جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫با رحلت پيامبر اسلام(ص) و پيدايش مسأله سقيفه، علي(ع) عملا از جانشيني پيامبر محروم گشت. آن حضرت تلاش‌هايي را براي احقاق حق خود انجام داد اما با عدم همراهي جامعه اسلامي، گوشه‌نشيني اختيار نمود. به همين دليل، او در زمان سه خليفه نخست، مشارکت فعال و قابل توجه سياسي نداشت. پيروزي امام علي(ع) پس از قتل عثمان تا حدودي به‌معناي غلبه مخالفان قريش و خط ضد اموي بود که با بيعت گسترده مردم صورت گرفت. آن حضرت پس از به‌دست گرفتن قدرت با مشکلات متعددي از جمله فقدان عدالت اقتصادي در جامعه، فساد اجتماعي، دنياگرايي بزرگان جامعه اسلامي، و تعارضات نژادي و طايفه‌اي مواجه بود. او براي اصلاح جامعه و رفع مشکلات مذکور، تلاش کرد تا سيره پيامبر(ص) را احياء کند، اما با مخالفت افرادي چون طلحه و زبير که قبلاً با او بيعت کرده بودند، مواجه شد. اين مخالفت‌ها به تدريج، زمينه جنگ جمل را به‌وجود آورد. طلحه و زبير براي توجيه اقدامات خويش، حرم پيامبر را نيز با خود همراه کردند و پس از تصرف بصره و غارت آن شهر، با علي(ع) به نبرد پرداختند. اما نتيجه اين نبرد، شکست اصحاب جمل بود. پس از اين حوادث، امام علي(ع) کوفه را مقر حکومت خود قرار داد. آن حضرت در کوفه نامه‌اي خطاب به معاويه نوشت و خواهان کناره‌گيري او شد؛ اما معاويه ضمن سرپيچي از فرمان امام، و پس از همراه کردن عمرو عاص با خود، نبرد صفين را به‌راه انداخت. نتيجه اين نبرد، غائله حکميت بود که شکل‌گيري جريان "خوارج" را در پي داشت. امام علي(ع) اين غائله را نيز به‌شدت سرکوب نمود اما عاقبت، خود به دست بازماندگان همين گروه کج‌انديش به شهادت رسيد.