جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب مورد بررسی به قلم یکی از روحانیون حوزه علمیه نجف اشرف نوشته شده و هدف از آن، یادآوری درس‌هایی اخلاقی از سیره عملی و اخلاقی حضرت امام حسین(ع) است. از آن‌جا که تربیت اخلاقی، در رفتار ائمه اطهار: جایگاهی ویژه دارد، چنین دستوراتی در کلام حضرت امام حسین(ع) برای بالا بردن سطح اخلاقی همه انسان‌هاست. از این‌رو، گستره این‌گونه دستورات، تنها به مسلمانان محدود نمی‌شود، بلکه فراگیر و جهانی است.

المنتخب فخرالدین طریحی (979-1085 یا 1087ق) یکی از اثرگذارترین منابع بر مقاتل متأخّر و فرهنگ عزاداری است. برخی دانشمندان و محققان، ضعف این منبع را تذکر داده و گاه اشکالاتِ تاریخی برخی روایاتش را نشان داده‌اند ولی به نقشِ این کتاب در تحریف روایات توجه چندانی نکرده‌اند. از این‌رو تاکنون تحقیقی درباره روشِ تحدیث طریحی در این کتاب و الگوهای حاکم بر گزارش‌های آن صورت نگرفته است. این پژوهش با بررسی کتاب المنتخب طریحی نشان داده است که روایات آن بر اساس الگوهای یکسانی دچار تغییر شده‌اند. مهم‌ترین این الگوها، ایجاد پیوند میانِ روایاتِ مستقل و تلفیق آنها است. افزودن مقدّمه و پایان‌های داستانی به روایات، افزودن اضافات توضیحی، تغییراتِ ایدئولوژیک در متون روایات، جایگزینی نام راویان با صحابه مشهور و مورد توجّه در میانِ شیعیان از دیگر الگوهای پردازش روایات در المنتخب طریحی است. تکرار این الگوها در سرتاسر کتاب و در مواجهه با روایاتِ منابع دیگر، نشان‌ می‌دهد که این تحریفات مربوط به کتاب المنتخب است.

امام حسین(ع) در وصف یارانش می‌فرماید: «من اصحابی با وفاتر و بهتر از اصحاب خود نمی‌شناسم». این ستایش امام(ع)، منزلت بی‌بدیلی به آنان بخشیده است. نگارنده در پرتو این سخن سیدالشهدا(ع)، با رویکرد تاریخی و روش توصیفی- تحلیلی به بررسی عملکرد اصحاب آن حضرت پرداخته و چنین نتیجه گرفته است که آن بزرگواران در شب عاشورا یک‌صدا از امام حسین(ع) حمایت کرده و وفاداری‌شان را اعلام کردند؛ سپس در روز عاشورا و صحنۀ نبرد، وعده‌هایشان را در عمل تحقق بخشیدند. آنان با عشق و اخلاص به عرصۀ نبرد رفتند و حتی در رفتن به میدان جنگ از یکدیگر سبقت گرفتند. چنین رفتار فداکارانه یاران سیدالشهدا، آنان را اسوه‌های وفاداری و الگوهای فداکاری ساخته و نام و یادشان را جاودانه کرده است.

نهضت حسینی جنبشی مهم در تاریخ اسلام است که بازتاب آن در میان آثار شاعران اهل سنت مهم و قابل تأمل است. در میان این دسته از شاعران، سنایی و مولوی سرآمدن هستند و آثارشان مشحون از اشارات ریز و درشت به قیام الهی امام حسین(ع) است. در حدیقه الحقیقه مثنوی تعلیمی مشهور سنایی، امام اساس دینداری تصویر شده و لعن یزید درون‌مایه‌ای رایج در این مثنوی است. مولوی در دیوان شمس امام حسین(ع) را سمبل امر قدسی و انسان کامل دانسته است. در این پژوهش، به روشی توصیفی- تحلیلی نقش امام حسین(ع) در این دو اثر ارزشمند بررسی شده‌است و جایگاه ایشان به عنوان قهرمان عالم دین و پهلوان عرصه شناخت حق تبیین شده‌است.

راضیه تجار از نویسندگان متعهدی است که در آثار داستانی خویش، به ترویج ارزش‌های دینی و مذهبی به­ویژه فرهنگ شهادت و ایثار پرداخته است. او با پیوند میان واقعۀ کربلا و دفاع مقدس ایران در جنگ تحمیلی، ارادت خالصانۀ خود را به اهل بیت پیامبر(ص) به ویژه امام حسین(ع) ابراز داشته است. پژوهش حاضر با بررسی توصیفی و تحلیلی یازده اثر داستانی راضیه تجار نشان می­دهد که بازتاب ارزش‌های دینی در آن آثار در هر دهه متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی متفاوت است.

اهل بیت پیامبر (علیهم السلام ) بویژه حسنین (امام حسن و امام حسین علیهما السلام) در بین اهل تسنن از جایگاه ویژه ای برخوردارند.منشاءآن روایات نقل شده ا ز پیامبر اکرم (ص) در فضائل و مناقب ایشان و تصریح و امر قرآن به مودت و پیروی از اهل بیت پیامبر (ص) می باشد.یکی از اهل بیت پیامبر (ص) که روایات زیادی از احادیث نبوی را به خود اختصاص داده ،امام حسین (ع می باشد. بازخوانی و گرد آوری این احادیث در یک نوشتار می تواند طالبان حقیقت را در شناخت جایگاه امام حسین (ع) در منابع و کتب حدیثی اهل تسنن یاری نماید و حقایق را آشکار نماید. نوشتار پیش رو با روش توصیفی و شیوه کتابخانه ای برای رسیدن به این هدف سامان یافت که حاصل آن چنین شد: در روایات نبوی نقل شده در منابع حدیثی اهل تسنن ،امام حسین (ع) ریحانه‌ی رسول (ص) ،سرور جوانان اهل بهشت ، محبوب خدا و پیامبر او ، از نخستین وارد شوندگان به بهشت ، هدایت گر و هدایت کننده و مهدی موعود از نسل او معرفی شده است.