جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع پایان نامه، «سیمای شخصیتی حضرت محمّد(صلی الله علیه وآله وسلم)» است. پرسش اصلی این است که علایم شخصیتی حضرت در قرآن چیست. برای پاسخ به این پرسش آن را به سه سؤال فرعی ذیل تقسیم می کنیم: أ. سیمای فردی حضرت; ب. سیمای اجتماعی; ج. فضایل و مناقب حضرت در قرآن. در پاسخ به پرسش اوّل، نام های حضرت در قرآن، صفات وی اعمّ از صفاتی که خدای متعالی به آن ها متّصفش کرده و صفاتی که از حضرت نفی کرده و نیز صفاتی را که مشرکان به آن بزرگوار نسبت داده اند و خداوند از حضرتش سلب کرده است، ذکر کرده ایم. مؤدّب بودن رسول(صلی الله علیه وآله وسلم) به آداب الهی، ذکر مراتب والای اخلاق حضرت، اهتمام شدید او به اظهار عبودیت و انجام اعمال عبادی طاقت فرسا، زهد واقعی و شجاعت و شهامت در میدان جهاد را برای بیان سیمای فردی حضرت با استناد به آیات آورده ایم.در پاسخ به پرسش دوم، گونه های رفتاری پیامبر گرامی را با خانواده، مؤمنان، مشرکان و کافران، و با اهل کتاب و با منافقان متذکّر شده ایم.در پاسخ به پرسش سوم، مبعوث شدن حضرت به رسالت، عدم محدودیت قلمرو رسالت او از حیث مکان و زمان و اشخاص، اهداف رسالت، نحوه تلقّی وحی، قدرت اعجاز و ذکر دو معجزه اش، «قرآن» و «شقّ القمر» که در قرآن ذکر شده اند، دارا بودن نیروی عصمت به لطف الهی و این که معصوم به طور مستقیم با واقعیت های عینی ارتباط دارد، عنصر تدریج در تبلیغ پیامبر با استفاده از حکمت، موعظه و جدال احسن با به کار گرفتن روش های خاصّ تبلیغی در محورهای اصول دین، فروع دین، اخلاق و تقوا، وجوب اطاعت حضرت بر همگان چه در ناحیه احکام تشریعی و چه احکام حکومتی و این که ثمره اطاعت آن گرامی، دارا شدن کمالات وجودی، و ثمره عدم اطاعت از دست دادن کمالات وجودی است، دارا بودن مقام شفاعت و مقام های عالی وجودی بسیار که از جمله آن ها تعظیم و تکریم الهی از حضرت و امان بودن برای امّت، آگاه بودن از واقع امور و توانایی پرسش از پیامبران گذشته، فضل عظیم خدا بر حضرت و رسیدن به معراج و سیر کردن در آسمان ها تا رسیدن به مقام «قاب قوسین او ادنی»، دارا بودن بسیاری از فضایل انبیای الهی بدون در خواست از خدای متعالی، و مشمول امدادهای غیبی خدا قرار گرفتن را ذکر کرده، و در کنار پاسخ به این پرسش ها به مناسبت به پاسخ پرسش های دیگر و پاسخ اشکالات پرداخته ایم.

