جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق به تحلیل و بررسی نظریه لوییس پویمن در خصوص اراده‌گرایی معرفتی و عقلانیت باور دینی می‌پردازد. اراده‌گرایی معرفتی به نظریه‌ای اطلاق می‌شود که بر اساس آن، فرد می‌تواند در حوزه معرفتی بااراده خود در پذیرش یا رد باورها و حقیقت‌ها دخالت کند و در اخلاق باور به این معناست که آیا شخص انسانی مجاز است که بدون توجه به شواهد و بااراده خود یک گزاره دیگر را قبول کند. در این راستا، هدف اصلی این پایان‌نامه بررسی صحت‌وسقم دلایل پویمن در ارزیابی اراده‌گرایی و همچنین تحلیل نظرات او در خصوص چگونگی استفاده از اراده در امور باورهای دینی و اخلاق باور است. پویمن در تحقیقات خود به تحلیل این موضوع می‌پردازد که چگونه انسان‌ها در انتخاب باورهای خود دخالت دارند و چه نقشی برای اراده در این انتخاب‌ها می توان قائل شد. در این تحقیق دو موضوع به طور خاص مورد توجه قرار گرفته‌ است. یکی اینکه ادله پویمن در ارزیابی تأثیر اراده بر معرفت و اخلاق باور چگونه است و دیگراینکه نسبت عقل و ایمان و حقیقت ایمان از دیدگاه لوئیس پویمن چیست. روش تحقیق در این پایان‌نامه، تحلیلی است. این بدان معناست که در ابتدا استدلال‌های پویمن بررسی و تحلیل می‌شوند و سپس نقدهایی به این استدلال‌ها وارد می‌شود. باتوجه‌به ماهیت تحقیق، ما بر تحلیل مفهومی و فلسفی نظرات پویمن تمرکز کرده ایم تا ایرادات و کاستی‌های نظریه وی و ارتباط آن با باورهای دینی مشخص شود. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که پویمن در برخی از استدلال‌های خود نسبت به اراده‌گرایی معرفتی و رابطه آن با باورهای دینی، درست عما نکرده است. این تحقیق به‌نقد و بررسی این ایده می‌پردازد که صرف اراده برای پذیرش یا رد باورهای دینی کافی نیست و باید شواهد و دلایل عقلی و تجربی برای تبیین و اثبات باور دینی وجود داشته باشد. اهمیت این تحقیق در این است که موضوع اراده‌گرایی معرفتی در باورهای دینی را به چالش می‌کشد و نشان می‌دهد که این دیدگاه به‌تنهایی نمی‌تواند تبیین‌کننده کامل و معقولی برای پذیرش باورهای دینی باشد. ازاین‌رو، تحقیق به این نتیجه می‌رسد که در کنار اراده فردی، شواهد، دلایل عقلی و اصول منطقی باید به‌عنوان مبنای باورهای دینی در نظر گرفته شوند. این تحقیق می‌تواند گامی مهم در نقد و اصلاح نظریه‌های معرفتی و دینی باشد و به فلسفه دین و اخلاق کمک کند تا درک بهتری از ارتباط بین اراده و عقلانیت در فرایندپذیرش باورهای دینی ارائه دهد.

