جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معجزه (Miracle) در عرف عام بر حوادثی شگفت‌آور، فوق قدرت بشری، خارج از جریان عادی طبیعت و حوادث فراطبیعی اطلاق می‌شود. در مسیحیت معجزات عیسی را بینه‌هایی برای تأیید ماهیت الهی او می‌دانند و بنا به قول پولوس قدیس یکی از معجزه‌های مسیحی (رستاخیز) آن اندازه ضروری است که دین مسیحیت بدون آن ناممکن می‌شود؛ از این رو بررسی برهان معجزه برای دین پژوهان حائز اهمیت است. نوشتار پیش رو با روش کتابخانه‌ای و به شیوه‌ی توصیفی - تحلیلی به بررسی روایت‌های جدید برهان مسیحی اثبات وجود خدا از راه معجزه می‌پردازد؛ روایت قدیم از راه معجزه‌ها با اشکالات هیوم، مک کینون و فلو به چالش کشیده شده است. در برابر این اشکالات إلاهیدانان دو موضع را برگزیدند: گروهی مانند تیلیش و هالند، تلاش کردند که معجزه را از مفهوم اصلی آن خارج ساخته و با ارائه‌ی تعریفی جدید از معجزه، آن را قابل دفاع نمایند. 2. گروهی نیز مانند سویین برن با پذیرفتن تعریف سنتی معجزه با چینش استدلالاتی، در مقام پاسخگویی به اشکالات وارده بر این برهان قرار گرفته و تلاش کردند تا حمل حکم قدیمی - عدم امکان معجزه- را بر این موضوع - معجزه- ممتنع سازند. در مقام ارزیابی بین این دو موضع باید گفت که إلاهیدانانی که به بازسازی استدلال‌های برهان معجزه پرداخته‌اند، رویکردی معقولانه‌تر دارند؛ چرا که گروه اول، معجزه را به مثابه یک برهان، از برهانی بودن خود خارج می‌سازند و اگر نگوییم مرتکب مغالطه‌ی عدول از تعریف شده‌اند در نهایت، کارشان به نفی معجزه و یا به تقلیل گرایی می‌انجامد. اما موضع گروه دوم افزون برآنکه تقریر معجزه را از صورت برهانی خارج نمی‌کند، همچنان کارکرد آن را برای جامعه خداناباوران حفظ می‌کند.

مولانا جلال ­الدّین محمّد بلخی در آثار خود به­ویژه مثنوی معنوی، بر­خلاف دیدگاه فلسفیِ معروف به پانته ­ایسم و معتقدان به حلول و اتّحاد، اعتقاد به وحدت وجود را با تجلّی و تنزّه و تعالی خدا سازگار و قابل جمع می­داند و حتی مدّعی است که از این نگاه، می­توان تصویری مطلوب­تر و نزدیک­تر از هر دیدگاه دیگری نسبت به خدای دین داشت. در اینجا کوشیده شده است با کاربرد روش توصیفی–تحلیلی ابتدا به اثبات باورمندی مولوی به دیدگاه وحدت وجود بپردازیم و سپس فروع آن را تبیین و بررسی کنیم؛ به­ویژه به این پرسش پاسخ دهیم که چگونه او تجلّی و تنزّه و تعالی خدا را بر مبنای اصل اساسی مکتب خود (وحدت وجود) تبیین و اثبات می­نماید. از این­رو، برای آشنایی با مکتب عرفانی و بررسی دیدگاه مولانا، ابتدائاً به معرّفی مشرب عرفانی و اعتدال اندیشه و روش فکری او می­پردازیم و سپس بر مبنای وحدت وجود به تقسیم وحدت به وحدت آفاقی و انفسی و تمایز­گذاری میان مقام ذات و مقام اسماء و صفات الهی و اعتقاد به تشبیه در عین تنزیه و تنزیه در عین تشبیه که فروع و پیامدهای این اصل هستند مبادرت می­ورزیم.

ترجمه ماشینی: تنش بین ایده های جبرگرایی در مقابل اراده آزاد به طور کامل مورد بحث قرار گرفته است. شواهدی مبنی بر وجود خدا بر اساس آنچه اصل علیت نهایی نامیده می شود ارائه می شود. مفهوم بی نهایت بررسی می شود. در نهایت، آزمونی به نام تست اراده آزاد به جای آزمون تورینگ برای هوش مصنوعی (AI) پیشنهاد شده است. ایده چندجهانی بر اساس استدلال ارائه شده در اینجا در نظر گرفته شده است. همچنین، اصل عدم قطعیت به عنوان اصلی که اجازه می دهد اراده آزاد در یک جهان گسسته و متناهی رخ دهد و تداوم را ماهیت اراده آزاد معرفی می کند. در نهایت دلیل عملی وجود اعتقاد به خدا بررسی می شود.

محمد حسین غروی اصفهانی: ماکانَ موجوداً بذاتِه بِلا

جهت مشاهده فیلم مناظره به آدرس داده شده در آپارات مراجعه کنید.