آنچه این نوشتار در پی آن است، تبیین نقش امام محمدباقر علیه السلام در گسترش دین اسلام و احیای علوم اسلامی است. هر یک از ائمه علیهم السلام در پیشبرد اهداف دین مبین روش خاص خود را داشته اند. جو زمان امام باقر علیه السلام و بروز افکار و عقاید انحرافی اقتضا می کرد که امام علیه السلام نیز شیوه نوینی برای تبلیغ دین به کار گیرند. به همین منظور بر آن شدیم با توجه به جایگاه دینی و علمی آن بزرگوار پرتویی از زندگی سراسر نور ایشان را منعکس سازیم. آن حضرت برای دستیابی به این مهم به تربیت شاگردان و تشکیل جلسات درس و بحث در مسجد مدینه پرداخت و از این رهگذر به مناظره و احتجاج با مخالفین خود پرداخته، موضع خود را در مورد عقاید و افکار انحرافی و مسائل موجود بیان می فرمود. در جلسات درس ایشان همواره صدها تن از نقاط مختلف برای فراگیری فقه و حدیث و فلسفه و تفسیر حضور می یافتند از این جلسات درس و این دانشگاهی که امام علیه السلام پایه گذار آن بود علما و محدثین بزرگی فارغ التحصیل می شدند که از جمله این ها به محمدبن مسلم، زراره بن اعین و ... می توان اشاره کرد. ائمه علیهم السلام همواره در مناظرات و احتجاجاتی که با مخالفین خود داشته اند پیروز بوده اند، امام باقر علیه السلام نیز با توجه به علم لدّنی و خدادادی و عصمت خویش همواره در مناظرات و احتجاجات پیروز بودند و دشمنان خود را طوری منکوب کرده که خود اذعان به حقانیت ایشان می کردند. واژگان کلیدی: امام، باقر

وضوع این رساله، شیعه در عصر امام رضا ( ع) است. این رساله از چهار بخش تشکیل شده است. در بخش اول به دنبال سؤالاتی که در طرح نامه به آن پاسخ داده شده معنی لغوی و اصطلاحی شیعه بررسی شده است و هم چنین در ابتدا مقدمه ای بر مطالب نوشته شده است. در بخش دوم نظرات مختلفی در باب پیدایش شیعه، سابقه شیعه در اسلام و تکوین آن به دستور پیامبر، مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش سوم، دوران زمامداری خلفای راشدی و هم چنین زندگی شیعه در دوران ائمه و سختی هایی که متحمل شده اند به طور خلاصه بیان شده است. در بخش چهارم قبل از ورود امام رضا به ایران، علل گرایش ایرانیان به تشیع و به دنبال آن تشکیل حکومت های شیعی در ایران و قیام های شیعی، مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه، حضور امام رضا در ایران و گسترش تشیع و به دنبال آن دعوت مأمون از امام رضا و تحمیل ولایت عهدی به ایشان مورد بحث قرار گرفته است و نظرات مختلفی در باب ماندن مأمون در مرو و اینکه چرا مأمون ولایت عهدی را به امام رضا واگذار کرد، ارائه شده است. هم چنین وضعیت شیعه در زمان امام رضا و ائمه بعد از ایشان به طور خلاصه در آخر بیان شده است و در آخر نتیجه و همچنین خلاصه ای از تحقیق ارائه شده است.

این تحقیق در چهار بخش ارائه گردید، که هر بخش آن به موضوعی راجع به حضرت پرداخته است. بخش اول: در بخش اول که اختصاص به کلیات دارد و شامل مقدمه، بیان مسأله، و سپس ضرورت و اهداف آن، پیشینه موضوع، تعریف مفاهیم سیره و اخلاق مطرح گردید. بخش دوم: در این بخش ابتداء مسأله ولادت حضرت، چگونگی نامگذاری، القاب و کنیه، انجام مراسم و سنتهای مذهبی، در مورد دوران کودکی ایشان و ذکاوت حضرت در این دوران، هشت سال همراه جد بزرگوار و مادر