این پژوهش به بررسی تطبیقی دیدگاه‌های دو روشنفکر تأثیرگذار معاصر، علی شریعتی و عبدالکریم سروش، درباره ماهیت، کارکرد و جایگاه دعا در نظام فکری آن‌ها می‌پردازد. دعا به‌عنوان یکی از ارکان معنوی حیات بشر، همواره در ادیان و مکاتب مختلف مورد توجه بوده است، اما در عصر حاضر، تحولاتی در نگرش به آن پدید آمده که نیازمند بازخوانی است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، به این پرسش اصلی پاسخ می‌دهد که دیدگاه شریعتی و سروش درباره دعا چیست و چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی بین آن‌ها وجود دارد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شریعتی با رویکردی اجتماعی ـ سیاسی، دعا را ابزاری برای آگاهی‌بخشی و تحول فردی و جمعی می‌داند. از نگاه او، دعا باید انسان را از انفعال خارج کند و به سمت مسئولیت‌پذیری و مبارزه با ظلم سوق دهد. او دعا را تقاضای منفعلانه نمی‌داند، بلکه کنشی انقلابی معرفی می‌کند که می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات اجتماعی باشد. در مقابل، سروش با نگاهی فلسفی ـ معرفت‌شناختی، دعا را دیالوگی بین انسان و خدا تفسیر می‌کند که بیش از آن‌که در پی تغییر اراده الهی باشد، به تحول درونی دعاکننده می‌انجامد. او دعا را وسیله‌ای برای تقرب معنوی و کشف حقیقت می‌داند. هر دو متفکر، دعا را از سطح فردی فراتر برده و به آن ابعاد اجتماعی و فلسفی بخشیده‌اند، اما در تأکیدات خود متفاوت‌اند: شریعتی بر کارکرد سیاسی دعا تمرکز دارد، در حالی که سروش به تبیین عقلانی و عرفانی آن می‌پردازد. همچنین، هر دو به نقد «ابزارانگاری دعا» در جامعه متدین معاصر پرداخته و آن را عاملی برای تقلیل معنویت می‌دانند. این پژوهش از نظر هدف، بنیادی ـ نظری است و با تحلیل مقایسه‌ای، گامی در جهت غنای مباحث فلسفه دین و خداشناسی برمی‌دارد. نوآوری آن در بررسی تطبیقی دو اندیشه کمتر مقایسه‌شده و تبیین تأثیرپذیری آن‌ها از سنت اسلامی و چالش‌های مدرنیته است. نتایج تحقیق می‌تواند به بازتعریف جایگاه دعا در زندگی فردی و اجتماعی معاصر کمک کند.

سعی شده است تا تمامی ارکان خلاصه شده مراعات شود. عبارتنداز: تعریف ، اهمیت، روش تحقیق، مسئله تحقیق، هدف تحقیق، نتیجه تحقیق، ساختار دو تعریف عمده در پدیدار‌شناسی عبارتند از تعریف پدیدارشناسی هوسرل و تعریف پدیدار‌شناسی هایدگر، از دیدگاه ادموند هوسرل، به عنوان روشی فلسفی مطرح می‌شود که بر درک مستقیم از پدیده‌ها تأکید دارد. در این رویکرد، تجربه‌ها و ادراکات باید به صورت خالص و بدون پیش‌فرض مورد بررسی قرار گیرند تا حقیقت ذاتی آن‌ها نمایان شود. هوسرل از مفاهیمی مانند تعلیق پیش‌فرض‌ها (epoché) و قصدیت (intentionality) بهره می‌گیرد تا شناخت پدیده‌ها به گونه‌ای بی‌واسطه و خالص امکان‌پذیر شود. اما تعریف پدیدارشناسی هایدگر عبارت است از رویکردی فلسفی، به درک وجود انسانی (دازاین) در بستر تاریخ و فرهنگ می‌پردازد. در این رویکرد، انسان به عنوان موجودی پرتاب‌شده (Geworfenheit) در جهان است که باید با شرایط ازپیش‌موجود مواجه شود. مفهوم گشودگی (Offenheit) به معنای امکان فهم و تعامل با جهان، و هستی-برای-مرگ (Sein-zum-Tode) نشان‌دهنده آگاهی انسان از نهایی بودن وجود خویش است. از این رو، هایدگر بر پیش‌فهم‌ها