جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مطلب که امام حسین(علیه السلام) حج تمتّع خود را نیمه تمام گذاشته، به عمره تبدیل کرد و مکه را به هدف عراق ترک نمود، براى برخى از تاریخ نویسان، گویندگان و نیز مدّاحان، امرى است مسلّم و به عنوان نظریه اى مشهور جا افتاده است. در مقابل این، نظریه دیگرى است که باور دارد اینگونه نبوده است که آن حضرت مُحرم به احرام حج تمتع شده و آن را از باب حکم مصدود، به عمره مفرده بدل ساخته است، بلکه امام(علیه السلام) با عمره مفرده وارد مکه شد و با طواف وداع یا با عمره ماه ذى حجه از مکه خارج گردید. اگر برخى از مورخان و گویندگان در نقل هاى تاریخى خود، دقت بیشترى مى کردند و آن را با روایات صحیح تطبیق مى دادند، قول مشهور را برمى گزیدند. نتیجه این دو نظریه این است که عمل امام(علیه السلام)به عنوان یک سنت عملى، قاعده فقهى است. اگر نظریه نخست را بپذیریم، باید فقها در فتواى خود به آن استناد کرده باشند، که در ظاهر این گونه نیست.در این پژوهش با استناد به روایات صحیح و دقت در نقل هاى تاریخى و به پشتوانه استنباط فقیهان، نظریه صحیح غیرمشهور را برگزیده ایم:

---

‫يکي از ابواب مهم فقه که با قانون جزاي اسلام مرتبط است، باب ديات مي‌باشد، و جنجالي‌ترين مسايل آن، مربوط به موضوع تفاوت ديه زن و مرد است. پژوهش حاضر با روش توصيفي تحليلي به بررسي ديدگاه مذاهب مختلف اسلامي پيرامون اين مسأله پرداخته است. ديه جزء قوانيني است که اسلام آن را با همان معناي عرفي و عقلايي مورد تأييد قرار داده، و احکامي را براي آن وضع کرده است. اختلاف در مقدار ديه زن و مرد، فقهاي مذاهب اسلامي را به دو گروه اصلي تقسيم کرده است؛ گروهي با استناد به تصريح بعضي از روايات و اجماع فقها، قايل به تفاوت ديه ميان زن و مرد شده‌اند، و گروه ديگر با ترديد در دلالت روايات و اجماع فقها، به اطلاق آيات قرآن و بعضي ديگر از روايات تمسک نموده، و برابري ديه زن و مرد را استنباط کرده‌اند. اما بررسي دلايل و مستندات دو گروه نشان مي‌دهد که روايات معتبر، اطلاق آيات قرآن را تخصيص مي‌زند، و بدين ترتيب، قول به تفاوت ديه زن و مرد قوي‌تر خواهد بود. از سوي ديگر، بر اساس تعبدي نبودن احکام ديات در اسلام، انديشمندان بسياري به ريشه‌يابي علت تفاوت ديه زن و مرد پرداخته‌اند؛ پايين بودن ارزش مادي زنان، کم‌رنگ بودن نقش اقتصادي زن در نظام خانواده، و توجه به تفاوت‌هاي جسماني زناني، دلايلي است که در اين زمينه مطرح شده است؛ اما هيچ کدام مستمسک قطعي و يقيني از آموزه‌هاي اسلامي ندارد، و صرفاً توجيهات عقلي به‌شمار مي‌رود. پاسخ مناسب‌تر آن است که نظام حقوقي اسلام، مجموعه درهم تنيده‌اي است که هر حکم آن را بايد در ضمن مجموع احکام بررسي کرد. اسلام وظايف زن و مرد را بر اساس توان‌مندي طبيعي و فطري آنان تقسيم نموده، و بر اين اساس همان‌گونه که تأمين نفقه زن بر عهده مرد نهاده شده، ميزان ارث و ديه او نيز بيش از زن تعيين گرديده است.