عزیزشان بودند. شاهد رحلت جدّشان، و مسائل و مشکلات بعد از رحلت ایشان که برای مادر عزیزشان و پدرشان به وجود می آید. مسأله سقیفه بنی ساعده و به خلافت رسیدن ابوبکر، و سپس تشکیل شورا و به خلافت رسیدن عمر و بعد از او به خلافت رسیدن عثمان، و بالاخره بعد از 25 سال خانه نشینی پدرشان، شاهد به خلافت رسیدن رسمی پدر از سوی مردم و بیعت با ایشان هستند. همچنین شاهد به شهادت رسیدن پدرشان از سوی ابن ملجم مرادی، و بالاخره قصاص قاتل پدر توسط امام حسن ( ع). بخش سوم: این بخش که از به امامت رسیدن حضرت تا شهادت ایشان را شامل می شود. در این بخش مسأله امامت، به امامت رسیدن حضرت و نصوص وارده بر امامت ایشان مورد بررسی قرار می گیرد. بیعت مردم با حضرت و سخنرانی حضرت در شب شهادت پدر بزرگوارشان، و سپس مشکل آفرینی های معاویه و آماده شدن برای جنگ و سپس بی وفایی یاران و اختلاف یاران حضرت و بالاخره قبول صلح از طرف حضرت از سر ناچاری و سپردن خلافت به طور موقت به معاویه. سپس حضرت به طرف سرزمین جدّشان هجرت می کنند و در آنجا اقداماتی را انجام می دهند. و بالاخره به خاطر بیعت نکردن با معاویه برای پسرش یزید، معاویه کینه حضرت را به دل گرفته و نقشه مسموم کردن ایشان را همراه مروان حکم می کشد و برای این کار جعده همسر حضرت انتخاب می شود. به او وعده داده می شود که به همسری یزید درآید و صد هزار درهم به او بدهند. او مأموریت خویش را انجام می دهد و حضرت را مسموم می کند، حضرت به شهادت می رسند، ولی معاویه به وعده خویش عمل نمی کند. همچنین در این بخش همسران و فرزندان حضرت همراه مادرانشان بیان گردید و به مسأله اتهام ازدواج های حضرت و فلسفه ازدواج های ایشان پرداخته شد. در بخش چهارم: فضایل و ویژگی های فردی و اجتماعی حضرت قرار دارد. که شامل: علم، زهد و تقوا، تواضع و فروتنی حضرت، بخشش ها و انعام های حضرت، عبادت و اخلاص، بهداشت، داوری حضرت، و مسائلی از این دسته پرداخته شده است. در پایان تحقیق نیز خلاصه ای از تمام بخش ها ارائه گردید.

قبل از ظهور اسلام عرب جاهلیت دارای ادیان گوناگون و مذاهب گوناگون بودند، خداوند در میان آنها محمد(ص) را به پیامبری مبعوث نمود، حضرت در انجام رسالت خود از هیچ تلاشی فروگذاری ننمود و پس از ازدواج با خدیجه خداوند به آنها دختری عطا نمود که همواره در کنار پدر به ترویج دین پرداخت و از همان دوران کودکی با آزار و اذیت مشرکان در شعب ابی طالب و پس از آن سختیهای هجرت را تحمل نموده اما هیچ گاه میدان را خالی نکرد پس از تشکیل حکومت اسلامی در مدینه دشمنان برضد مسلمانان جنگهای متعددی به راه انداختند که فاطمه(س) در صحنه جنگ رزمندگان را یاری نمود و همچنین در عرصه های فرهنگی اجتماعی و سیاسی در بیداری جامعه سهم بسزایی داشت جهت گسترش اسلام خدمات ارزنده ای ایفا نمود و در مکتب پدر درس ایمان، عبادت را آموخت. وی مظهر، حیا و عفاف، تهجد و عبادت، احترام بهه والدین بود پیامبر(ص) بارها از او به عنوان پاره تن خویش یاد کرد و فرزندان او را به عنوان ثمره وجود خود می خواند. اما متأسفانه بدلیل حب دنیا و عدم نفوذ ایمان در دل عده ای از اصحاب، با رحلت حضرت رسول اکرم(ص) از حقوق خود محوم گشته و سرانجام شهید گردیدند. کلید واژه : محمد(ص)، فاطمه(س)، علی(ع) عرب جاهلی، بعثت، هجرت