و نقش زمان و تاریخ در آشکار ساختن معنای هستی تأکید دارد. البته اساس بحث رساله بر مقایسه بین نگاه پدیدار‌شناسانه مستشرقان به تفسیر قرآن و نگاه پدیدار‌شناسانه قرآن پژوهان به تفسیر قرآن است. اهمیت عنوان رساله، «مقایسه نگاه پدیدارشناسانه به قرآن از منظر مستشرقان و قرآن‌پژوهان شیعه»، در این است که این تحقیق تلاش دارد با بهره‌گیری از پدیدارشناسی به فهم عمیق‌تر قرآن بپردازد و تفاوت‌ها و اشتراکات بین رویکرد قرآن پژوهان غربی و شیعی را بررسی کند. این مقایسه، به روشن‌سازی اینکه چگونه پیش‌زمینه‌های فرهنگی، تاریخی و فلسفی بر تفسیر قرآن اثر می‌گذارند، کمک می‌کند و می‌تواند افق‌های جدیدی در حوزه مطالعات اسلامی و تفسیری باز کند. روش تحقیق رساله توصیفی-تحلیلی است که بر پدیدارشناسی هوسرلی و هایدگری , و بر مقایسه نگاه پدیدار شناسانه مستشرقان به تفسیر قرآن و نگاه پدیدار شناسانه قرآن پژوهان به تفسیر قرآن، و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای و مقایسه تطبیقی، تمرکز دارد. مسئله تحقیق رساله بررسی و مقایسه رویکردهای پدیدارشناسانه به قرآن از دیدگاه مستشرقان و قرآن‌پژوهان شیعه است بررسی و تحلیل رویکردهای پدیدارشناسانه مستشرقان و قرآن‌پژوهان شیعه به تفسیر قرآن و مقایسه تفسیری آن‌ها نتیجه‌گیری رساله: رویکرد پدیدارشناسانه قرآن پژوهان شیعه با بهره‌گیری از تفسیر معنوی و شهودی، توانایی ارائه فهم عمیق‌تر از قرآن را دارد. و ضمن توجه به جهات مثبت و منفی پدیدار‌شناسی و نگاه پدیدار‌شناسانه مستشرقان، از جهات ناصحیح اجتناب و از از جهات مثبت استقبال کرد، ضمن اینکه بسیاری از مولفه‌‌های پدیدار شناسی، در عالم اسلام، در اصول فقه و علوم اسلامی، بررسی و حلّاجی شده است.

هشت مکتب کلامی در مورد مسائل توحید و صفات خداوند (مکاتب کلامی اسلامی که در اینجا به آنها اشاره شده است: دوازده امامی، معتزله، اشاعره، ماتریدیه، اهل حدیث، زیدیه، اسماعیلیه و اباضیه، یعنی هشت مکتب فکری در مورد نظریه بازنمایی ذات برای صفات (مفهوم آن: اینکه یک صفت ",نماینده", یا ",جایگزین", ذات در معنا می‌شود بدون اینکه مستقلاً وجود داشته باشد). مقدمه: نظریه بازنمایی برای توضیح چگونگی نسبت دادن اسماء و صفات به ذات الهی بدون اشاره به چندین موجودیت استفاده می‌شود. مکاتب در در نظر گرفتن بازنمایی به عنوان یک تفسیر زبانی/بلاغتی، یک رابطه عقلانی/وجودی بین ذات و صفت، یا تفسیری که تعالی را حفظ می‌کند، متفاوت هستند.. • امامیه (دوازده امامی): تمایل دارند که صفات را با تأکید بر آنها و پرداختن به آنها از طریق مبانی بنیادگرایانه ترکیب کنند. بازنمایی اغلب به عنوان یک محدودیت معنایی/بلاغتی درک می‌شود که از کثرت جلوگیری می‌کند، در حالی که تأیید را می‌پذیرد. از صفت در چارچوب اتصال آن به ذات، نه به عنوان یک موجودیت مستقل معتزله: بازنمایی را به شیوه‌ای عقلانی تفسیر می‌کنند فلسفی: صفات، موجودات اضافی نیستند، بلکه لوازم عقلانی نفس هستند؛ بازنمایی در اینجا بیانگر تجلیات معنایی است، نه موجودات • اشاعره: آنها بازنمایی را به عنوان یک مکانیسم فنی می‌دانند: اسماء و صفات تثبیت شده‌اند، اما به صورت بازنمایی درک می‌شوند تا کثرت وجودی ایجاد نشود. برای آنها، تفسیر بازنمایی وسیله‌ای برای پیوند متن با عقل است.

