جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در پاسخ ملا محمد طاهر، 18 پرسش و پاسخ است در مسايل گوناگون ف عرفاني - عقيدتي كه در آن روزگار در ميان بوده است. نمايه اين 18 پرسش در «فهرست كتب مشايخ» 264-266 رديف 109 آمده است. نخستين پرسش از «سهونبي» در برخي از احاديث، دهم «يونس» و رويدادهايش، هيجدهم نماز شب در مفرده و تر مي باشد. در 18 رجب 1236ق نگاشته شده و در تبريز در «جوامع الكلم»، 1273ق چاپ شده است. (احمد منزوي) پاسخ پرسشهايي كلامي حول موضوعاتي چون سهو النبي، وارث انبيا شدن علماء، افضليت علماي اسلامي بر انبياي بني اسرائيل، چگونه شيعيان از فاضل طين ائمه هستند، مشكلات روايات خاص و معاني آنها و بي پدر بودن مسيح، و چگونگي آن كه مطالب مذاق شيخيه مولف نگاشته شده است (طيار مراغي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة‌. اما بعد، فيقول العبد المسكين ... الاحسايي، ان الفاخر و العلم الزاهر (چنين) الآخوند الطاهر الملا محمد طاهر اصلح الله احواله ... قد ارسل الي محبة و داعية مسايل يريد جوابها ... قال سلمه الله مأالمراد من سهو النبي (ص). انجام كتاب: و لو تعمدت العكس صحت. الحمدله رب العالمين ... قد فرغ من تسويد هذه الاجوبة ليلة الثامنة عشر من شهر رجب المرجب سنة ست و ثلاثين بعد المأتين و الألف بقلم العبد ... الاحسايي المطرفي، حامداً مصلياً مسلماً مستغفراً. [مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/409؛ فهرست كتب ... احسائي، ص 58-59؛ دائرة المعارف اسلامي 1/183 و 6/662؛ احسايي؛ طبقات، 13/88-91: احمد احسايي؛ مشار، مؤلفين 1/345: تصوير؛ عكسي مركز احياء 6/263؛ عمومي مراغه ص 255]

رساله عرفاني كه شيخ احسائي در پاسخ ملا محمد بن محمد نصير گيلاني كه پاره اي از اشتباهات هنگام درس او را ياد آوري كرده است آن را نوشت. (دانش پژوه) در پاسخ پرسش محمد بن محمد نصير رشتي. كه از شاگردان احسايي بوده است. درباره اشتباه هايي كه هنگام درس در بعضي مسايل عرفاني بر شاگرد حاصل شده بود. و از استاد خود گشودن آنها را مي خواهد. نسبت «رشتي» به خامه ديگر در كناره رويه افزوده شده است. و در انجامه نگارنده تاريخ انجام كار 9 رجب 1230ق آمده است. (احمد منزوي) كه در آن بپرسشهاي شيخ ملامحمد كه در هنگام درس بر او دشوار شده و حل آنها را خواسته است پاسخ گفته است پرسنده بايد ملامحمد رشتي باشد. (دانش پژوه) آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد، فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين، ان العالم العامل الفاضل المجد شيخنا الشيخ ملا محمد، حمدت عواقبه و سدرت مذاهبه. قد عرضت له بعض الاشتباهات في بعض المسايل العرفانية حال الدرس علي ... انجام كتاب: و هذا بحمدالله ظاهر و باقي كلامه اعلي الله مقامه ليس يه ما يرادمنه الجواب. و الحمدلله رب العالمين و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين. و كتب عبده المسكين احمد بن زين الدين في التاسع من شهر رجب سنة ثلاثين و مأتين بعد الالف من الهجرة النبويه علي مهاجرها افضل الصلوات و السلام. حامداً، مصلياً، مستغفراً. [دانشكده حقوق تهران 346؛ ]

در پنجشنبه 145/ 1232 ساخته است مسائل مختلف فقهي و غير آن كه از وي سوال شده پاسخ داده است. «حكام شرع كه در كتب فقها آمده كه آنها در زمان غيبت بايد متوجه امور صغير، غائب، سفيه بوده باشند چه كساني هستند اگر مراد شيخ الاسلامهائي است كه سلاطين نادان تعيين مي كنند چگونه حكم چنين شيخ الاسلامها مشروع خواهد بود شيخ جواب داده مراد مجتهد جامع الشرائط است». پاسخ به پرسش هايي است درباره نبوت و ولايت، المراد من ان الولاية باطن النبوة، معني الحديث داخل في الاشياء لاكدخول شيء و خارج عن الاشياء لا كخروج شيء، معني يا نعيمي و جنتي، طريقة الرياضة و ... (حافظيان، ابوالفضل) قطيفي معني و مفهوم آيه شريفه سبع سنابل و نيز حديث الف الف عالم؛ الدليل علي النبي و الولي من العقل و ... از احسائي سؤال نموده و او پاسخ داده است. (غلامي مقدم، براتعلي) رساله اي است استدلالي در پاسخ به سؤالات سائلي با عناوين «قال - اقول» در موضوعات مختلف از جمله معني كلمه لا اله الا الله، حذف «ي» بدون حرف جازم در كريمه «و الليل اذا يسر» و همچنين و اذا الوحوش حشرت و حوش كه مكلف نيستند چرا حشر براي آنها باشد. (غلامي مقدم، براتعلي) پاسخ برخي پرسشهائي است كه از شيخ احمد احسائي خواسته شده و ايشان از ديدگاه خود بدانها پاسخ داده است (سيد محمود مرعشي نجفي) رساله اي است مشتمل بر چندين پرسش و پاسخ آنها از شيخ احمد احسائي كه به صورت متفرقه آمده است. (سيد محمود مرعشي نجفي) [فيلمهاي دانشگاه تهران 3/255؛ اهدائي رهبر3/26، جامع گوهرشاد 5/129و 5/609]