پیامبر اعظم ( ص) به فرموده قرآن کریم اسوه حسنه برای تمامی عصرها و نسل هاست. ابعاد مختلف زندگی آن حضرت در بعد فردی و اجتماعی الگو و سرمشق و راهنمای انسانهاست و لازم است تا با شناخت سیره و سنت آن حضرت و پیروی از راه و روش زندگی عملی ایشان سعادت دنیا و آخرت خویش را تامین کنند. از نکات قابل توجه در زندگی پیامبر اعظم ( ص) سیره و روش های تربیتی است که آن حضرت در مواجهه با مسائل و مشکلات مختلف اجتماعی به کار می گرفتند. در این تحقیق سعی داریم تا روش های تربیتی پیامبر اعظم ( ص) در موضوعات اخلاقی، اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی و سیاسی را مطرح کنیم. ضرورت این تحقیق زمانی آشکار می شود که بدانیم عدم برخورداری از تربیت صحیح و تمسک به الگوهای پوشالی و فاقد ارزش های انسانی زمینه های جهالت و گمراهی افراد را فراهم می کند. بنابراین بر انسانی که طالب سعادت و کمال است لازم و ضروری می باشد تا با تاسی به بهترین الگوی تربیتی، زمینه های رستگاری خود را فراهم آورد. از آنجایی که سیره تربیتی پیامبر اعظم ( ص) راهگشای همه انسانها در تمامی زمان هاست بر ما لازم است تا با ترویح و به کارگیری روش های ایشان که به عنوان عالی ترین روش های تربیتی در موضوعات مختلف اخلاقی، اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی و سیاسی ارائه شده است، زندگی فردی و اجتماعی خود را سامان بخشیده و موجبات رحمت و غفران الهی را برای خود و دیگران فراهم آوریم. واژگان کلیدی: پیامبر اعظم ( ص)- اسوه و الگو- اسوه حسنه- تربیت- سیره تربیتی- روش های تربیتی اخلاقی- روش های تربیتی اجتماعی- روش های تربیتی خانوادگی- روش های تربیتی اقتصادی- روش های تربیتی سیاسی

موضوع تحقیق در مورد فرهنگ جنگ و جهاد در سیره نبوی است. هدف از انجام این تحقیق آن است که با بررسی علل و انگیزه جنگهای پیامبر(ص) و استخراج احکام و اصول حاکم بر آنها بتوان به شبهات بی پایه و اساس دشمنان مبنی بر خشونت طلب بودن پیامبر(ص) پاسخ مناسب داد و مشخص نمود که جنگ و جهاد در فرهنگ اسلامی چه هدفی را تعقیب می کند. این تحقیق مشتمل بر 1 بخش کلیات و 3 بخش دیگر است. در بخش کلیات طرح تحقیق بیان شده است. در بخش اول به مفهوم شناسی واژه های فرهنگ و جهاد پرداخته شده و مشتمل بر 3 فصل است. در فصل اول مفهوم فرهنگ و فرهنگ سازی بررسی شده است. فصل دوم به واژه جهاد در لغت و اصطلاح و مفهوم جهاد معنوی و اهمیت آن می پردازد و فصل سوم اقسام جهاد در اسلام را بیان می کند. بخش دوم بیان جنگ در عصر نبوی می باشد و مشتمل بر 3 فصل است : فصل اول : به بیان جنگ در یهود ، مسیحیت و جاهلیت می چردازد. فصل دوم : خلاصه ای از جنگ های پیامبر(ص) بیان شده است. بخش سوم : به بیان آئین کارزار در اسلام پرداخته و شامل 3 فصل است. فصل اول ، اصول کلی جنگ در اسلام را ذکر می کند. در فصل دوم برخی از مباحث معنوی اسلام در زمینه جنگ آورده شده استو در فصل سوم احکام جنگ در اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. منابع مورد استفاده در این تحقیق ، کتاب های تاریخی و فقهی و حقوقی است. این تحقیق ، یک تحقیق بنیادی است که براساس روش کتابخانه ای نگاشته شده است. نتیجه این تحقیق آنست که دین مبین اسلام اساسا به دنبال جنگ و خشونت نیست، بلکه