جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫تشريح از مسائلي است که در دانش حقوق و علوم پزشکي از زوايا و ابعاد گوناگون، مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. با توجه به توسعه روز افزون عمل تشريح و پيامدهاي آن، بررسي اين موضوع با رويکرد فقهي – حقوقي امري ضروري است. تحقيق حاضر در چهار فصل، به تبيين تحليلي- توصيفي تشريح و موضوعات مرتبط به آن، مانند زمان تحقق مرگ ( به خصوص مرگ مغزي)، مصاديق و ضرورت تشريح (کامل يا جزئي)، ماهيت حرمت تعرض به ميت، نقش رضايت اولياي ميت در تشريح، انتفاع و کسب در آمد از اعضاي تشريح شده ميت، و....پرداخته است. نگراني بشر در طول تاريخ از تجاوز عليه حيثيت جسماني، مقدسات، عرف، آداب و رسوم، و هنجارها، از امور غير قابل انکار است. احترام به زندگي افراد، چه پيش از مرگ و چه پس از آن، در اديان الهي مورد توجه بوده و بي احترامي به مرده امري قبيح بوده است. در طول تاريخ انسان هم، به هرگونه تعرض به اموات، با ديده نفرت نگاه شده و به آن واکنش نشان داده شده و اديان الهي نيز مجازات بيشتري را براي اعمال ارتکابي مجرمانه بر روي ميت قائل شدهاند. از سوي ديگر، ميتوان به ارتباط مسئله تشريح با سلامتي جسم آدمي در زمان حيات و احترام وي بعد از مرگ سخن راند؛ به اين بيان که مسئله تشريح بدن انسان با وجود اغراض عقلايي و قابل توجهي همانند پيوند اعضا، کشف جرم، پيشرفت پزشکي و نجات جان انسانها از بيماريها، ارتباط کاملي با موضوع حمايت قانونگذار از جسم آدمي، چه در زمان حيات و چه بعد از حيات دارد. نتيجه تحقيق اين است که تشريح بدن ميت در موارد ضرورت و وجود اغراض عقلايي نظير حفظ جان مسلمانان، تأمين سلامتي، آموزش علوم پزشکي و کسب دانش و مهارت لازم، تشخيص بيماريها به منظور درمان، و... جايز است.

---

‫اين پژوهش با نگاه به جايگاه فقه و احکام الهي، به ادله فقهي ضرورت وحدت ميان مسلمانان از نگاه مذاهب اسلامي و نقد و بررسي شبهات مربوط به اين ضرورت پرداخته است. ايجاد وحدت بين فرقههاي اسلامي، ريشه در آيات قرآن و روايات صحيحالسند و موثق فريقين دارد. يکي از ادله قرآني، لزوم اعتصام به حبلالله و دوري از تفرقه براساس آيه 103 سوره آل عمران است. آيه 60 سوره انفال، افزون بر دستور آمادگي دفاعي نظامي به مسلمانان، بر وحدت فرقههاي اسلامي تأکيد ميکند. همچنين آيه 141 سوره نساء، بر نفي سبيل کافران بر مسلمانان تأکيد ميکند و وحدت فِرَق اسلامي، از عوامل مهم در هم شکستن سلطه کفار بر مسلمانان است. دليل ديگر، هوشياري در حفظ کيان اسلامي و حرمت مسلمانان است. تقيه به عنوان اصلي براي زندگي مسالمتآميز و احترام جان و مال و ناموس مسلمان و پرهيز از تمسخر و غيبت مسلمان، به عنوان سه محور دليل يادشده بررسي شده است. دليل ديگر، برقراري و حفظ اخوت ديني است که اصلاح ذاتالبين و همکاري مسلمانان با يکديگر در امور اجتماعي، به عنوان دو محور دليل فوق بررسي شده است. لزوم اطاعت جمعي از خداوند، پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و اولوالامر، دليل بعدي است که آيه 46 سوره انفال بدان دلالت دارد. ششمين دليل، لزوم برقراري عدالت اجتماعي است که زيربناي آن، وحدت و انسجام ميان فرقههاي اسلامي است. بنابراين، مسلمانان بايد حول محور قرآن، پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و اهل بيت? با هم وحدت برقرار کنند. نويسنده در پايان، رويکرد افراطي به اصل تولّي و تبري و تکفير مسلمانان و مباح شمردن خون آنان را به عنوان دو مانع وحدت، نقد و بررسي کرده است. نتيجه اينکه با توجه به بررسي فقهي ادله قرآني و روايي، در مقام ثبوت، وحدت فرق اسلامي به طور مطلق واجب است؛ در عين حال، معتقدان به هر مذهب، ميتوانند به باورهاي مذهبي خود پايبند باشند.

---