جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ولایت حقیقتی کلی و صفتی الهی است که در تمامی مراتب عالم سریان دارد و به اعتبارات مختلف تقسیم میشود و بر مبنای همین اعتبارات متعدد دارای ختم و خاتم می شود، که غفلت از آن اعتبارات باعث بروز ابهام ها و تشویش های فراوانی در فهم و تفسیر کلام ابن عربی و پیروان او می شود.سید جمال الدین آشتیانی در ساماندهی و تنقیح نظریه ختم ولایت، ایضاح کلام ابن عربی و گره گشایی از آن نقشی ارزنده دارد. وی با تسلط در مبانی حکمت و عرفان اسلامی، ضمن حفظ روحیه ولایتمداری و حریت علمی خود، کوشید چالشی ترین مبحث مکتب ابن عربی را به گونه ای تقریر و تبیین کند که تعارض آن با مبانی تشیع به حد اقل ممکن برسد. وی ضمن نقد صریح آراء ابن عربی، برآن است تا متشابهات کلام محیی الدین را به محکماتش ارجاع دهد و اثبات نماید که ختم ولایت پس از نبی مکرم اسلام (ص) در مشکات فروزان حضرت امیرالمؤمنین (ع) رتبتاً و در وجود حضرت مهدی (عج) زماناً متجلی است.در این مقاله می کوشیم پس از تعریف و تقسیم بندی مفهوم ولایت بر مبنای آثار آشتیانی، مصادیق ختم ولایت را بررسی کرده و نگرش وی در خصوص ولایت علوی، مهدوی و عیسوی را تبیین کنیم وتاثیر لحاظ نمودن اعتبارات در رفع تشویش از کلام ابن عربی را، در حد امکان نشان دهیم.

رساله حاضر ترجمه ای است از تفسیر متن و شرح خواجه نصیر الدین طوسی بر کتاب اشارات و تنبیهات شیخ ابو علی سینا که سبک آن بسیار رسا، تازه و بدیع است. نمط چهار، پنج و شش آن ترجمه شده است که نمط چهارم آن شامل بیست و نه فصل می باشد که برخی از مباحث آن در علل و وجود ماهیت، کیفیت تعلق علل به یکدیگر بحث می کند. نمط پنجم شامل دوازده فصل و حاوی مطالبی چون صنع و ابداع، تحلیل مفهوم مفعول و فاعل است. نمط هشتم آن در خصوص تعریف غایت، غنی، تنبیه وتعلیل، افعال باری تعالی به حسن و اولوهیت آن می باشد و شامل بیست و نه فصل می باشد و در کل بر نظام تربیت موجودات می پردازد.

رساله حاضر که به بررسی آثار گران فلسفه پرداخته از دو بخش تشکیل شده که دربخش اول با استفاده از آیات و روایات سعی در اثبات دلالت هستی پروردگار بر وجودش، ثبات وجود، وحدت وجود و به طور کلی اثبات صانع دارد. محقق به جهت استواری کار خویش از تفسیر آیات مختلف قرآن کریم و نظرات فلاسفه بزرگی چون صدر المتألهین و حکیم سبزواری بهره جسته است. در بخش دوم آثار فیلسوف آلمانی کانت را در مورد علم الهی و اخلاق مورد نقد و بررسی قرار داده و در نهایت به این نتیجه رسیده است که کانت مکلف بودن انسان به تکالیف اخلاقی را ثابت و وحدانی دانسته و بوسیله آن می خواهد بنای نفس و ذات باری را اثبات کند، بر خلاف فلاسفه دیگر که از اثبات باری و بقای نفس نتیجه می گرفتند که انسان مکلف به تکالیف اخلاقی است و در نهایت باید اشاره کرد تحقیق فوق از آثار و منابع ارزشمندی چون شواهد الربوبیه، شرح منظومه سبزواری، سیر حکمت در اروپا، دعای عرفه و.... بهره جسته است.