حتی از بروز جنگ و خونریزی جلوگیری می کند، روش پیامبر اکرم ( ص) برای گسترش اسلام تبلیغ و تبیین اصول و ارزشهای الهی بوده است و جنگ و جهاد به عنوان آخرین اهرم برای نجات مظلومان و البته تحت شرایط خاصیکه مبتنی بر اصول عالیه انسانی است در دین اسلام مورد توجه قرار گرفته است. هدف از جنگ های پیامبر کسب قدرت و سلطه بیشتر نبوده، بلکه اعتلای کلمه توحید و بسط عدالت سرلوحه تمام اقدامات پیامبر گرامی اسلام ( ص) بوده است. واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از : فرهنگ، جنگ ، جهاد، سیره، نبوی، احکام، صلح

این تحقیق با عنوان « عدالت خواهی امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه» دارای چهار بخش است که ابتدا در قسمتی تحت عنوان کلیات تحقیق، به تعریف و تبیین موضوع، ضرورت و اهمیت موضوع، فواید و اهداف تحقیق، پیشینه ی تحقیق، سؤال های اصلی و فرعی، روش تحقیق، ساختار تحقیق، کلیدواژه ها، محدودیت، مشکلات و موانع آن پرداخته است. بخش اول: «معنای عدالت و انواع آن»، می باشد که در دو فصل گنجانده شده است. فصل اول « مفهوم شناسی»، به تعریف لغوی و اصطلاحی عدالت می پردازد و معنای آن را به مخاطب می شناساند. و فصل دوم « انواع عدالت» می باشد که تقسیم بندی آن را از نظر الهی و انسانی مشخص می کند. بخش دوم: «ویژگی و اهمیّت عدالت»، دارای دو فصل می باشد. فصل اول اهمیت عدالت و گستره ی آن در حکومت دینی است که ویژگی و خصوصیات آن را بیان می کند و فصل دوم « عدل در قرآن»، می باشد و آیه هایی که در قرآن کریم درباره ی عدالت است بیان می کند. بخش سوم: «عدالت در حکومت امام علی( علیه السلام)» که شامل دو فصل است و فصل اول آن « دورنمایی از چهار ماه حکومت عدل»، به رعایت عدالت در حکومت امام علی علیه السلام اشاره دارد و فصل دوم « عدالت و توسعه از دیدگاه امام علی ( علیه السلام)» به تعریف عدالت در بعد سیاسی، اقتصادی، قضایی و فرهنگی می پردازد و تأثیر آن را بر توسعه و کمال انسان نمایان می سازد. بخش چهارم « چگونگی اجرا و تحقق عدالت و آثار آن» شا مل دو فصل است. فصل اول « چگونگی اجرا و تحقق عدالت»، عوامل اجرا و تحقق را مشخص می نماید و فصل دوم « آثار و راهکارهای استقرار عدالت» آثار و نتایج اجرای عدالت را معرفی می نماید. واژه های مطرح شده در این تحقیق عبارتند: از عدالت، عدالت اجتماعی، توسعه.

موضوع تحقیق پایانی محورهای وحدت پیامبراکرم(صلی الله علیه واله وسلم) در عصر رسالت است . بیان نقش پیامبراکرم(صلی الله علیه واله وسلم) در تشکیل امت واحده اسلامی و آشنایی با راهکارهایی که زمینه تحقق این امر را در برداشت ، اهدافی است که در این تحقیق دنبال می شود. با توجه به اینکه محورهای وحدت متنوع و زیاد هستند ، وحدت واقعی از چند محور مشترک به وجود می آید که اهداف و مصالح همگونی را در پی دارند.