یکی از مسائلی که مورد توجه قرآن و سنت قرار گرفته است علم غیب است. در این موضوع گرچه نوشته های دیده شده است ولی نوشته مستقلی بیان کننده نظر شیعه و یکی از گروه های فعال دینی به نام دیوبندیه به صورت تطبیقی دیده نشده است. با توجه به اینکه اغلب دیوبندیه از استفاده از تعبیر علم غیب برای غیر الله سر باز می زنند، در نوشته پیش رو با توجه به استفاده از روش کتابخانه ای همچنین استفاده از منابع الکترونیکی اثبات شده است که نه فقط میان شیعه و دیوبندیه جز در تعابیر، اختلافی نیست بلکه در مصادیق علم غیب هم هیچ گونه اختلافی ندارد و هدف نوشته حاضر تقریب دیدگاه های شیعه و دیوبندیه است. علم غیب به معنای پیشین گویی بیان شده است و هر آنچه که از حس انسان دور باشد، غیب گفته می شود. درباره خود علم می توان گفت که اقوال گوناگون در این زمینه وجود دارد و تمامی مفسران از آیات قرآن استدلال نموده اند. بعضی از آیات اشاره دارند که علم غیب مختص به ذات احدیت است و برخی از مفسران بر این باور اند که غیر از خداوند هیچ کس علم غیب ندارد و برخی دیگر با استدلال از آیات قرآن بر این معتقد اند که علاوه بر خداوند، انبیای الهی و رسولان او به این علم آگاهی دارند. این اثر با استفاده از تفاسیر تشیع و همچنین از آثار قرآن پژوهان دیوبندیه مربوط به آیات علم غیب مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است.

این پژوهش به بررسی کاربرد «قسم» در قرآن کریم پرداخته و به‌ویژه سوره‌های «طور»، «مرسلات» و «نازعات» را برای مطالعه انتخاب کرده است. در این سوره‌ها، خداوند برای تأکید بر موضوعات مهم مانند قیامت و عذاب کافران، به نشانه‌های کیهانی، طبیعی و تاریخی سوگند یاد می‌کند. مفسرانی همچون طباطبایی، آلوسی، سید قطب و طبرسی به ارتباط معنایی میان «مقسم‌به» (چیزی که به آن سوگند یاد می‌شود) و «مقسم‌له» (هدف قسم) پرداخته‌اند. پژوهش حاضر تلاش دارد با روش توصیفی-تحلیلی و نمودارهای آماری، تفاوت‌های ساختاری سوگند در این سوره‌ها را بررسی کند.

