جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫چکيده : اين نوشتار به تشريح معيارها و ضوابط شرعي و عقلاني ارزش‌يابي حديث و نقد و جرح آن از منظر شيعه و اهل سنت مي‌پردازد و چگونگي شناسايي قوت و ضعف احاديث از ديدگاه فريقين را تبيين مي‌کند. نويسنده در دو باب به بررسي موضوع تحقيق حاضر پرداخته است. در باب اول نخست به مفهوم شناسي واژه نقد، انواع نقد، مشخصات صحيح بودن حديث از لحاظ متن و سند، رابطه نقد محتواي حديث با ساير علوم حديثي، روش‌هاي علما و محدثين در در نقد حديث و ابزارهاي آن بيان مي‌شود. سپس چگونگي نقد متن احاديث از منظر صحابه پيامبر اسلام و اهل بيت( آمده و ديدگاه‌هاي آنان با هم مقايسه شده است. باب دوم از اين پژوهش به مباني مشترک فريقين در نقد متن حديث اختصاص دارد و معيارهايي مانند عرضه کردن حديث بر قرآن کريم، عرضه کردن حديث بر سنت، عرضه نمودن آن بر تاريخ معتبر اسلامي، عرضه کردن آن بر عقل و دليل عقلي، عرضه کردن احاديث بر علم قطعي(ديدگاه مشترک شيعه و اهل سنت در ارزشيابي حديث و ملاک تشخيص احاديث صحيح و غيرصحيح از جنبه متن و سند) بررسي مي‌شود. نگارنده در همين زمينه به اهميت قرآن کريم و رتبه آن نسبت به سنت، رابطه کتاب و سنت، تأويل قرآن و روايات، عرضه کردن قرآن و سنت صحيح و قطعي اشاره کرده و به معناي سنت نزد اهل سنت و شيعه و مفهوم تاريخ و دليل بودن آن براي رفع مشکل سندي و متني حديث، ظني يا يقيني بودن تاريخ، نقش عقل و حسن و قبح عقلي در تشخيص صحّت و سقم احاديث، علل تعارض بين عقل و نقل و نقش علم قطعي در ملاک قوت و ضعف احاديث نيز مي‌پردازد. وي در پايان، ملاک ديگر شيعه اماميه در تشخيص روايات صحيح و غيرصحيح را، روايات متفاوت با احاديث معصومين( از لحاظ فصاحت و بلاغت و خلق و خوي معصومين(، قلمداد مي‌کند.

‫پرداختن به بعد اجتماعي عزت از ديدگاه قرآن و روايات، راه رسيدن به عزت اجتماعي را براي افراد جامعه بشري ترسيم ميکند. از اين رو، اين پژهش در چهار فصل، به اين موضوع از ديدگاه قرآن و روايات پرداخته است. خداوند در قرآن کريم و معصومان( در روايات به موضوع «عزت» پرداخته و جوامع بشري را به اهميت آن توجه دادهاند. نويسنده پس از کليات و مفاهيم، به عوامل عزت اجتماعي پرداخته است و از وجود رهبران الهي، پذيرش رهبران الهي و تأسيس دولت کريمه، به عنوان عوامل عزت اجتماعي در حوزه حکومتي ياد کرده است. وي عوامل عزت اجتماعي در حوزه ملي را اتحاد، برخورداري از نيروي قوي دفاعي، استقامت و پايداري، استقلال و آزادي، هجرت، جهاد، پيشرفت علمي، انقلاب، عفت و کار عنوان کرده است. سپس به آثار عزت اجتماعي پرداخته و آن را به دو بخش آثار دنيوي و اخروي تقسيم نموده است. آثار دنيوي عزت اجتماعي عبارتاند از: ذلت گريزي، نصرت الهي، پيروزي مستضعفان بر مستکبران، جلب نعمت و رحمت الهي، احسان، مواسات و تعاون، و طاغوت ستيزي. وي آثار اخروي عزت اجتماعي را جلب رحمت خاص خداوند، بهره‌مندي از نعمتهاي بهشتي، گوارايي نعمتها و همنشيني با خوبان بيان کرده است. در پايان، موانع عزت اجتماعي بيان شده است. موانع عزت اجتماعي در حوزه حکومتي عبارت است از: حاکميت طاغوت، فساد درباريان و رابطه دوستي با کفار. موانع عزت اجتماعي در حوزه ملي عبارت است از: هوي پرستي، حرص و طمع ورزي، شيطان پرستي، وهن و سستي، و خوف. نويسنده در ذيل هر يک از عوامل، آثار و موانع، بحثهاي مفهوم شناسي، بحثهاي قرآني و روايي، ديدگاه مفسران، مصاديق و ... را به تفاوت موارد، ارائه نموده است. نتيجه مؤلف از پژوهش اين است که عزت اجتماعي، بار مثبت فراواني در جامعه و افراد ايجاد ميکند.

‫شخصيت انسان در پرتو عوامل متعددي شکل مي‌گيرد که مهم‌ترين آنها محيط و وراثت است. نگارنده در اين تحقيق نقش تربيتي محيط را در شخصيت انسان از نگاه منابع اسلامي مورد مطالعه قرار داده و معتقد است که عوامل تربيتي مانند محيط، حتي بر عوامل وراثتي نيز اثرگذار هستند و آنها را تغيير مي‌دهند؛ به اين معنا که اگر فردي از نظر وراثت در يک خانواده متدين و با طينت پاک به دنيا آمد، ممکن است محيط بر او اثر گذارد و اين پاکي و طهارت زايل شود. وي ابتدا محيط را به محيط پيش از تولد و محيط پس از تولد تقسيم کرده و مهم‌ترين عوامل تأثيرگذار در تربيت کودک قبل از تولد را حالات جسماني و رواني مادر، نوع تغذيه‌اي که مصرف مي‌کند، و آسايش و راحتي مادر در زمان بارداري ذکر نموده است. عواملي که تأثير آنها در محيط پس از تولد بسيار پايدار است، شامل عامل انساني و طبيعي است. مراد وي از عوامل انساني، روابط ميان افراد در خانواده، مدرسه ، محله و مانند آنهاست که به نوعي در تربيت انسان نقش دارند. اين عوامل خود به خانواده، گروه همسالان، مدرسه، محيط‌هاي مجازي، و وسايل ارتباط جمعي مانند تلويزيون، راديو، روزنامه و مجله تقسيم مي‌شود. منظور از عوامل طبيعي نيز نوع آب و هوا، محيط جغرافيايي، نوع تغذيه، محل زندگي و نوع ساختمان‌هاست. وي در مقايسه عوامل مذکور، نقش خانواده را مؤثرتر دانسته و دلايل برجستگي تأثير اين نهاد بر نهادهاي ديگر را در طولاني بودن مدت همراهي فرزندان با خانواده، تأثيرپذيري بسيار زياد از افراد خانواده، وابستگي مادي و عاطفي فرزندان به خانواده، زمينه‌سازي خانواده در تأثيرگذاري عوامل ديگر و الگوگيري فرزندان از خانوده ذکر کرده است. به همين مناسبت، به آسيب‌شناسي رفتارهاي والدين با فرزندان خود و اثرات بد تربيتي آن پرداخته است. او همچنين نقش مدرسه و معلمان و شيوه‌هاي تربيتي و آموزشي آنان را با اهميت دانسته و به توصيف روش‌هاي تربيتي موجود مانند روش تربيت الگويي، روش بشارت دادن، و روش تشويق، و روش واداشتن و اجبارهمراه با انذار و تنبيه مي‌پردازد و ويژگي‌هاي مثبت و منفي آنها را بيان مي‌کند.