اعتقاد به خداوند یگانه، پیامبر خاتم ، کتاب آسمانی و اصول دین واحد ، مهم ترین محورهایی هستند که پیامبراکرم(صلی الله علیه واله وسلم) در مدت بیست و سه سال رسالت امت واحده اسلامی را پایه گذاری کردند. چنانچه سرآغاز حرکت انسان در مسیر سعادت ، به دست پیامبراکرم(صلی الله علیه واله وسلم) سپرده شده است ، پس بهترین الگوی انسان در همه عرصه های زندگی وجود مقدس ایشان می باشد ، آگاهی و شناخت این اسوه ، در بررسی جنبه های گوناگون سیره ایشان امکان پذیر است . مساله وحدت اسلامی و نقش موثر پیامبراکرم(صلی الله علیه واله وسلم) در ایجاد و گسترش آن ضرورت این تحقیق را می رساند که همان شناخت و الگو گرفتن است . معمولا کتاب های تاریخی سیره پیامبراکرم(صلی الله علیه واله وسلم) بیان و نقل حوادث براساس سیر تاریخی است ، اما در تحقیق پایانی سعی شده است ، شاخصه های وحدت بخش از لحظه لحظه دوران رسالت ، بیان و بررسی شود. قرآن کریم یکی از منابع اصلی است ، در بیان ونقل حوادث ، رخدادها و سیر دعوت منابع تاریخی ، تفسیری و روایی مورد بررسی قرار گرفته است ، از کتاب های معاصر در تحلیل و ربط منطقی فیش برداری شده است . پیامبراکرم(صلی الله علیه واله وسلم) از ابتدای رسالت قصد فراهم آوری اجتماع توحیدی را داشتند برای این منظور از محیط زندگی خود شهر نزول وحی یعنی مکه شروع نمودند که شرایط این هدف را داشتند پیامبراکرم(صلی الله علیه واله وسلم) با شکستن عقاید جاهلی و دعوت به توحید گرایی نوعی هویت واحد فکری ایجاد کردند . جذب عناصر فداکار و مستعد به این حوزه فکری ، حلقه عقیدتی مشترکی را به وجود آورد که هدف آن نیروسازی و تربیت افراد برای مسئولیت گذاری درآینده بود و مقدمه تشکیل حکومت دینی نیز محسوب می شد. پیامبراکرم(صلی الله علیه واله وسلم) مدینه را برای تشکیل پایگاه واحد انتخاب کردند ، مدینه به علت داشتن شرایط مناسب جغرافیایی و موقعیت های استراتژیک نسبت به دیگر نقاط محل مناسبی بود. کوشش پیامبراکرم(صلی الله علیه واله وسلم) بعد از تحکیم وحدت در مدینه ، گسترش و نفوذ آن در قلمرو بیرونی بود که با تدابیر مناسب به هدف عالی یعنی امت واحده جهانی رسیدند. واژکان کلیدی عبارتنداز: وحدت ، محور ، پیامبر ، رسالت ، هویت ، مواسات ، امت ، اخوت

واژه ی مقدس و مبارک ( شیعه) که در آیات نورانی قرآن و در کلمات درّ بارپیامبر اسلام و ائمه معصومین ( علیهم السلام) به کاررفته نام مذهب پیروان مکتب اهل بیت است . به جرات می توان گفت که شناخت اسلام ودرک مفاهیم اسلامی با شناسایی تاریخ اسلام خصوصا سیره پیامبر و ائمه معصومین ( علیهم السلام ) و بررسی تاریخ شیعه ارتباطی تنگا تنگ دارد و این موضوع در طول قرون گذشته در مراکز علمی ، توسط علماء ودانشمندان شیعه مورد توجه و اهتمام جدی بوده است ودر روزگار کنونی اهمیت افزون تری یافته است زیرا برای یک دانش پژوه علاوه بر اطلاعات تحقیقی و عمیق نسبت به تاریخ اسلام به بحث های استدلالی و تخصصی پیرامن شیعه و چگونگی پیدایش ان و شبهاتی که از طرف مخالفان این مکتب مطرح می شود و نیز داشتن پاسخ های آن لازم و ضروری است . لذا در راستای این رسالت اثر حاضر تحت عنوان ( شیعه در زمان امام صادق( علیه السلام) نگارش یافته است چون بهترین و ماندگارترین ایامی که شیعه در طول تاریخ ائمه معصومین ( علیها السلام) به خود دیده همین دوران امام صادق ( علیه السلام) است . عصر آن حضرت یک عصر منحصر به فرد و زمان نهضتهای سیاسی و انقلابهای فکری است و به این علت که بسیاری از این نهضتها اسلام را تهدید می کردند یکی از ابعاد و مسائل مهم دوران حضرت صادق ( علیه السلام ) به شمار می روند . واژگان کلیدی : شیعه ، تشیع، امام جعفر صادق ( علیه السلام) ، امامیه ، شیعه جعفری