امامت و رهبری امت اسلامی اولین و بنیادی ترین مسئله مورد اختلاف در میان مسلمانان است که خود منشا اختلافات فراوانی قرار گرفته و طریق مطمئن برای رفع آنها مراجعه به فرمایشات مورد اتفاق پیامبر(ص) می باشد تا با فهم صحیح آنها حقیقت روشن شود. یکی از فرمایشات مورد اتفاق، در موضوع امامت، حدیث شریف نبوی ",من مات", است و می توان با بررسی دیدگاه مذاهب کلامی(امامیه، زیدیه،اسماعیلیه، معتزله، اهل‌حدیث، اشاعره، ماتریدیه و اباضیه) و بدست آوردن جهات اشتراک و افتراق آنها گامی در جهت تقریب بین مذاهب ایجاد نمود. در این رساله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی وانتقادی سند و متن حدیث بررسی و دیدگاه مذاهب کلامی از حیث دلالت آن بر ضرورت وجود امام، و شرعی یا عقلی بودن وجوب وجود امام، و نیز منصوب الهی یا منتخب مردم بودن امام، وهمچنین مصداقیت معصومین یا غیر آن‌ها برای امام زمان، بررسی شده و نتایج زیر به دست آمد، طبق دیدگاه مذاهب، حدیث ",من مات", مستند، صحیح و معتبر می‌باشد، همه مذاهب کلامی در دلالت حدیث بر ضرورت وجود امام در هر زمانی اتفاق نظر دارند، اما در جهات دیگر اختلاف وجود دارد، امامیه، بخشی از زیدیه و بعض متکلمان معتزلی معتقد به دلالت بر شرعی بودن وجوب امامت می باشند اما این دلالت را مؤید حکم عقل می دانند که از قاعده لطف به دست می آید، امامیه، اسماعیلیه و بخشی از زیدیه معتقدند که با توجه به سیاق حدیث و شواهد بیرونی، امام باید منصوب الهی باشد و امامیه ، اسماعیلیه وبرخی از زیدیه بر این باورند که هرچند این حدیث دلالت مطابقی بر عصمت امام ندارد ولی با توجه به اهمیت مقام امام وجایگاه امامت وآیات و روایاتی که در موضوع امامت آمده است، مصداق امام در این حدیث امامان معصوم می باشد.

عنوان ایثار یکی از ارزش های متعالی در اسلام به شمار می رود و مفهوم ایثار بیانگر روحیه فداکاری و بخشش برای افراد انسانی است. از اینرو ایثار یکی از اصلی ترین ویژگی های اخلاق اسلامی و بیان سیره رفتاری مسلمان نیز محسوب می شود که تعدادی از علما و فیلسوفان در طول تاریخ به بررسی این ارزش اسلامی توجه کرده و در عصر حاضر یکی از این فیلسوفان و علمای بزرگی که در تفسیر و تعمیم آن توجه کرده است، عالم بزرگ ایرانی آیت الله مصباح یزدی است. در بینش قرآنی آیت الله مصباح یزدی ایثار بیانگر مبانی و ارزش های بزرگ انسانی است که بر اساس موازین اخلاقی و دینی، شخصیت انسان را شکل می دهد و ایثار یکی از آموزه های بلند قرآنی است که فرامین اسلام، مردم را به کسب و گسترش آن تشویق و دیگران را به استفاده از آن در برخورد فرد با دیگران در جامعه اسلامی ترغیب می کند و با تعمیم و توجه به این مفهوم متعالی لاجرم جامعه متحول شده و زیبایی های اخلاقی گسترش می یابد. این تحقیق با رویکرد توصیفی و تحلیلی شکل گرفته است و اهمیت آن ناشی از تعالی وبلندی این مفهوم است که تعمیم آن در حقیقت گسترش اخلاقیات اسلام و منافع آن بر منافع شخصی تقدم دارد و مهمترین نتایج که بدست آمد این است که مصباح یزدی یکی بزرگترین متفکران برجسته ای اسلامی است که به مفهوم ایثار از منظر قرآن کریم پرداخته است. علامه مصباح یزدی در این زمینه تاکید می کند که ایثار پیوندی تنگاتنگ با تقوا و بندگی خداوند متعال دارد و از نظر علامه مصباح یزدی ایثار از آگاهی فرد و حقیقت هستی و به هم پیوستگی همه موجودات هستی نشأت می گیرد و از اینرو مؤمن واقعی متوجه می شود که مصلحت دیگران جزء مصلحت شخصی اوست و فداکاری در راه دیگران فداکاری در راه خدای متعال است. بنابراین ایثار نمایانگر تجلی عملی ایمان و توحید است.