در پاسخ همان ملا محمدمهدی استرآبادی (نک‍ : بالا). پرسش‌هایی ست فقهی و عقیدتی. نخستین پرسش دربارۀ امر به معروف و نهی از منکر، دوم دربارۀ ربا، سوم در وحدت وجود... با سربندهای «قال سلمه‌الله» و «اقول». در انجامه تاریخ به پایان رسیدن یکشنبه شب 16 ذیقعدۀ 1229ق آمده است. آغاز: حمدله. صلاة. اما بعد، فیقول البعد المسکین احمد بن زین‌الدین ان المکرم المخدوم و الآخوند المعظم الملا محمدمهدی بن الملا محمد شفیع الاسترآبادی... قد عرض علیّ مسایل جلیله اراد جوابها... قال سلمه‌الله قد اشتهر بین علمائنا ان الامر بالمعروف و النهی عن المنکر... انجام: ولی‌الله ترجع الامور. و کتب العبد المسکین احمد بن زین‌الدین لیلة الاحد السادسة عشرة من ذیقعدة سنة تسع و مأتین و الف من الهجرة النبویه علی مهاجرها ازکی الصلوة. والصلاة والسلام حامداً مصلیاً مستغفراً.

در پاسخ سید شریف بن سید جابر. دربارۀ جایگاه عصمت و لزوم اعتقاد مکلفان به آن: ما حاجة المکلفین الی عصمة المعصوم (ع). و این جز «العصمة و الرجعة» اوست (نک‍ : پایین). پاسخ بشريف بن جابر درباره عصمت امام. جواب مسائلي است كه سيد شريف بن جابر از مؤلف پرسيده و وي به آنها پاسخ گفته است. پيرامون احتياج مكلفين به امام معصوم در هر زمان كه آنان را بحق هدايت كند، پاسخ پرسشي است از سيد شريف بن جابر. (سيد احمد اشكوري) شيخ احمد پس از آنكه شرحي در تمجيد سيد شريف بن طاهر مي آورد بعد مي گويد كه او از من سوال كرده است: « چه حاجتي است مكلفانرا به عصمت معصومين » با طرح اين سؤال مسائلي كه بر آن متفرعست نيز مطرح مي گردد. شيخ احمد بپاسخ آنها مي پردازد و بقول او توزع بال مزاحم بوده باز براي خالي نگذاردن مطلب دست باينكار مي زند. (عبدالله انوار) رساله مختصري است در بيان احتياج مكلفين به عصمت معصوم. پس از آنكه خبر سيد جابر مبني بر تعصب وي در انكار اين مسئله به سيد شريف بن طاهر رسيد، ايشان پاسخ همراه با حجت و استدلال را از شيخ احمد طلب كرده و شيخ احمد نيز در رساله حاضر بدان پرداخته است. (حبيب الله عظيمي) رساله كوتاهي است در پاسخ به سيد جابر بن سيد طاهر كه درباره عصمت معصومين عليهم السلام پرسيده بود. (ابوالفضل حافظيان) پاسخ به سؤال سيد شريف بن جابر است در احتياج مكلفين به عصمت معصوم. (جعفر اشكوري) در پاسخ سيد شريف بن سيد جابر. درباره جايگاه عصمت و لزوم اعتقاد مكلفان به آن: ما حاجة المكلفين الي عصمة المعصوم (ع). و اين جز «العصمة و الرجعة» اوست. (احمد منزوي) آغاز: حمدله. صلاة. اما بعد، فیقول العبد المسکین احمد بن زین‌الدین الاحسایی. انه قد انهی الی السید العفیف... السید شریف بن الطاهر القاضی المرحوم السید جابر. انجام: و من لم‌یجعل الله له نوراً فما له من نور و کتب العبد المسکین احمد بن زین‌الدین. و الحمدلله رب‌العالمین. و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین. 1242ق. [فهرست سپهسالار 5/29]

پاسخ چهار پرسش اعتقادي: 1-استفسار از معني حديث: ان المؤمن افضل من الملائكة ... 2-استفسار از چرايي اثبات صفات كمال 3-آيا جن در تكاليف با انسان همانند است 4-سؤال از تفسير آيه: سنقرؤك فلا تنسي (صدرائي و ديگران) [مدرسه نمازي ص 365؛ كتابخانه ملك 6/190 و 5/372؛ ادبيات تهران 3/58؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/409؛ فهرست كتب ... احسائي، ص 85؛ مجلس شورا 37/76؛ سريزدي 1/181 و 1/192؛ فيلم دانشگاه 3/255؛ دانشگاه تهران 17/411؛ دانشگاه اصفهان 1/124]

آن را بخواهش محمد علي قاجار نگاشته [الهيات مشهد 1/273]