشنهاد تازه ای درباره کیفیت ساخت واژه قیوم ارائه شود. در این پژوهش از روش ریشه شناسی واژگان استفاده شده و ساخت واژگان متعددی در زبان های عبری، آرامی، سریانی و لاتین جهت کشف ساخت واژه قیوم ملاحظه شده است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 26
بررسی بنیادی برخی از الفاظ قریب المعنی در قرآن کریم (دلالتها- کاربردها)
نویسنده:
عدنان طهماسبی,سعداله همایونی,ابوالفضل بهادری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
با تحلیل و بررسی دلالت معنایی واژگان مترادف و قریب المعنی در قرآن کریم، روشن می‌شود که میان کاربرد این واژگان و بافت معنایی آن‌ها هماهنگی و پیوند عمیقی نهفته است؛ بطوریکه در ساختار زبانی قرآن کریم، هر واژه‌ای بار معنایی خاص خود را داشته و معنا و مفهوم آن در مقایسه با سایر واژگان قریب المعنی متفاوت است، لذا با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا برای پی بردن به تفاوت‌های دلالی این الفاظ، معنای لغوی آن‌ها و نیز سیاق آیاتی که این الفاظ در آن به کار رفته‌اند، مورد بررسی قرار دهیم، سپس معنای لغوی آن‌ها را با معنای قرآنی‌ای که از این الفاظ استـنباط می‌گردد، مقایسه کنیم.
صفحات :
از صفحه 155 تا 178
واکاری موسیقی و نظم آهنگ الفاظ قرآن کریم
نویسنده:
سهراب مروتی,نرگس شکربیگی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
سخن وقتی می‌تواند مفهوم خویش را به بهترین وجه منتقل نماید و در روح شنونده موثر باشد که به زیور فصاحت و بلاغت و سایر محسنات لفظی و معنوی، آراسته باشد؛ زیباترین سخن، یعنی قرآن کریم از این لحاظ در اوج فصاحت و ستیغ بلاغت می‌باشد. قرآن کریم، سرشار از صنایع ادبی است و این ویژگی‌های بی‌بدیل قرآن، به همراه سبک و اسلوب ویژه‌ای که نه نثر است و نه نظم؛ مخاطبین را به حیرت و شگفتی واداشته است. در حقیقت موسیقی و نظم آهنگ قرآن کریم، جدای از معنای آن نیست بلکه، هماهنگ با مقصود و غرض آیه و هم جهت با معنای آن است. نظم و آهنگی که بر مجموعه حاکم است، خود به چند دسته تقسیم می‌شود؛ که هر کدام جنبه‌ای از اعجاز قرآن را برای همگان روشن می کند. این پژوهش در صدد آن است که به بررسی و شناسایی جنبه موسیقیایی و نظم آهنگ الفاظ و عبارات قرآن کریم با روشی تحلیلی – توصیفی و با استناد به منابع کتاب خانه‌ای بپردازد.
صفحات :
از صفحه 33 تا 52
تفسیر لغوی و ادبی قرآن از منظر روایات معصومان (ع)
نویسنده:
علی احمد ناصح
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
یکی از کهن‌ترین روش‌های تفسیر قرآن روش تفسیر به لغت و صرف و نحو و بلاغت (تفسیر ادبی) است. در روایات تفسیری بجای مانده از معصومان (ع)، موارد فراوانی وجود دارد که آن بزرگواران ضمن بازگو کردن معنای لغوی یا نکات ادبی موجود در آیات و با تکیه بر قواعد صرف، نحو، معانی، بیان و یا ارجاع به کاربردهای عرفی و ذکر واژه‌های مترادف به تفسیر و تبیین آیات پرداخته اند. در این مقاله موارد و نمونه هایی قابل اعتنا از این گونه تفسیر در آثار به جای مانده از معصومان (ع) ارائه شده تا علاوه بر اثبات ریشه‌داری و قدمت این روش در تفسیر قرآن، مشروعیت، صحت و نیز اهمیت این شیوه در تفسیر به عنوان یکی از روش‌هایی که معصومان در تبیین آیات قرآن به کار برده‌اند نیز به اثبات رسد.
صفحات :
از صفحه 179 تا 192
معناشناسی الفاظ قرآن در تفسیر مجمع البیان
نویسنده:
فتحیه فتاحی زاده,فاطمه نظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
معناشناسی واژه های قرآن یکی از اساسی ترین پایه های فهم و تفسیر دقیق قرآن است. دست یابی به معنای یک واژه در قرآن از ریشه شناسی آغاز می شود و پس از بررسی سیر تطور آن، مفهوم واژه در حوزه معنایی خاصی که در آن قرار گرفته، روشن می شود. اما صرف بررسی لغت برای تعیین مقصود قرآن کافی نیست چرا که معنای دقیق واژه، تنها در بافت خود قابل توصیف خواهد بود، لذا توجه به بافت زبانی و موقعیتی در تبیین معنای آیات از اهمیت خاصی برخوردار است.طبرسی به عنوان یکی از برجسته ترین مفسران شیعه در تفسیر جزء 27 مجمع البیان، برای ریشه شناسی الفاظ قرآن از راه کارهایی چون ریشه یابی واژه ها، مبدا اشتقاق، صرف شناسی و کاربرد الفاظ نزد عرب استفاده کرده و در مواردی سیر تطور آن واژه را مورد توجه قرار داده است. در این میان گرچه مفسر در معناشناسی الفاظ قرآن به رویکرد ریشه شناسی توجه داشته، اما از تاثیر مهم بافت غافل نبوده و با توجه به بافت زبانی و موقعیتی و قرائن حالی و مقالی درصدد تبیین معنای آیات برآمده است.در این مقاله تلاش شده است تا با تبیین علم معناشناسی و زیرشاخه های آن، کاربرد فنون این علم در تفسیر مجمع البیان را بررسی کرده و دیدگاه طبرسی در این خصوص را بیان کنیم.
صفحات :
از صفحه 125 تا 164
  • تعداد رکورد ها : 56