علم اعتقاد به امامت را به عنوان یکی از مطالب ضروری و مهم ارکان اعتقادی است و بحث صفات امام نشان دهنده نوع نگاه شیعه به مقوله امامت است آنچه اهمیت دارد، کیفیت علم امام است که از دوره‌های نخستین مورد توجه متکلمان قرار گرفته است و هر کدام بر اساس مشرب فکری خویش، رویکردی در پیش گرفته و مکاتب فکری بر اساس مبانی فکری و نوع رویکرد عقل‌گرایانه یا نقدگرایانه به استقبال این بخش از صفات امام رفته‌اند. نتایج در رساله با تتبع در آثار متعدد علامه جوادی برای پاسخ به شبهات؛ به بحث علم امام در سه محور، «قلمرو و ویژگی منابع»، پرداخته و به سؤالات، پاسخ داده است. بررسی نحوه وجود علم امام از دیدگاه علامه علاوه مسائلی چون شأنی یا فعلی و معصومانه یا خطاپذیر، حضوری یا حصولی، موهبتی یا اکتسابی بودن از جمله مسائل موجود در بحث علم امام است. مسئله دیگرتحقیق این است که امام دانش خود را چگونه به دست می‌آورد و سرچشمه‌های علم او کدامند؟ و آیا منابع علم امام دارای سهم‌بندی نیز هستند؟ در این بحث به انواع منابع مکتوب یا منابع غیرمکتوب پرداخته می‌شود تا معلوم گردد از دیدگاه علامه جواد منابع علم چیست؟ و کدام منبع بیشترین سهم را در دانش ایشان داشته است؟ در نهایت پس از پاسخگویی به تمام مسائل فوق دیدگاه خاص علامه جوادی در بحث دانش علم امام حاصل می‌گردد. از قبیل اینکه قلمرو امام شامل چه مواردی می‌شود؟ آیا دانش امام تنها اختصاص به دین دارد و آیا قلمرویی که موضوع علم امام است علاوه بر موضوعات احکام و تشریع، دانش علم امام به موضوعات غیب و علم به حروف و زبان‌ها و موضوعات خارجی نیز تعلق می‌گیرد؟ به این سؤالات باروش توصیفی ـ تحلیلی و پاسخ به شبهات و مستندات نقلی (آیات و روایات) و ادله عقلی و کمک گرفتن از متکلمین برای فهم دقیق‌تر از قلمرو، ویژگی‌ها و منابع باغور در تمام آثار علامه جوادی بتوان پایان نامه‌ای جامع و کامل ارایه داد.علم اعتقاد به امامت را به عنوان یکی از مطالب ضروری و مهم ارکان اعتقادی است و بحث صفات امام نشان دهنده نوع نگاه شیعه به مقوله امامت است آنچه اهمیت دارد، کیفیت علم امام است که از دوره‌های نخستین مورد توجه متکلمان قرار گرفته است و هر کدام بر اساس مشرب فکری خویش، رویکردی در پیش گرفته و مکاتب فکری بر اساس مبانی فکری و نوع رویکرد عقل‌گرایانه یا نقدگرایانه به استقبال این بخش از صفات امام رفته‌اند. نتایج در رساله با تتبع در آثار متعدد علامه جوادی برای پاسخ به شبهات؛ به بحث علم امام در سه محور، «قلمرو و ویژگی منابع»، پرداخته و به سؤالات، پاسخ داده است. بررسی نحوه وجود علم امام از دیدگاه علامه علاوه مسائلی چون شأنی یا فعلی و معصومانه یا خطاپذیر، حضوری یا حصولی، موهبتی یا اکتسابی بودن از جمله مسائل موجود در بحث علم امام است. مسئله دیگرتحقیق این است که امام دانش خود را چگونه به دست می‌آورد و سرچشمه‌های علم او کدامند؟ و آیا منابع علم امام دارای سهم‌بندی نیز هستند؟ در این بحث به انواع منابع مکتوب یا منابع غیرمکتوب پرداخته می‌شود تا معلوم گردد از دیدگاه علامه جواد منابع علم چیست؟ و کدام منبع بیشترین سهم را در دانش ایشان داشته است؟ در نهایت پس از پاسخگویی به تمام مسائل فوق دیدگاه خاص علامه جوادی در بحث دانش علم امام حاصل می‌گردد. از قبیل اینکه قلمرو امام شامل چه مواردی می‌شود؟ آیا دانش امام تنها اختصاص به دین دارد و آیا قلمرویی که موضوع علم امام است علاوه بر موضوعات احکام و تشریع، دانش علم امام به موضوعات غیب و علم به حروف و زبان‌ها و موضوعات خارجی نیز تعلق می‌گیرد؟ به این سؤالات باروش توصیفی ـ تحلیلی و پاسخ به شبهات و مستندات نقلی (آیات و روایات) و ادله عقلی و کمک گرفتن از متکلمین برای فهم دقیق‌تر از قلمرو، ویژگی‌ها و منابع باغور در تمام آثار علامه جوادی بتوان پایان نامه‌ای جامع و کامل ارایه داد.