اين کتاب که با موضوع «مناظرات وحدت وجود» و تحت عنوان «كثرت يا وحدت وجود» منتشر شده حاصل مناظراتی است که بین این جانب حسین عشاقی و فاضل گرامی حجه الاسلام و المسلمین آقای غلامرضا فیاضی ، در مورد ارزیابی برخی از براهین مسأله «وحدت شخصی وجود» است. در مباحث این چهار بخش، اینجانب حامی وحدت وجود و تمامیت برهانهای مورد بحث آن، بودم، و جناب آقای فیاضی ناقد آنها. كتاب شامل پنچ بخش است كه بخش اول آن تحت عنوان «تمهيدات پيش از گفتگو» جزء مجموعه مناظرات نيست، بلكه اين جانب آن را به مجموعه مناظرات افزودم تا به‌صورت گذرا إشاره‌اي به ديدگاه‌هاي مهم در باب وحدت يا كثرت وجود، و نقاط ضعف و قوت اين ديدگاه‌ها شده باشد. چهار بخش باقي‌مانده يعني از بخش دوم تا پايان كتاب، همه مناظراتي است که بين طرفين إدامه داشته است، سخنان جناب آقاي فياضي با عنوان «ف» و سخنان اينجانب با عنوان «ع» نشانه‌گذاري شده است، و سؤالهائي كه أحيانا از ناحيه افراد حاضر در مجلس مناظره طرح شده با عنوان «افراد كلاس» معين گرديده‌ است. در بخش دوم كتاب، برهان ابوحامد محمد تركه اصفهاني، و در بخش سوم و چهارم برهان صائن الدين تركه، و در بخش پنجم برهان قيصري، بر وحدت شخصي «وجود» مورد بحث و مناظره قرار گرفته، بخش سوم و چهارم گرچه همه بحثهايش مربوط به يك برهان است، ولي به‌خاطر انبوهي مطالب مورد بحث در اين برهان، قسمتي كه راجع به رابطه وحدت وجود و نحوه وجود كلي بود، بدون اين كه ساختار مناظره دگرگون گردد به بخش چهارم اختصاص داده شد. در مباحث اين چهار بخش، اينجانب حامي وحدت وجود و تماميت برهانهاي مورد بحث آن، بودم، و جناب آقاي فياضي ناقد آنها، و بر همين مبنا در عنوانهائي كه براي ساختار كتاب و فصل بندي آن تنظيم شده، از جناب آقاي فياضي با عنوان «ناقد» نام برده شده است.

پژوهش حاضر جستاری است؛ در بحث وجود خدا، که مقصود از آن، بررسی براهین اثبات وجود خدا از دیدگاه دو فیلسوف بزرگ، یعنی؛ صدرالمتألهین شیرازی و اسپینوزا است. این پژوهش؛ نخست به تبیین مبانی و اصولِ فلسفی این دو اندیشمند، که می تواند در اثبات وجود خدا، کاربرد داشته باشد، پرداخته است. پس از آن، پژوهش به بحث اثبات هستی حق تعالی، و براهین اثبات وجود آن، از منظر این دو فیلسوف پرداخته است. مباحث مطرح شده در اینجا بیان می کند که اسپینوزا با اقتباس و الهامِ از یک نظام هندسی اقلیدسی، فلسفه خود را بر محور خدا به عنوان یک جوهر واحد، پی ریزی نموده است. او با ارائه نظریه وحدت جوهر و اینکه هر چه در عالم هستی وجود دارد، حالات و اعراض آن است، که نه می توانند بدون آن جوهر موجود شوند و یا به تصوّر آیند و نیز با استفاده از مفهوم و تصور خداوند به عنوان یک تصوّر واضح و متمایز، به اقامه براهین، در اثبات خداوند پرداخته است. صدرالمتألهین شیرازی نیز با پایه گذاری بنیان حکمت متعالیه، و با طرح امکان فقری، برهان امکان و وجوب مشائیان را غنا بخشده و همچنین با ارائه نظریه حرکت جوهری، برهان حرکت را تکمیل کرده و سرانجام با استفاده از مبانی و اصولی چون؛ اصالت وجود و وحدت تشکیکی وجود، که محصول تلاش فکری ایشان است، برهان صدّیقین را عرضه کرده است. سرانجام پژوهش، به بررسی تطبیقی دیدگاه دو فیلسوف، راجع به براهین وجودی و براهین معلول محور، پرداخته و از این طریق، علاوه بر شناخت اشتراکات و مختصات آنها در باب این براهین، به این سوال اساسی و مهم، که آیا حقیقتاً این براهین توانسته اند وجود خدا را به نحو یقینی، اثبات نمایند، پاسخ می دهد.

تشکیک وجود به عنوان یکی از اصول مبنایی متافیزیک صدرایی در تنقیح و تبیین ساختار حکمت متعالیه نقش بسزایی داشته و لوازم و نتایجی را در حوزه وجودشناسی و معرفت شناسی به بار می آورد. با توجه به اینکه تلقی های متفاوتی از تشکیک در حکمت متعالیه موجود است و الگوهای تصوری متفاوتی از آن قابل ترسیم است که در صورت انتساب هریک از آن ها به ملاصدرا، دیدگاه های معرفت شناختی وی تحت تاثیر قرار می گیرد، هدف از نوشتار حاضر که ماهیت بنیادی دارد، تبیین سازگارترین الگو از تشکیک وجود صدرایی با مبانی معرفتی او بر پایه روش گرندد تئوری است. روش شناسی حاکم بر متن، ماهیت توصیفی- تحلیلی دارد و ضمن استفاده از اسناد و منابع کتابخانه ای و مصاحبه با چند کارشناس خِبره، عوامل زمینه ای، علی، مداخله گر و پیامدهای معرفتی دو الگو طرح و بررسی شد. نمونه ها از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و اطلاعات به دست آمده با استفاده از روش گرندد تئوری کدگذاری و تجزیه و تحلیل شده اند. یافته های پژوهش نشان داد که الگوی تشکیک در مراتب و الگوی تشکیک در مظاهر، ضمن تفاوت هایی در عوامل زمینه ای، علی و مداخله گر، لوازم و نتایج معرفتی یکسانی دارند.

برای مشاهده فیلم سخنرانی به آدرس داده شده در آپارات مراجعه کنید.