از جمله واژگان کلیدی قرآن کریم، کلمه فساد و مشتقات آن «افساد، مفسدین و...» که در مجموع حدود 50 بار در قرآن کریم تکرار شده است. ویژگی کلیدواژه‌های قرآنی آن است که در صورتی، که مفهوم آن‌ها به‌خوبی و ‌درستی مشخص نگردد، در موارد زیادی موجب اشتباه در فهم قرآن خواهد شد، ازاین‌رو باید برای مفاهیم کلیدی آیات قرآن کریم همچون فساد، اهمیت خاصی قایل شد و حدود و ثغور آن‌ها را معیین و مصادیق حقیقی آن‌ها شناخته شود؛ در غیر این صورت، ابهام در تعریف آن مفهوم، باعث مغالطه خواهد شد و افرادی از این ابهام‌ها سوءاستفاده نموده و با ارائه مفاهیم نادرست و غیرمنطقی، باعث فریب و گمراهی عده‌ای خواهند شد. هدف اصلی پژوهش، بررسی تطبیقی مصادیق فساد و مفسدین در آیات قرآن و روایات از منظر فریقین می‌باشد. روش پژوهش از نوع کتابخانه‌ای با ابزار فیش‌برداری از منابع و اسناد مرتبط در جهت بررسی واژه فساد و مشتقات آن در قرآن کریم و تفاسیر و آرا فریقین بهره‌گیری می‌شود. نتایج تحقیق نشان میدهد که فساد در قرآن در معانی متعددی به کار رفته دارای مصادیقی چون (کفر به خداوند متعال، نفاق و دورویی، گناه کردن، تباهی دنیا و فساد نظام آن، کارهای زشت و نفرت انگیز و...) است. همچنین مصادیق فساد و مفسدین در آیات قرآن و رویات از منظر شیعه شامل مواردی چون(کافران، مشرکان، ظالمان، جاهلان مقدس مآب، حاکمان کافر و مستبد و حاکمان جائر مسلمان) است و در کنار آن مصادیق فساد و مفسدین در آیات قرآن و رویات از منظر اهل سنت شامل (قتل و خرابکاری در جریان تهاجم، هدر دادن پول، خیانت در زنان و عدم عفت در مردان، فساد وجدان، فساد روابط اجتماعی، تغییر احوال مردم) می باشد. در یک نگاه کلی می توان به این نتیجه رسید که دیدگاه های اهل سنت و تشیع با توجه یک مرجعی بودن(کتاب قرآن) در باب معنا و مفهوم واژه فساد باهم تفاوتی ندارند و موارد فوق الذکر تا حدودی با هم همپوشانی دارد. با این تفاصیل روشن می شود؛ که معنا و مراد از واژه فساد در قرآن کریم از منظر فریقین( شیعه و سنی) مشترک بوده و نظرات آنها مکمل و موید هم هستند و اختلاف‌ها بیشتر فقط در عناوین مصادیق آیات می باشد.